Мұнай

*Атырау облысына жұмыс сапары барысында «ҚазМұнайГаз» АҚ ҰҚ Басқарма төрағасы Асхат Хасенов Атырау мұнай өңдеу зауытында болды*.

ҚМГ басшысы зауыттың өндіріс нысандарының техникалық жай-күйімен танысып, кәсіпорынның 2024 жылғы қорытындысы мен 2025 жылдың міндеттеріне арналған жиын өткізді.

А.Хасенов өндірістік және экологиялық жобаларды жүзеге асыруды, сондай-ақ зауыттың кеңейтілген жөндеу аралық кезеңге көшуіне дайындықты жалғастырудың маңызын атап өтті. Жиында Атырау мұнай өңдеу зауытының шығынын азайту, өндіріс тиімділігін арттыру және тұрақты, қауіпсіз әрі үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету шаралары талқыланды.

Қызметкерлердің еңбек жағдайын жақсартуға және алдағы он жылда зауыттың инфрақұрылымын, соның ішінде әкімшілік-тұрмыстық кешендерді дамыту мәселесіне де ерекше көңіл бөлінді.

Жиын соңында ҚМГ басшысы зауыт басшылығына жеңіл мұнай өнімдерін шығару көлемін ұлғайтып, процестердің сенімділігі мен энергия тиімділігін арттыру бойынша жұмыстарды күшейтуді тапсырды.

Жалпы, 2024 жылы АМӨЗ 5,5 млн тоннадан астам мұнай өңдеді, бұл 2023 жылғы көрсеткіштен 70 мың тоннаға артық.

2024 жылдың 12 айындағы өндірістік көрсеткіштер:

•автобензин — 1,65 млн тоннаға жуық өндірілді, жоспардан 120 мың тоннаға артық;

•дизель отыны — 1,66 млн тоннаға дейін, 2023 жылмен салыстырғанда 50 мың тоннаға артық;

•авиаотын — 188 мың тоннаға жуық, өсім 63 мың тонна;

•сұйытылған мұнай газы — 213 мың тоннадан астам, 2023 жылғы көрсеткіштен 20 мың тоннаға артық.

Жеңіл мұнай өнімдерін шығару көлемі артып, 69,2%-ды құрады, ал өңдеу тереңдігі 85,1%-ға дейін жетті. Технологиялық отын мен шығын көрсеткіші 0,8%-ға төмендеп, 10,9%-ды құрады.

«Азаматтық қорғау туралы» ҚР Заңының талаптарына және Энергетика министрлігі бекіткен жоспар-кестеге сәйкес АМӨЗ-де 2025 жылы жоспарлы алдын-алу жұмыстары 1-25 қазан аралығына жоспарланған, ал ЭЛОУ АТ-2 технологиялық қондырғысында профилактикалық жұмыстар 31 қыркүйек пен 5 қараша аралығында жүргізілмек.

2025 жылы Атырау мұнай өңдеу зауыты 80 жылдығын атап өтеді. Бұл мерейтой Мемлекет басшысы жариялаған «Жұмысшы мамандықтары жылымен» тұспа-тұс келді. Зауыт қолайлы жұмыс жағдайын жасауға бағытталған іс-шараларды жалғастырады, сондай-ақ кадрлардың біліктілігін арттыруға және өңір жастары арасында жұмысшы мамандықтарды насихаттауға ерекше көңіл бөлетін болады.

Жуырда «Ембімұнайгаз» АҚ жылдың үздік қызметкерлерін анықтап, конкурста жеңіске жеткен мамандарға «Жыл үздігі» атағын берді. Компанияның жыл сайын корпоративтік дәстүріне айналған қызметкерлерді қолдау және дамыту бағытындағы маңызды шара биыл да жоғары деңгейде өтіп, жылыойлықтар да үздіктер қатарынан көрінді. Байқау қызметкерлер үшін ынталандырушы фактор болып табылып, адал еңбек атқарып жүрген мұнайшылардың өндірістік көрсеткіштерін жақсартуда маңызды рөл атқарады. Және азаматтардың қауіпсіздік ережелерін қатаң орындауына мән беріп, олардың қоғамдық іс-шараларда белсенділік танытып, жеке бастамаларын қолға алуына мүмкіндік береді.

