Өзекті

Соңғы мезгілде жасөспірімдер арасында топтанып төбелесу көбейіп кетті. Тай-құлындай тебісіп бірге өсетін жас бала ғой дейін десең, арты қантөгіске, өлімге әкеп жатыр. Айдын-күннің аманында орын алып жатқан қайғылы оқиғалар біздің киелі ауданда, Құлсары қаласында болып жатқанына налисың... Жүрегі кірлене қоймаған, көңілі таза өрімдей жастардың мұндай қатыгездікке баруының сыры неде? Оларға «әй» деп ақыл айтатын әке, «қой» деп тоқтататын қожа болмағаны ма? Бұл қасіретке қайткенде тосқауыл қоюға болады? Міне, осы мәселеге бас қатырған жылыойлық белсенді азаматтар өткен аптада аудандық мәдениет үйінде бас қосты.

Бүгінде өрімдей жастардың заң шеңберінен шығып, қылмыс жасауы көз үйренген көрініске айналып барады. Білім мен ғылым бәсекелестігі арқылы жаңашылдық пен жаһандануға қол жеткізетін 21 ғасырда өмір сүре тұра қылмыс жасауға бейім болып келетін тәртібі қиын, бұзақы балалар ісі қоғам үшін ең күрделі дертке айналуда. Айдың-күннің аманында шуылдасқан итше бірін-бірі айтақтап, қатарластарына қарсы "атойлатып" шабатын жасөспірімдер төбелесі аудан көлемінде азаймай тұр. Бұрынғының батырлары жауға қарсы шоқпар алып шапса, бүгінгінің батырлары өз бауырына қарсы шөлмек алып шапшиды. Бірін бірі таяқпен қуып, аяусыз алысады.

Жалпы, бұл қатыгездік пен тәртіпсіздіктің, надандықтың түп-төркіні қайда жатыр? Алдымен соны сараптап көрелік... Жалпы Құлсарының жастары тентектігімен «танымал» болып болды. Топ-топ болып төбелесуді жасөспірім балалар мектеп қабырғасында-ақ бастап кетеді. Бәріне бірдей топырақ шашпасақ та көптеген оқушылар сабақ оқуды келістірмесе де, бұзақылық жасауға келгенде алдарына жан салмайды. Үлкен қалаларға студент болып барғанда туған жеріміз туралы "Құлсарыда көшеде кетіп бара жатсаң атып кетеді дейді ғой, сол рас па?" деген жантүршігерлік сауал қояды. Ауданда ауыл-ауыл болып жаппай төбелесіп, арты орны толмас қайғыға ұласып, бір үйдің үкілеген үміттерін жанбай жатып сөндірген жағдайлар да жиі кездеседі. Бозбала жастық дәуренді бастан кешіп, бүгінде кемеліне келген бір-бір үйдің отағасынан сұрай қалсаң баяғы бұзақылық әрекеттерін ұяла-қызара баяндайды. -Мектеп қабырғасында жүргенімізде тентентікті көп жасадық. Төбелес десе оқып жатқан оқулықты аспанға атып, тұра ұмтылатын едік. Ауыл-ауыл болып бөрідей шулағанымыз ештеңе емес, бір мектепте білім алып жатқан қатарлас-сыныптастарымызбен де болмашы нәрсеге ілініп, жаға жыртысқан жайттар аз болмайтын. Ал біз оқитын мектепке басқа мектептен жаңа оқушы көшіп келсе оны да түртпектеп жүргізбейміз, оңайлықпен қатарға қосқымыз келмей шеттете береміз. Өзімізден үлкендерге әліміз келмей бұйрығына бағынамыз, әлжуаздарға күн көрсетпейміз. Бір Құлсарыда кіндігіміз кесілсе де, аядай ғана ауылымызды "2- ауыл, 3-ауыл, 5-ауыл, 4-ауыл, микрорайонның балдары" деп қырыққа бөліп, төбелесіп, жауға шапқандай көзсіз ессіздікке барамыз. Мысалы: бірінші микрорайонның балалары, біздің ауылдың бір баласын көшеде соғып кетсе, келесі күні оның жалғасы ушығып, өш алу мақсатында жаппай төбелеске айналып кете барады. Тіпті, намысқа тырысып үп-үлкен басымызбен інімізді ұрып кетті деп, өзімізден бірнеше жас кіші балалармен төбелескеніміз бар. Бұл әлі күнге дейін қалмай келе жатқан індет. Кейде балалардың арасында біз секілді күші бойына сыймай жүрген сотқарлардың артынан ергісі келмей, топтан шыққысы келетіндер болады. Ол кезде "өзіміздің круг" дейміз ғой өзімізше. Сол кругтағы балалардың тең жартысы қорыққаннан бізге қосылып жүргендер. Арасында ерме, ақ көз тентектер де кездеседі. Олар төбелеске қашан да дайын тұрады. Кейбірінің сөмкесінде шөлмек, пышақ, тіпті пистолет секілді суық қарулар жүреді. Қазір ойласам солардың көбі не үшін төбелесіп, жауласып жүргендерін өздері де білмейтін секілді. Жалпы, сол уақытта ақымақ болғанымызды мойындаймын. Өзіміз қолдан жасап жүрген сол соғыстың кесірінен әлі күнге араз болып жүрген қатарластарымыз аз емес. Денемізде де сотқарлығымыздың салдарынан жасөспірім кезде жеген таяқтан қалған жара іздері аз емес.

