Мұнай

2-4 сәуір аралығында Атырауда 22-ші Солтүстік-Каспий өңірлік «Atyrau Oil&Gas» мұнай-газ көрмесі және 22-ші Солтүстік-Каспий өңірлік құрылыс және интерьер көрмесі «AtyrauBuild» өтуде.

Биыл көрмеге Австрия, Германия, Италия, Қазақстан, Қытай, Нидерланды, БАӘ, Пәкістан, Ресей және Сингапур сынды 10 елден 97 компания қатысып отыр. Олардың ішінде 61%-ы алғаш рет қатысып жатқандықтан, бұл көрменің маңыздылығын арттыра түседі. Жаңа қатысушылар қатарында ARCONMET, Beruseal Caspian, Caspian Resources & Technical Services, IEC ENERGY GmbH, PCA POWER KZ, SDM Lifting және басқа да компаниялар бар.

Сонымен қатар, көрме аясында мұнай-газ саласына арналған заманауи техникалық шешімдер мен жабдықтар ұсынылатын кең ауқымды көше экспозициясы ұйымдастырылған.

Көрмеде ерекше назар Италияның 18 өндірушісіне аударылады. Олар өз өнімдері мен технологияларын ұлттық павильон аясында таныстырады.

Ұлттық индустриялық мұнай-химия технопаркінде  орналасқан Silleno зауытында жылына 1,25 млн тонна полиэтилен шығарылмақ. Кешеннің алғашқы қадасын қағу рәсімін облыс әкімі Серік Шәпкенов, «ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ басқарма төрағасы Асхат Хасенов, ҚР Энергетика вице-министрі Құдайберген Арымбек, СИБУР-дың басқарма мүшесі – атқарушы директоры Павел Ляхович және Sinopec компаниясының аға вице-президенті Ван Тао жасады. Нысанды 2029 жылы іске қосу жоспарланған,-деп хабарлайды облыс әкімінің баспасөз қызметі. 

Салтанатты жиында сөз сөйлеген аймақ басшысы Серік Шәпкенов кешен құрылысының басталуы еліміздің мұнай-химия жылнамасындағы елеулі оқиға екенін атап өтті.

- Бұл жоба тек Атырау емес, еліміз үшін де маңызды жоба. Бұрын тек мұнай-газ өндірген болсақ, енді Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевтың тапсырмасымен оны терең өңдеуге көштік. Бүгінгі газхимиялық кешен құрылысының екінші кезеңі өңіріміздің мұнай-химия саласын дамытуға бағытталып, әлеуметтік-экономикалық өсімге серпін беретіні сөзсіз. Шағын және орта бизнес кәсіпорындарын шикізатпен қамтамасыз етіп, жаңа өндірістер ашуға да ықпал етпек. Жобаны іске асыруға отандық, сондай-ақ шетелдік инвестиция тартылып отыр. Болашақ зауыттың бәсекеге қабілетті өнім шығарып, ішкі және сыртқы нарықты шикізатпен қамтуға әлеуеті де, мүмкіндігі де зор. Бірлесіп істеген іс жемісті боларына сенімім мол. Бастама оңынан болсын!-деді С.Шәпкенов.

Кешенде 20-дан астам полиэтилен маркасы өндіріледі, оның 40%-ы премиум санатында. Полиэтилен өндірісіне шикізат ретінде этан қолданылады. Ол «Теңізшевройл» компаниясының кен орындарынан алынған газдан ҚМГ жүзеге асыратын газосепарациялық кешенде өңделеді. Одан әрі этан магистралды құбыр арқылы Силленоға жеткізілетін болады. Құбыр құрылысын ҚМГ жүргізеді.

Өнімдер ішкі нарықты қамтып қана қоймай, Еуропа, ТМД елдері, Украина, Грузия, Түрікменстан, Қытай, Оңтүстік-шығыс Азия және Түркияға экспортталады. 