Марапатқа ие болу үшін қызметкерлердің барлығы да конкурсқа қатысып, бақ сынай алады. Дегенмен сайыстың шартына сәйкес оза шапқан жүйріктерді іріктегенде қатысушылардың әртүрлі салалардағы жетістіктері мен қоғаммен қарым-қатынасы есепке алынған. Бұл тұста өндірістік табыстар мен тәртіп алғашқы орында тұрғанымен, байқауға қатысушы қызметкерлердің көшбасшылық қасиеттері, даму мен оқуға дайындығы, ағымдағы жылы атқарған еңбегі, сондай-ақ шеберлікті арттыру мен позитивті жеке қасиеттері де сарапқа салынды. «Бақ шаба ма, бап шаба ма» демекші, қай номинацияны алсақ та, қатысушылар үшін жеңіс тұғырынан көріну оңай болған жоқ. Салтанатты шарада «Ембімұнайгаз» АҚ Бас директорының міндетін атқарушы Рысты Тасмағамбетова құттықтау сөз сөйлеп, ақжарма тілегін жеткізді:

- «Жыл үздігі» марапаты – бұл жыл бойы табысты еңбек етіп, үлгі болуға жұмыстанған әрбір азаматқа лайықты жеңіс. Алайда өз ісінің мамандары мен кіл мықтылар өздерінің ұзақ жылдар бойы жасаған еңбегіне сәйкес кәсіби жұмыс үлгісін көрсетіп, бір бас жоғары шықты. Бұл жандар 2024 жылды сәтті аяқтап, еңбектерінің лайықты жемісіне қол жеткізді. Олардың биылғы жылы жұмыла жасаған жұмыстары мен жеке жетістіктеріне қарап компаниямыздың одан әрі дамитынына көз жеткіздік.

Байқау нәтижесі бойынша алты номинацияның жеңімпаздары бағалы сыйлықтармен ұлығыланып, әр аталым бойынша жүзден жүйрік шыққан қызметкерлерге «Жыл үздігі» марапаты табысталды. Оның ішінде «Жылыоймұнайгаз» мұнай-газ өндіру басқармасының Зерттеу жұмыстар цехы бастығының орынбасары Білімпаз Қабдолов «Жыл цех бастығы», «Жылыоймұнайгаз» мұнай-газ өндіру басқармасының Құлсарыдағы өндірістік құралдарды жөндеу және пайдалану учаскесінің шебері Алшын Тлеубаев «Жыл шебері» және «Жылыоймұнайгаз» мұнай-газ өндіру басқармасының бас инженері Ерлан Қондыбаев «Жыл басшысы» марапаттарына ие болды.

Атырау мұнай өңдеу зауытында автобензин айдауға арналған жерасты құбырының ақаулы бөлігі толығымен қалпына келтіріліп, отынның ағып кетуі жойылды.

Еске салайық, бұған дейін №33 резервуар паркіне тауарлық бензин компоненттерін айдау желісінде зақымдану анықталған болатын. Жауапты мамандар құбырды резервуардан ажырату шараларын қабылдады. Төгілген мұнай өнімі сорылып, өңдеуге жіберілді.

Оқиғаның себептері мен қабылданған шаралар туралы қосымша ақпарат арнайы комиссияның жұмысы аяқталғаннан кейін хабарланады.

«АМӨЗ» ЖШС жұмысын штаттық режимде жалғастыруда. Мұнай өнімдерінің негізгі түрлерін өндіру және жөнелту процесі Қазақстан Республикасының Энергетика министрлігі бекіткен жоспарға сәйкес жүргізіліп жатыр.

*Телеграмм-арналарда Атырау мұнай өңдеу зауытындағы баяу кокстеу қондырғысының күрделі апатты жағдайы туралы шындыққа жанаспайтын ақпарат таралуда*.

2024 жылдың қараша айында өткен күрделі жөндеуден кейін баяу кокстеу қондырғысы штатты режимде жұмыс істеп тұр. Қондырғының қуаты – тәулігіне 3 300 тонна дейін шикізатты құрайды. Өнім сапасы аккредиттелген зертханалармен расталған. Қондырғының барлық жұмыс параметрлері – температура, қысым және өнім сапасы – белгіленген нормаларға сәйкес келеді. Зауыт барлық экологиялық және өндірістік стандарттарды сақтауда.

Өкінішке қарай, қоғамда «АМӨЗ» ЖШС қызметіне кір келтіруді көздейтін жекелеген тұлғалардың мүддесімен байланысты болуы мүмкін қауесеттер таралуда. Бұл күштер қоғамдық пікірді манипуляциялау арқылы қажетсіз дүрбелең мен кәсіпорынның тұрақтылығына күмән туғызуда. Біз бұқаралық ақпарат құралдары мен қоғамды тек ресми көздерден алынған ақпаратқа сенуге шақырамыз.

Атырау мұнай өңдеу зауыты тұрақты, қауіпсіз және диалог үшін ашық жұмыс істеуде.