Иә, біз жастықпен, балалықпен, білместікпен көп қателік жасадық. Бірақ, одан жақсы болмадық. Біздің жасаған бұзақылығымыз салдарынан ата-аналарымыз да аз уайым шекпеді. Кәмелеттік жасқа толмай жатып қолын қанға бояған жастар да көп болды сол кезеңдерде. Өкінішті! Мектептегі ұстаздарымызға бұзақылығымызбен танылып, тентектігімізбен естерінде мәңгі қалған болармыз. Ал ізімізден еріп келе жатқан жерлес інілеріме, кіші буынға бұл ісіміздің бұрыс болғанын, надандық қылық көрсеткенімізді жеткізгім келеді. Қазір күшпен емес, біліммен жарысатын заман, - дейді құлсарылық бір кейіпкеріміз.

Сол бүгінде орта жасқа келген азаматтың естелік әңгімелеріне сүйенсек, төбелес жайы осылай өрбиді екен. Иә, бұл өткен шақтағы ессіз естеліктер. Бірақ, атадан балаға қалғандай болып бүгінге дейін жойылмай келе жатқан аудандағы жастар арасындағы төбелес Жылыойды жалпақ жұртқа масқаралап, қасиетті атауына кір келтірген жағымсыз оқиға болып тұр. Былтыр ала жаздай бір-бірімен арпалысқан, тәрбие тізгінінен кеткен жастардың төбелесінен көз ашпадық. Қазіргідей барлық жағдай жасалған тоқшылық пен кеңшілік уақытында бұзақы жастарға не жетпейді? Үйдегі ата-ана тарапынан қадағалаудың болмауы ма, мектептегі тәрбие мен білімнің аздығы ма, үлгі-өнеге көрсететін мәдениетті ортаның қалыптаспауы ма, әлде іш пыстырарлық бос уақыттың көп болуы ма? Жалпы осы және басқа да фактілердің ықпалынан да балалар бұзақылық жасауға құмар келетіні жасырын емес. Кім тойып секіреді, кім тоңып секіреді, ол жағы белгісіз...

Былтыр аудан жаңалықтарын тарататын әлеуметтік желідегі парақшаларды былай қойғанда облыс, республика көлеміндегі сайттар мен парақшаларда осы Жылыойдың «батыр» жастары «хит» болды. Бір ауданда тұратын жерлес жастардың жауыздығы желі қолданушылардың жағасын ұстатты. Енді, ескі жылда ессіздіктер ұмытылып, жаңа жылда жаңашылдық пен дамуға бет бұрамыз ба десек, жылдың басы тағы төбелеспен басталды. Таяуда ғана Жаңа Қаратон кентінің жасөспірімдері төбелесіп, қылмыс орын алған. Соған сай, облыстан арнайы өкілдер келіп, тиісті шараларды қолға алып, аудандағы жалпы орта білім беретін мектептерге, колледждерге барып оқушылармен, студенттермен кездесулер өткізді. Олардың қатарында облыстық полиция департаменті Жергілікті полиция қызметі басқармасының бастығы, полиция полковнигі Ерлан Биғамбаев, облыстық полиция департаменті Жергілікті полиция қызметі басқармасының Ювеналды полиция тобының ерекше тапсырмалары жөніндегі аға инспекторы, полиция подполковнигі Орынгүл Күшқалиева, аудандық полиция бөлімі бастығының бірінші орынбасары, полиция подполковнигі Арман Нәсіпкерей, аудандық прокуратурасының прокуроры Талғат Аюповтар қаңтар айының басында Т.Байсырымов атындағы Құлсары гуманитарлық техникалық колледжі, Құлсары Мед-профил колледжі, Сафи Өтебаев атындағы Жылыой мұнай және газ колледжі студенттерімен түсіндірме жұмыстарын жүргізді. Кездесудің мақсаты да сол жасөспірімдердің қауіпсіздігін қамтамасыз етіп, студенттер тарапынан болатын қылмыстық құқық бұзушылықтың алдын алу, болдырмау.