Бұл -  Қазақстандағы ең ірі экспортқа бағытталған мұнай-газ-химия жобасы. Мұнда заманауи шетелдік технологиялар трансферті қамтамасыз етіліп, отын-химия саласының дамуына негіз болатын базалық мұнай-химия өнімі де өндіріледі.

Құрылыс алаңындағы алғашқы дайындық жұмыстары пиролиз қондырғысынан басталды, қондырғы құрылысын EPC-мердігер Tecnicas Reunidas (Испания) Sinopec Engineering Incorporation (Қытай) компаниясымен бірлесіп жүргізетін болады.

Кешен іске қосылған соң еліміздің жалпы ішкі өніміне қосатын жыл сайынғы үлесі 0,86%-ды құрап, мемлекеттік бюджетке 5 млрд АҚШ доллар салық төленеді.

Құрылысқа 8000-нан астам адам жұмысқа тартылып,  іске қосылған соң 800-ден астам тұрақты жұмыс орны құрылады.

«SILLENO» ЖШС «ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ (29,9%), 

«KMG PetroChem» ЖШС (10,1%),  «СИБУР Холдинг» ЖАҚ (РФ) (30%) және SINOPEC компаниясының (ҚХР) (30%) акционерлік қолдауымен құрылып отыр. Жобаға 6 миллиард АҚШ доллары көлемінде шетелдік инвестиция тартылады.

АТЫРАУ. KAZINFORM – Атырау мұнай өңдеу зауытының архивінде 20 мыңға жуық адамның жеке іс қағазы сақталған. Соның бірі – еңбек жолын электр дәнекерлеуші болып бастаған Зәуре Құмарованың дерегі.

Атырау мұнай өңдеу зауытының баспасөз қызметі ұсынған ақпаратқа қарағанда, Зәуре Құмарова 1928 жылы бұрынғы Бақсай, қазіргі Махамбет ауданындағы Таңдай ауылында дүниеге келген. 

– 1937 жылы әкем, одан соң шешем қайтыс болды. Туысқандарым болмағандықтан, 1943 жылға дейін балалар үйіне тәрбиелендім. Сол жылы Бақсай ауданындағы Жамбыл атындағы мектептің 5-сыныбын бітірдім, -деп жазған өзінің өмірбаянында.
Кейін Гурьев қаласындағы №9 училищеде 1945 жылға дейін білім алған. Ал 1945 жылғы 29 қарашада сол кездегі №441, қазіргі Атырау мұнай өңдеу зауытына жұмысқа қабылданған. 

Зәуре Құмарова зауыттағы еңбек жолын электрмен дәнекерлеуші болып бастаған. Бір айдан соң №1 цехқа оператордың көмекшісі қызметіне ауыстырылған. 

– 1943 жылы Бүкілодақтық Лениндік коммунистік жастар одағының мүшесі атандым. 1948 жылы тұрмысқа шықтым. Жолдасым – Бердіхан Күзембаев, 1926 жылы туған. Ол – Ұлы Отан соғысының 2-топ мүгедегі. Ұлым Асқар 1949 жылы, қызым Ботакөз 1951 жылы дүниеге келді.
Өзім 1946 жылы 30 минут жұмыста болмағаным үшін мемлекет пайдасына 3 айға жалақымнан ақы ұстап қалу туралы шешім шығарылды. 1951 жылы 14 маусымда Жоғарғы Кеңестің жарлығымен соттылығым алынып тасталды. Жолдасым №8 цехта машинист болып қызмет атқарады, -деп жазба қалдырған Зәуре Құмарова.

Ол 1947 жылдан оператор қызметін атқарған. Ал 1959 жылы 5 ақпанда Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің депутаты болып сайланған. Сол кезде Жоғарғы Кеңесте жалғыз қазақ қызы болған. 

Бердіхан Күзембаев пен Зәуре Құмарова өмірге 4 бала әкеліп, тәрбиелеген. Қазір қызы Гуля Бердіханқызы ата-анасының мекен-жайында тұрады. 