*АНЫҚТАМА: Баяу кокстеу қондырғысының қуаттылығы тәулігіне 3 300 тоннаға жетті, шығарылған өнім (бензин, газойль, кокс) барлық сапа стандарттарына сәйкес келеді. Қондырғы жұмысының технологиялық параметрлері нормативтерге толықтай сәйкес келеді, ал тәуелсіз сарапшылардың бағалауы бойынша реакторлардың болжалды пайдалы қызмет мерзімі шамамен 10 жылды құрайды. 2021 жылдан бастап тұрақты тексерулер мен жабдықтарды жаңғыртудың нәтижесінде қондырғының жұмысындағы тәуекелдер 40%-ға төмендеді*.

Құлсары қаласында «Теңізшевройл» ЖШС (ТШО) әлеуметтік жобаларға және компанияның өңірді дамытуға қосқан үлесіне байланысты туындаған мәселелерге орай Жылыой ауданыныңтұрғындарымен  кездесу өтті. Бұған дейінгі мұндай кездесулер Қоғамдық-Консультативтік кеңестің (ҚКК) отырыстары форматында өткізілген болатын. Алайда биыл бұл кездесулерді барлық тұрғындар үшін ашық етіп өткізу туралы шешім қабылданды.

Кездесуге Жылыой ауданы әкімінің орынбасары Гүлнафис Айшуақова, ауданда өз қызметін жүргізетін үкіметтік емес ұйымдардың белсенділері мен өкілдері, сондай-ақ Құлсары қаласының тұрғындары қатысты.

ТШО қызметкерлері компанияның «Игілік» ерікті әлеуметтік-инфрақұрылымдық бағдарламасы аясында іске асырылып жатқан жобалар туралы айтып, тарихи деректерді ұсынды. Мәселен, 1998 жылдан бастап Атырау облысында 110-нан астам нысан бой түзеп, оның 60-ы Жылыой ауданында салынды. ТШО соңғы жылдары ашылған Орталық стадион мен аудандық орталық ауруханадан бөлек, Ақкиізтоғай, Жаңа Қаратон, Тұрғызба ауылдарында 4 спорт кешенін, 4 мектеп пен 8 балабақша, ауылдық амбулаториялар салуға, кәріз жүйесін жаңарту мен Құлсарының сумен жабдықтау желісін толық ауыстыруға, Ақкиізтоғай, Қарағай және Майкөмгенді электрлендіруге, газдандыруға, сондай-ақ, ТШО барлық жолдарды жөндеп, көшелерге жаңа асфальт төсеуге атсалысты.

Айта кететін ақпарат, 24 желтоқсанда Құлсарыдағы «Береке» шағынауданында «Игілік» бағдарламасы аясында салынған 600 орындық жаңа заманауи мектептің ашылуы өткен болатын. Кездесуге келген қатысушыларды бұдан әрі ТШО-ның қандай жобаларды іске асыратындығы қызықтырды. Компания қызметкерлері әлеуметтік инвестициялар бағдарламасы аясында ауданда жүзеге асырылып жатқан жобалар туралы толықтай айтып берді.

Бір ғана 2024 жылдың өзінде Жылыой ауданында үш негізгі бағыт бойынша 10 жоба іске асырылды. Биылғы жылдың жарқын жобаларының бірі - «50+ ешқашан кеш емес» болды. Соның аясында 50 жастан асқандар ағылшын тілін тегін оқып, би мен ән, йогамен айналысты. Аудан зейнеткерлері осы бастаманы жалғастыруға өздерінің алғыстары мен үміттерін білдірді. «Бұл жоба салауатты өмір салтын насихаттап қана қоймайды, оның арқасында біз бір-бірімізбен араласамыз, күн сайын жаңа адамдармен танысамыз және жаңа білім аламыз», - деп атап өтті жобаның қатысушылары.

Өз баяндамасында компания өкілдері шағын және орта бизнесті қаржыландыруға бағытталған «Таңдау» жобасы туралы айтып берді. Жылыой ауданының кәсіпкерлеріне арналған пилоттық жоба аясында бизнесті іске асыру мақсатында жабдықтар сатып алуға 2,5 млн теңгеден 4,5 млн теңгеге дейін пайызсыз қарыз бөлінді. Бір жыл ішінде жалпы сомасы 155 миллион теңгеге 44 кәсіпкер грант алды. Сонымен қатар, ТШО өкілдері өңірге көрсетілетін демеушілік көмек туралы да баяндады.