Қоғамдағы өзекті мәселе қазіргі таңда жасөспірімдердің тәртіп мәселесі болып отыр. Е.Биғамбаев сөз соңында мәдениет болмай тәртіп қалыптаспайтынын атап өтті. Бұдан әрі бұл кездесулер аудандағы мектептерде жалғасын тапты.

2023 жылдың 12 айының қорытындысымен облыс жасөспірімдерінің арасында болған 70-тің үстінде қылмыс тіркелген. Оның ішінде, «бұзақылық» және «қасақана ауыр дене жарақатын келтіру» қылмыстары бойынша жыл басынан бері 22 жасөспірімге қатысты 11 қылмыстық іс қозғалып, олардың 8-і екі тараптың татуласуына байланысты өндіріспен қысқартылған. 3 жасөспірімге қатысты іс сотқа жолданып, оларға 1 жылдан 2 жылға дейін шартты түрде жаза тағайындалды. Ал Жылыой ауданында орын алған қылмыстардың басым көпшілігі ҚР ҚК-нің 293 бабымен «бұзақылық»-5, 106 бабымен «қасақана ауыр дене жарақатын салу»-2, 107 бабымен «орташа дәрежедегі дене жарақатын салу»-2, 188 бабымен «ұрлық» қылмысы»-2, 191 бабымен «тонау» қылмысымен-1, барлығы 12 қылмыс орын алып отыр. Одан басқа, ата-анасына бағынбай өз бетімен көше кезіп жүретіндер де көбейіп келеді. Түн кезіп, арынан айырылып, ішімдік пен темекіге үйір болып жүрген «болашақ аналар да» ауданда аз емес...

«Ел боламын десең, бесігіңді түзе» дейді қазақ. Сол себепті келешекте ел тізгінін ұстар ұлы тұлғалар қалыптассын десек, бала тәрбиесіне мұқият болайық. Ауыл-ауыл болып төбелесу – нағыз надандықтың белгісі. Соны үйдегі ата-ана балаларының құлағына әбден сіңіруі керек.

Ш.ХАМИТОВА

Жақында Шоқпартоғай мен Тұрғызба ауылы тұрғындарының басын қосып, аудандық «Кең Жылыой» мәдениет үйінде жиналыс өткізілді. Ондағы қаралған негізгі мәселе - екі ауылдың ортасынан ағып жатқан Жем өзенінің суын тиімді пайдалану, төрт түлік бағып отырған ауыл тұрғындары мен қожалықтардың мал азығын дайындауына, жайылымның шұрайлы болуына, мал су ішетін көлдердің, тоғандардың суға толуына жағдай жасаудың қамы болатын.

Жиынға аудан әкімінің орынбасары Әнуар Шакиров, «Аманат» партиясының төрағасы Сайлаубай Таласов, облыстық мәслихат депутаттары Сырымбек Сәрсембаев, Сейітжан Балжігітов, Бағыт Кәметов, Айбар Ерекешов, аудандық қоғамдық кеңес мүшелері, аудандық мәслихат депутаттары, белсенділер, басқа да азаматтар қатысты. Мұндай басқосу бұдан бұрын да бірнеше рет өткізіліп, нәтижесіз аяқталып келген-ді. Ол қатар отырған қос ауылдың белсенді азаматтарының облыстық, республикалық жоғарғы органдарға жазған арыз-хаттарын қарауды мақсат тұтты.