– Анам өндіріске бала кезімізден араластық деп айтып отырушы еді. «Аяғымыздың астына орындық қойып, 16 сағат бойы тоқтаусыз жұмыс істедік. Бізді ешкім аямайтын. №1 цехта жұмыс істеген кезімізде аптап ыстықтан дем алу мүмкін болмайтын. Соған қарамастан, елге қызмет ету біздің міндетіміз еді» дейтін. Бос уақытында қолғап тоқып, өзге де киімдерді тігіп, майданға жіберіп отырған. Көрген фильмдер мен оқыған кітаптарын әңгімелегенді жақсы көретін.

Балаларының есімдерін Асқар, Ботагөз, Амантай деп оқыған кітаптарының кейіпкерлеріне сай қойған. «Менің есімім неге Гуля?» деп ренжігенім бар. Сонда «Сенің есіміңді кино актрисасы, майданда ұшқыш болған Гуля Королеваның құрметіне қойдық» дейтін. Шешемді халықтың тұрмыстық жағдайы көп алаңдататын. Екі ағайынды еді. Інісі де балалар үйінде тәрбиеленіп, кейін ауырып көз жұмған, -дейді қызы Гуля Бердіханқызы.
Қызының айтуына қарағанда, үлкен ағасы Асқар Башқұртстандағы қазақ диаспорасын басқарған. Ол сол елдегі қазақтардың тату болғанын қалаған.

Қазір Зәуре Құмарованың немересі Қаламқас Әубекерова Атырау мұнай өңдеу зауытының орталық зертханасында жұмыс істеп жүр. Мамандығы – химиялық талдау лаборанты. 

– Мен әжемнің жолын жалғап келемін деп есептеймін. Әжемнің еңбексүйгіштігін, өз ісіне адалдығын үлгі тұтамыз. Зауытта әжем туралы жылы естеліктер айтылады. Ол көптеген жұмысшының баспана алуына, қызметке орналасуына көп көмектескен ғой, -дейді Қаламқас Әубекерова.
Еліміздің мұнай өңдеу саласында жұмыс істеген тұңғыш қазақ қызы Зәуре Құмарова «Ерен еңбегі үшін» медалімен марапатталған. Алайда оған 1974 жылы денсаулығына байланысты ауыр жұмыстарды атқаруға тыйым салынған. Соған байланысты 1975 жылы II топ мүгедегі ретінде зейнетке шыққан. Сол кезде еңбек өтілі 30 жыл болған. 2008 жылы 80 жасында өмірден өтті. 

Еске сала кетелік, бұдан бұрын Бір суреттің тарихымен Зәуреш Ерғалиева және оның түйелері туралы жазылған еді.

  ҚР Энергетика министрі Алмасадам Сәтқалиев Үкімет отырысында экономиканың нақты секторындағы энергетика министрлігінің жобалары туралы баяндады. 

«2025 жылға арналған мұнай өңдеу жоспары 17,6 млн тонна, мұнай өнімдерін өндіру көлемі 14,6 млн тоннаны құрайды. Ағымдағы жылғы 2 тоқсанда «Caspi Bitum» өндірісін жылына 500-ден 750 мың тоннаға дейін кеңейту жобасын аяқтау жоспарланып отыр, бұл битум зауыттарының қуатын жылына 1,2-ден 1,45 млн тоннаға дейін арттыруға мүмкіндік береді. Осы жылы инвестициялар 21 млрд теңгеден астамды құрайды», — деді ол.            Ведомство басшысының сөзінше 2025 жылы 62,8 млрд м3 газ өндіру жоспарлануда, өткен жылмен салыстырғанда 6,4 пайызға өсу күтіледі.