Жылыой ауданының тұрғындарын әлеуметтік жобалардан және олардың бенефициарларынан басқа, аудандағы жұмыс орыны, жергілікті тұрғындардың вахта кестесінің мерзімін қысқарту мәселелері, сондай – ақ көгалдандыру жөніндегі жобалар да қызықтырды - азаматтар көгалдандыру жөніндегі жобаларға ықтимал тендерлерге қатысуға дайын екендіктерін атап өтті.

ТШО үшін мұндай кездесулер өткен жылы дәстүрге айналған болатын. Олардың негізгі мақсаты - компанияның Жылыой ауданын дамытуға қосқан әлеуметтік үлесі туралы халыққа толыққанды ақпарат беру болып табылады.

П.ҚИЗАТОВА

ТШО Қазақстанның мұнай-химия саласын дамытуға белсенді ықпал етіп келеді. 

Компания елдің мұнай-химия және ішкі қажеттіліктер үшін газға деген өсіп келе жатқан сұранысын қанағаттандыруға айтарлықтай үлес қосты. Бұл туралы "Теңізшевройл" ЖШС Бас директорының орынбасары Көңілқош Сүйесинов айтты. 

"2023 жылы ТШО ішкі нарыққа оператор өндірген тауарлық газдың 98%  жеткізді, бұл оның ішкі тұтынуының 33%  құрады. "Теңізшевройл" сонымен қатар ҚР табиғи газды жалпы тұтынудың шамамен 25%  қамтамасыз етеді. ТШО Энергетика министрлігімен елдің одан әрі экономикалық дамуын қамтамасыз ететін мұнай - химия жобалары бойынша ынтымақтастықты жалғастырады", - деп атап өтті Көңілқош Сүйесинов.

Оператор 2008 жылы Қазақстан Үкіметі мен Теңіз жобасының акционерлері арасында 2033 жылға дейін мұнай-химия жобаларын шикізатпен қамтамасыз ету туралы келісімге қол қойылған кезде мұнай-химия бағытында маңызды қадам жасады.

Сондай-ақ, ТШО 2022 жылы Атырау облысында жұмыс істей бастаған полипропилен өндіретін жаңа зауыт үшін жылына 550 мың тонна пропан шикізатын жеткізуге "Kazakhstan Petrochemical Industries" (КПИ) компаниясымен келісімге қол қойды. ТШО КПИ үшін 100% пропан шикізатын жеткізеді. Бүгінгі таңда зауыт полипропиленнің сегіз маркасын шығаруды игерді.

2022 жылы ТШО "Бутадиен" ЖШС-мен Атырау зауытына жылына 380 мың тонна Бутан шикізатын жеткізуге келісім-шарт жасасты. 2024 жылғы 11 желтоқсанда ТШО мен "KMG PetroChem" ЖШС құрғақ газды сатып алу-сату туралы шартқа қол қойды, оның шеңберінде ТШО газ өңдеу зауытына 9 млрд текше метрге дейін құрғақ газ беретін болады.

Бұған дейін Тараптар Қазақстан үшін стратегиялық маңызды болып табылатын "Газ бөлу кешені" жобасы бойынша келісімдердің негізгі шарттарына қол қойған болатын. ГСК жобасы қуаттылығы жылына 1,25 миллион тонна полиэтилен (Қарабатан) өндіретін зауытта шикізат ретінде пайдаланылатын құрғақ газдан этанның кемінде 98% алуға мүмкіндік береді деп күтілуде.

"ТШО мұнай-химия өнеркәсібін дамыту стратегиясын қоса алғанда, Қазақстанның энергетика саласының негізгі жақтаушысы болып табылады. ГСК жобасы үшін құрғақ газды жеткізу туралы жаңартылған шартқа қол қою мұнай-химия саласы үшін маңызды кезең болып табылады. Бұл үшінші ірі жоба, онда ТШО тиісті шикізаттың бас жеткізушісі болады", - деді" Теңізшевройл " бас директоры Кевин Лион.

Атырау мұнай өңдеу зауыты (АМӨЗ) өзінің2024 жылғы өндірістік, қаржылық жәнеэкологиялық қызметін қорытындылайды. Кәсіпорын тиімділік пен тұрақтылықтың жоғарыдеңгейін көрсетуді жалғастыруда.

_______________________________

Өндірістік көрсеткіштер

Отынның шығындары мен жағуларын азайту.

Отынның шығындары мен жағуларын азайту.

2024 жылғы желтоқсанда «жағулар мен шығындар» бойынша күтілетін көрсеткіштер -11,40%.

2024 жылы «жағулар мен шығындар» бойыншакүтілетін көрсеткіштер – 10,86%.

Бұл 2023 жылдың сәйкес кезеңіменсалыстырғанда - 0,84% - ға төмен (11,70%).