Алдымен айта кету керек, кеңестік кезеңде осы ауылдарда құрылған бұрынғы «Қазақстан», «Ембі» совхоздары бар уақыттан белгілі болған жайдың бірі де бірегейі - әр жерден бөгеттер салып, жайылым мен шабындықтарды суландыру еді. Совхоз директорларының жоғары жақтағы құзырлы органдарға өтініш жасап, тынымсыз жүрісінің, жанкештілігінің арқасында осы әдіспен мал шаруашылығы өркендеп, кең қанат жайып, мал басы өсіп, одан өнетін өнімдер көбейгені белгілі. Совхоз малына арналған шөпті аудан тұрғындарына, ауысқанын басқа да облыс, аудан шаруашылықтарына сатып, көмек жасағанын көзіміз көрген жанның бірімін. Әрине, бұл жерде Жем өзенінің арнасына бөгет салудың заңсыз екендігі белгілі. Оны директорлар білмей өткен жоқ.

Совхоздар тарап, жеке қожалықтарға бөлінген 1996 жылдан бері әркім өзінің күнкөріс қамын күйттеп кетті де, «балапан басына, тұрымтай тұсына дегеннің кебін киіп жүрміз.

Бұл мәселеге байланысты талай-талай тартыстар болғаны бізге белгілі. Соңғы жылдары Жем өзені тұрақты тасымай, су аз келіп, қуаңшылық болып, малдың да, жанның да жайы кетіңкіреп қалған кездер кездесті. Шлюздің тұрбадан салынып отырғандығы, жыл сайын топырақпен үйіліп жасалған бөгеттердің өзен арнасын таяздатып бара жатқандығын ойлаған соң, уақытша салынып отырғандығын айта кеткен жөн. Келешекте заңды түрде нақтыланып, зерттеліп, арнайы мекемелер арқылы тұрақты шлюз салынатындығы айтылып жүр. Әкімшіліктің араласуымен мекемелерден техникалар сұратылып, Жем өзенінің арнасы қазылып, кеңейтіліп, көптеген жұмыстар жасалды.

Биылғы жылдың көктемінде су таситын кездің алдында да екі ауыл азаматтары кездесіп, бөгет немесе шлюз салу мәселесін қозғаған болатын. Осы кезде Тұрғызба ауылының кейбір жастары түбегейлі қарсылық көрсетіп, екіжақты келісімге келе алмай тарқасқан еді.

Бірақ, Алла-тағала қолдап, тілеген дұғалар қабыл болып, биылғы су тасқыны жылдағыдан мол келіп, бөгетсіз-ақ Жем жарықтық төрт түлік су ішетін көлдер мен тоғандарды толтырды. Малдың ырысы мен халықтың қуанышында шек болмады. Бірнеше жылдан бері шабындықтарға су шықпай келген-ді. Оны ұмытып, көңіліміз тоғайып қалды. Бұрын өз жерімізден шөп шаба алмай, өзге өңірлерден (Қызылқоға, Ойыл, Сағыз, т.б.) әкелінген мал азығының бір рулонын 10-16 мың теңге шамасында сатып алып жүргеніміз жасырын емес.

Келешегін ойлайтын, мал бағудың жайын басты назарда ұстайтын ауыл халқы күн тәртібінен түспейтін осы мәселені жиналыстарда жиі-жиі қозғап, әкімдердің мазасын алып жүргендері бесенеден белгілі жайт. Осы орайда ойыма өткен жылдардағы тату-тәтті, «малы аралас, қойы қоралас» отырып, бірге жайылатын, «сенікі-менікі» демейтін іргелес жатқан қос ауылдың тыныс-тіршілігі көз алдыма оралады. «Қыз алып, келін түсіріп, құдандалы болған», туыстық қарым-қатынасына сызат түспеген ауылдағы ағайынның халыққа ортақ Жем өзенінің суына таласуы өкінішті жағдай болып тұр. Бірде тасып, бірде тасымай қалатын Жем өзенінің суына талас-тартысының ушығып кетуі көңілге қаяу түсірді. Бұл жағдай, әсіресе, қай тараптан қозғалып отырғаны айтпаса да түсінікті. Жоғарыда атап өткенімдей, баяғыдан бері бөгеттер арқылы суландыруды қолға алып, қоғамның, мемлекеттің, халықтың малын жем-шөппен қамтып, шашау шығармай сақтап өткен совхоз директорлары ақымақ емес болар. Олар да бөгет салудың заңға қайшы екендігін жақсы біледі ғой.