2025 жылдың сәуір айында «Бейнеу – Бозой – Шымкент» магистральдық газ құбырының екінші желісінің құрылысын бастау жоспарланған. Жобаны жүзеге асыру орталық және оңтүстік өңірлерді газбен қамтамассыз етіп, солтүстік өңірлерді газдандыруға мүмкіндік береді. Ағымдағы жылы шамамен 166 МВт дәстүрлі генераторды іске қосу жоспарланып отыр, оның ішінде Топар ГРЭС-індегі қуаты 130 МВт №3 турбогенераторды іске қосу, «Текелі энергетикалық кешені» жауапкершілігі шектеулі серіктестігің жалпы қуаты 36 МВт екі газтурбиналық қондырғысын енгізу.

АСТАНА. KAZINFORM — Премьер-министрдің орынбасары — ұлттық экономика министрі Серік Жұманғарин биыл мұнай-газ саласының әлеуетіне және Маңғыстау облысының инвестициялық-экономикалық дамуына арналған экономикалық өсуді қамтамасыз ету жөніндегі штаб отырысын өткізді.
Бөлісу:
 
Фото: Үкімет
2024 жылы ЖІӨ-нің 4,8%-ға нақты өсуі кезінде 2025 жылға таргет — 7% мөлшерінде деп белгіленіп отыр. Бұл экономиканың нақты секторының инвестициялық жобаларын уақтылы іске асыру кезіндегі өте жоғары, бірақ қол жеткізуге болатын көрсеткіш.

Энергетика вице-министрі Ерлан Ақкенженов айтқандай, қаңтар айының қорытындысы бойынша мұнай өңдеу 1,53 млн тоннаны құрады немесе өткен жылғы қаңтардағы көрсеткішпен салыстырғанда — 104%. Бұл көрсеткіш 2025 жылғы бірінші айдағы жоспардан 0,6%-ға алда.

Қазақстанның ЖІӨ құрылымындағы жалпы мұнай өңдеу үлесі 1%-дан аз (2023 жылы — 0,8%, 2024 жылы 9 айда — 0,6%). Сонымен қатар мұнай өңдеу саласы — бұл қосылған құны жоғары өнім өндірісі. 2025 жылғы мамырдың соңында «CaspiBitum» БК ЖШС кеңейту жобасын іске асыру аяқталғаннан кейін оның қайта өңдеу қуаты 1 млн тоннадан 1,5 млн тоннаға дейін ұлғаюы тиіс. 2026 жылы Қазақстанда қайта өңдеу қуатының жиынтық көлемі 18 млн тоннадан 18,5 млн тоннаға дейін өседі.

Вице-премьер ірі қайта өңдеу зауыттары мен шағын МӨЗ жүктемесіне қатысты өзекті мәселелерді тыңдады.

- Қандай да бір елеулі сыртқы фактор болмаса, мұнай өңдеу саласында биыл Қазақстанның ЖІӨ-ге үлесін ұлғайтуға жақсы мүмкіндік бар, — деп атап өтті Серік Жұманғарин.
Маңғыстау облысының таргеттелетін физикалық өсу индексінің құрамдас бөлігі жекелей қарастырылды. Осы жылға арналған 7%-дық өсу міндеті кезінде қаңтардың қорытындысы бойынша ауыл шаруашылығы мен балық шаруашылығында (жоспардағы 101%-дан 87,5%-ға) және саудада (нысаналы 105,4%-дың орнына 102%) көрсеткіштердің төмен орындалуы байқалды. Вице-премьер алдағы айларда қойылған жоспардың орындалуын қамтамасыз етуді тапсырды. Еліміздің ЖІӨ-дегі сауданың айтарлықтай үлесін ескере отырып (2024 жылы 19%) штабтың жақын арадағы отырыстарының бірі қоймасы бар сауда мен көлік саласына арналады.

Сондай-ақ штаб отырысында өңірдің бюджеттік-инвестициялық жобаларына қаражаттың төмен игерілу себептері қаралып, талдау жасалды. Вице-премьер шұғыл қаржыландыруды қажет ететін барлық жобаны олардың экономиканың нақты секторына салымды ұлғайтуға әсер ету призмасы тұрғысынан зерделеуді тапсырды.

Айта кетелік былтыр еліміз 87,7 млн тонна мұнай өндірген еді.