ҚР ЭМ бекітілген жоспары бойынша 2024 жылға арналған «шығындар мен жағулар»көрсеткіші 11,40%, 2024 жылы күтілетін10,86%, төмендеу -0,54%.

2024 жылдың тамыз–желтоқсан айларындаотынның шығыны мен жанудың нақтыкөрсеткіштері 8,45–11,40% құрады, бұлнормативтік деңгейден (12,47%) едәуір төмен.

Мұнайды қайта өңдеу

2024 жылғы желтоқсанда күтілетін қайта өңдеу 490 мың тонна.

2024 жылдың 12 айында 5 543,7 мың тонна шикізатты қайта өңдеу күтілуде, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда +68,3 мың тоннаға артық (5 475,5 мың тонна).  

ҚР ЭМ-нің 2024 жылға арналған бекітілген жоспарын (5 500 мың тонна) асыра орындау 100,8% - ға немесе +44 мың тоннаға артық.

Биыл зауыт тарихында шикізатты қайта өңдеу бойынша рекорд күтілуде.

Өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 2024ж. 12 айда күтілетін өнімнің өндірісі:

    ​Жоғары октанды бензинді дайындау қоспалардың қатысуын азайтумен жүргізілді.

2024 жылғы желтоқсаннан бастап АИ-92 және АИ-95 автобензиндерін дайындау октан көтергіш қоспаларды пайдаланбай жүзеге асырылады.

________________________________________

Қаржылық тиімділік

АМӨЗ операциялық шығындарды оңтайландыруды жалғастыруда:

2024 жылдың жоспарланған жоспарына сәйкес қайта өңдеу көлемі – 5 500 мың тонна. жылына 1 тоннаны қайта өңдеуге жұмсалатын шығындар-74 376 т.

2024 жылғы бюджеттің нақты атқарылуын бағалау бойынша (11 ай.+1) 1 тоннаны қайта өңдеуге жұмсалған шығындар-55 757₸құрады.

Қаржы қаражаттарының үнемделуі 103 млрд.құрады, шығыстардың төмендеуінің бұл деңгейі 110 млрд. дейін ұлғаюы мүмкін.

Бұл шығындарды азайту ғана емес, Атырау мұнай өңдеу зауытына даму үшін қосымша мүмкіндіктер беретін және инвестициялық тартымдылықты жақсарта отырып, қосымша қаражатты стратегиялық мақсаттарға бағыттауға мүмкіндік беретін ресурстарды ұтымды пайдалану.

АМӨЗ салықтарын төлеу үлесі

2024 жылы АМӨЗ ел бюджетіне 151,5 млрд теңге төлейді (Σ 2023 жылдан бастап параксилол өндірілуіне байланысты)

Атырау мұнай өңдеу зауыты өңірдегі ірі салық төлеушілердің бірі болып қала береді. 2024 жылдың қаңтар-қараша айларында кәсіпорын 142 млрд теңгеден астам салық төледі. Оның 20,5 млрд республикалық бюджетке, 121,5 млрд-тан астамы жергілікті бюджетке тиесілі.

2023 жылы Атырау қаласының салық түсімдері көлеміндегі АМӨЗ салықтарын төлеу үлесі 40% құрады. Ағымдағы жылдың қорытындысы бойынша АМӨЗ жалпы сомасы 151,5 млрд теңгеге салық төлеуді жоспарлауда.

________________________________________

Инновация және инфрақұрылым

Экологиялық жетістіктер

2024 жылдың 11 айында 2023 жылдың сәйкескезеңімен салыстырғанда қайта өңдеу 69 771 тоннаға ұлғайтылды. Бұл ретте ластаушызаттардың шығарындылары 10,1%-ға төмендеді, жағудың қысқаруымен байланысты 3%-ға.

Ластаушы заттардың төгінділері 71 тоннағаазайды. МТҚ қондырғысын қайта жаңғыртуменбайланысты.

Қалдықтардың түзілуі 32,4%-ға қысқарды, 2023 жылы МТҚ-да қосымша тұндыру тоғандарынтазартумен байланысты.

2024 жылдың 11 айында күтілетін парниктік газдар шығарындылары 1 462 796 тоннаны құрады, бұл 2023 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 27 190 тоннаға аз. Жағудың 3% төмендеуімен байланысты.

Жобалар және әлеуметтік қызмет

Кадрлық саясаты

_______________________________________

Жөндеу жұмыстары

Жоспарлы-алдын алу жөндеу аясында 2024 жылы 15 технологиялық қондырғы сәттіжаңартылды. Жөндеу жұмыстары кестеденбұрын аяқталды, бұл жоғары октандыбензиндер өндірісін тезірек қалпына келтіругемүмкіндік берді.

Қаржылық және операциялық талдау

PEP Solomon бағдарламасы аясындаоперациялық тиімділікті арттыруға бағытталған24 ұсыныс іске асырылды. Жаңа тәсілдердіенгізудің экономикалық әсері жылына 1,5 млрд теңгеден асты.

Қорытынды

АМӨЗ озық технологияларды енгізуді, қоршаған ортаға әсерді азайтуды және тұрақтыөндірісті қамтамасыз етуді жалғастыра отырып, саланың жетекші кәсіпорындарының біріретіндегі мәртебесін растайды.

Бұл қазақта жігіттер бар мәрт батыр,

Жалаңаш батыр көбі оның

Аударып тастар сен үшін

Алтын бар десең, астында мынау төбенің.

Солардың аппақ ниетімен,

Ақ қарға жаққан отымен,

Лапылдап мен де келемін,-деп ақын Төлеген Айбергенов жырлағандай, мәрт жігіттердің бірі - Мақсым Ізбасов.

Ұмтылыс

Бала кезінен әкесінің жанында жүріп, халқымыздың қисса-дастандарын, әзіл-әпсаналарын құлағына құйып, адалдық пен ерлік әлемінде өмір сүргендіктен, әрдайым жаңа жұмысқа тағайындалғанда азаматтық парызды, ел алдындағы қарызды қалай өтеймін деген толғаныстың толқынынан шыға алмайтын. Сонау жылдары Жылыой ауданына әкім болып жаңадан тағайындалған кезінде де сол ой маза бермеді. Кабинетіне алғаш кіріп, креслосына отырған сәтінен облыс әкімі мен қызметкерлерінің, таныс дос-жарандары мен ауданның шенділерінің құттықтауын жылы шыраймен қабылдаса да, зердесінде бекіген көңілінің тереңіндегі ойы жадында жаңғырып, санасында саралана берді.

Мақсым Шафихұлы - 1976 жылы В.И.Ленин атындағы қазақ политехникалық институтын тәмамдап, мұнай-газ кен орындарын игеру және кешенді механикаландыру мамандығын меңгеріп, еңбек жолын мұнайшы ретінде бастаған-ды. Облыстың мұнай саласының генералы дәрежесіне жеткенде мансабын көтеру үшін емес, саланы ел экономикасының ат байлар діңгегі болатындай дәрежеде өркендетуді мақсат тұтқан еді. Бүгін де сол қалыптан айнымады. Рахмет Өтесінов, Саламат Мұқашев сынды киелі адамдардың орынтағының қасиетін қадірлеп, айбынын арттыру мақсатын қалай жүзеге асырамын деп ойға шомды. Теңіз толқынындай лек-лек жобалар тізбегін Құлсары қаласының, Жылыой ауданының болашағын, ең алдымен, халықтың тұрмысын көтеру, хал-ахуалын арттырумен байланыстырды. Екіншіден қаланы көріктендіру, өткен тарихтан сыр шертер алаңдар мен жасөспірімдерді ертегі кейіпкерлерімен кездестіретін орындар жасақтауды жұмыс жоспарына енгізді. Тұрғындардың демалысы үшін саябақтар жасау, бау-бақша өсіру, шаруашылық саласын, білім ошағы мектептерді жаңарту, мұнай-газ кешені мен ауыл шаруашылығындағы кәсіпкерлікті дамытуды қолға алды.

Алда көптеген қиындықтар мен кездесетін бөгеттерді білді. Әйтсе де, сенімі нық, мақсаты айқын еді. Сын сағаттар сарыла күттірмей, алдынан көлденеңдеп кезікті.

...Жазғы күнді қыс ететін Жайықтан соққан үскірік жел басталғалы 35 градустан төмен суықтың ызғары қанша мезгілге созылары белгісіз, бұл жағдай басшыны әбден әбігерге салды.

Қала тұрғындарының көпшілігінің баспанасы өткен ғасырдың алпысыншы жылдары науқанды түрде тұрғызылған ел арасында «Хрущевка» аталған, әрі кеткен көпқабатты үйлердің жылу, су жүйелері апатты жағдайға жеткен. Халықтың тұрмысын, әлеуметтік жағдайын қадағалайтын бірінші орынбасары мен қала әкіміне алғашқы күннен ең осал жерді үзіп алмау үшін кезекшілік ұйымдастыруды тапсырып, тұрғындарды суыққа ұшыратпау шарасын қарастырған-ды. Бірақ қаусаған қазан қауқарынан айрылып, істен шықты. Ушыққан мәселенің уытын қайтару үшін аудандағы барлық мекемелерді, шетелдік компанияларды түгел жұмылдыра, жөндеу жұмысын қадағалауына алды. Жарамсыз күйге жеткен қосалқы бөлшек аудан,облыс деңгейінен таптырмай, туындаған төтенше жағдайды облыс әкімінің, оның бірінші орынбасарының қаперіне бере көмек сұрап, сағат сайын хабарласты. Әр пәтерде адам тұрарлық жылуды қамтамасыз етуге өздерінің жылыту құралдары – газ, электр плиталарын тұрақты бақылаумен пайдалануына жағдай жасауды электриктерге міндеттеді. Барлық жауапкершілікті өзіне алып, тәулік бойы жөндеушілер мен тұрғындардың қасында аяз құрсауының қаhарынан қаймықпай бірге болды.

«Өзіңнің саулығыңа қарасаңшы, ауырсаң, бастаған ісің аяқсыз қалады. 5-6 сағат дем алуға болмай ма?» деп ренжіген Тамараға «Жаным елімнен артық емес» деген жауабын көзқарасымен түсіндіріп жүре берген. Іздеген мұратына жетіп, мәселе бір жұмада шешілген-ді. Қатқан мұз жібіді, тоңған халық тоңдарын шешті. Үйлерінің төрінен маңдайлары жіпсіп, кең отырып шайларын ішкен күндері аудан әкіміне алғыстарын қарша жаудыра лебіздерін білдіргенде, Мақсым мырза рахметін айтып:

- «Бұл менің негізгі ұмтылысым, оның нәтижесі – сіздердің марқайып білдірген ризашылықтарыңыз»,- деп іштей бұл парызымды орындау жолындағы алғашқы баспалдағым деген оймен марқайды.

Шегініс

(Өмір өткелдері)

Болар адам жастайынан жігерленіп, орнықты болмысымен, ұстамды сөзімен, тереңге тартқан ойымен ерекшеленіп тұрады. Мақсым әке сөзінен жаңылмай мұнай саласындағы алған теориялық білімін өндірістің қыр-сырын үйрену арқылы шыңдауды мақсат етті.

Институтты тәмамдаған жылы Атырау (Гурьев) облысындағы «Ембімұнай» бірлестігіне қарасты «Құлсарымұнайгаз» мұнай-газ өндіру басқармасында қатардағы мұнай және газ өңдеу операторы ретінде еңбек жолын бастады. Өз ісіне тиянақты, берілген тапсырманы орындаушылық жауапкершілігі жоғары, мамандығын жете меңгерген білімді, жаңалыққа жаны құмар ізденімпаз қызметкерді ұжым да, басшылық та жете таныды. Ұйымдастырушылық, басшылық тұрғысында мансапты жұмыстарды батыл сеніммен тапсырды. Өндірістік-технологиялық бөлімнің инженері, бас инженері, жерасты скважинаны жөндеу цехының басшылығының да шаңын шығарып, талайды тамсандырды, басқарманың бас инженерлігіне жоғарылатылды.

Сол кезеңдегі кадрлерді даярлау үрдісіне сай, қызметкерлер мен басшылардың арасынан сүзгіден өткізіп, өзіне де, өзгеге де талапшыл, ой-өрісі кең, дүниетанымы мол, білімге құмар, сын сағаттарда тайсалмай шешім қабылдай алатын жастарды партия жұмысында шыңдап алатын ұстаным бар-ды. Сол үрдіспен 1985 жылы өзі жұмыс жасап жүрген басқарманың дербес партия комитетінің хатшылығына жұмсады. Ұйым коммунистері де тағдырының сенімді қолға тапсырылғанына ризашылық білдіріп, бірауыздан сайлады. Партия жұмысында тәжірибе жинақтаған сәтінде Құлсары мұнай-газ өндіру басқармасының бас инженері және жоспарлау-экономикалық байланыс жүйесінің жетекшісі жұмысына тағайындалды.

1993 жылы қазақ елінің дамуына үлес қосуда маңызды орын алатын «Теңізмұнайгаз» өндірістік бірлестігінің бас инженері, әрі бірінші тете-президенті лауазымына кірісті. Құрыш болаттай суарылған, өндірістің барлық саласында табысты жұмыс жасап, тәжірибе жинақтаған азамат «Құлсарымұнайгаз» мұнай-газ өндіру басқармасының тізгінін ұстады. Жан-жақты сыналған үзікті шалқар еңбегімен танылған қолынан іс келетін азаматқа сенім білдіріп, бірінші басшылығына берілген ұсынысты қабыл алды. Осы қызметті 2004 жылға дейін атқарып, «ҚазМұнайгаз» ұлттық компаниясының Атырау облысындағы барлық мұнай өнімдерін өндіруші басқармалары біріктірілген «Ембімұнайгаз» өндірістік филиалының директорлығына тағайындалды.

2012 жылы қазақ экономикасының локомотиві саналатын саладағы өнікті еңбегіне ризашылық білдіріп, мемлекеттік қызметке араласуға ұсыныс жасалды. Жылыой ауданы әкімінің қызметіне тағайындау жөніндегі шешімді мәслихат депутаттары түгел қолдады. Бұл қызметті 2017 жылы зейнетке шыққанша абыройлы атқарды.

Мұнай саласының білгірі ретінде әр ұңғымадан мұнай өндіру көлемін арттырып, мұнай-газ өндіру жоспарының орындалуын үнемі қамтамасыз етумен қатар жаңа Қисымбай, Аққұдық, Ақінген, Уаз және басқа да кен орындарын ашуға белсенді араласып, басшылық жасады. Жүзеге асырылған көптеген өнертапқыштық ұсыныстардың авторы.

Еңбек адамдарының хал-ахуалын арттырып, халық игілігі үшін атқарған жұмыстарда үнемі ел назарында болды. Мақат поселкесіндағы ұзақ жылдар шешімін таппаған Ноғайты өзенінен көпір тұрғызып, тұрғындардың алғысына бөленді. Құлсары қаласында Қазақ-түрік лицейі ашылса, ауданда үш ауысымда оқытылатын мектептердің шәкірттері мен ұстаздарының тілегіне орай екі ауысымда оқуға жағдай жасалды. Тұрғын үй, музей, кітапхана, балабақша, демалыс саябағы мен спорт алаңдарының құрылысын ұйымдастырып, іске қосудың бастауында тұрды.

Ізденімпаздықпен туындаған тың ойларын, қолдағы бар мүмкіндіктерді толық пайдаланып, жүзеге асыра алатын көшбасшылығын зейнетке шыққасын да жалғастыруда. «Мұнай-газ кешенінің ардагерлері» республикалық қоғамдық бірлестігінің Атырау облысы бойынша филиал директоры, «Ембімұнайгаз» АҚ Директорлар кеңесінің мүшесі, тәуелсіз директор, Атырау облыстық қоғамдық кеңесіне ұзақ жылғы тәжірибесімен төрелік жасап келеді. Ұлттық құрылтай мүшесі.

Мерей биігінде

Ерен еңбек иесі аталған азаматын халқы сыйлады, мемлекет бағалап марапаттады. 1999 жылы «Құрмет», 2020 жылы «Парасат» ордені, 2005 жылы «Қазақстан Республикасының Конституциясына 10 жыл», 2010 жылы «Қазақстан Республикасының Конституциясына 15 жыл», «Қазақстан тәуелсіздігіне 20, 25,30 жыл» медальдарымен марапатталды. 2006 жылы «Мәдени және көпшілік салалардағы қайырымдылық пен демеушілік қызметтері үшін» Қазақстан Республикасы Президентінің Құрмет дипломының, 2001 ж, 2005 ж, 2019 ж, 2021 жылдары ҚР Президентінің Алғыс хаттары мен отызға тарта мерекелік, естелік төсбелгілердің иегері атанды.

Атырау облысының, Жылыой, Қызылқоға аудандарының Құрметті азаматы. Жерлестері үлкен үміт артып, Атырау облыстық мәслихатының екі шақырылымының депутаттығына сайлады. Кеңес одағы кезінде де абыройы артып, Ембі аудандық кеңесінің депутатының қатарында болған.

Елдің азаматы отбасында адал жар, асқар таудай әке, ақсақалды ата атанған жан. Өмірлік жары Тамарамен бірге Нұрболат, Өрік, Жазира, Нұрбек атты ұл-қыз тәрбиелеп өсіріп, ел қатарына қосты. Олардан өрбіген ұрпағымен жапырағы жайылған мәуелі бәйтерекке айналды.

Иә, өткеніне көз салып өсіп, бүгінгісіне қарап бой түзеген Мақсым Шафихұлының сара сүрлеуімен еліне жасаған қызметіне, халқын сүйген жарқын жүзді мәрт азаматтығына баршаның ризашылық білдіретініне сенімдіміз.

Өмірзақ Қажымғалиұлы,

жазушы, ҚР Еңбегі сіңген қызметкер,

Халықаралық «Алаш» сыйлығының иегері,

Атырау облысының және Құрманғазы ауданының Құрметті азаматы