"Мақаланың жалғасын "Кең Жылой" басылымынан оқи аласыз"

Дүйсенбек БӨКЕНОВ,

Халықаралық Жазушылар және Қазақстан Жазушылар Одағының мүшесі,

Шоқпартоғай ауылы

Елге еңбегі сіңген ерлерді, ардагер азаматтар мен абыз ақсақалдарды ардақтау - қашанда ортақ парызымыз. Олардың есімін есте қалдыру мақсатында түрлі-түрлі тиімді шаралар өткізіп, көпшілік көңілінен шығардай шырайлы шешімдер алып отыруымыз қажет. Сонда ғана өскелең ұрпаққа ұлағатты ісімізбен үлгі-өнеге қалдырып кетеріміз хақ.

«КОММУНИЗМ» ҚАЛАЙ “ЖАҢА ТАҢ” БОЛДЫ?

Мен ұзақ жыл аудандық ономастикалық комиссия хатшысы болғаным бар. Осы уақытта талай жер мен елдің тарихи атауларын қалпына келтіруге атсалысып, біраз тер төктік. Бірақ, еңбегімізге бұлданғанымыз жоқ. Көптеген ағалардың, азаматтардың есімін көшелерге, мектепке беруге атсалыстық.

Ұзақ жыл комиссия төрағасы аудандық білім бөлімінің басшысы Мәжит Сағиев сынды сындарлы, іскер, турашыл азамат болды. Ол көп сөзге жоқ, бір айтып шеше білетін шебер де шешен сөйлейтін басшы ретінде көріне білді. Бір ғана Құлсарыдағы көпқабатты І, ІІІ ықшамауданда орналасқан орта мектептерге Далабай Жазықбаев пен Меңдекеш Сатыбалдиевтің есімін беруде ерекше белсенділік танытуы неге тұрады?!

Бірде, 1992 жылдың 26 ақпанында, комиссия мәжілісі өтіп, “Коммунизм таңы” совхозының Аманкелді атындағы мектебінің атын өзгерту жөнінде мәселе қаралды. Айтыс-тартысты жағдайда әңгіме ұзаққа созылып, кетті. Біреулер совхоз атын “Ақмешіт, ендігісі “Бірлік” деп өзгерту керек деді. Комиссия мүшелері Ж.Нұрмақанов, М.Ғалымов, А.Жылгелдиев екі жарылып, дүдәмал ой айтты. Сосын мен отырдым да:

-Кеше совхоз директоры Тілекқабыл Жанаевпен сөйлестім. “Жаңа таң” деп өзгертсек қалай болады деп едім, келіскендей болды, - дедім.

- Бұл дұрыс болар, қайта құру - жаңарудың, егемендіктің жаңа таңы атты ғой, - деп келісім білдірді Мәжит. Бәрі осы атауға тоқтады.

«ЖАҚСЫ АТ БЕРМЕЙТІН ЖҰМЫС»

Аманкелді мектебіне жерлес әдебиеттанушы ғалым, ақын Қабиболла Сыдиықов есімін беру ұйғарылды. Амал не, ауылдағы әлдекімдердің қарсылығы мен кедергісінің кесірінен Қабиболла ағаның аты мектепке берілмей қалды. Әлі күнге солай.

Сондай-ақ, осы күні Шоқпартоғай ауылындағы Жданов, Құлсарыдағы Н.Островский атындағы мектептің аттары да өзгертілетін болды. Жданов атын Жылыой атымен өзгертуге бәріміз де қарсылық білдірдік. Ал Н.Островский жерлесіміз, Ұлы Отан соғысының ардагері, құралайды көзге атқан атақты мерген Есқайыр Халықов атына ауыстырылды.

Мәжілістерде комиссия мүшелері арасында рушылдықпен «ананың, мынаның есімін мектепке, көшеге берейік» деген әңгімелер көп айтылды. Мәселен, Жанаш ағамыз Жылыойда туғанмен, бұл өлкеге еңбегі сіңбеген журналист, марқұм Сәңгерей Жұмабайұлы Тәжіғұловқа көше атын бергісі келсе, ал Амангелді Жылгелдиев әуесқой сазгер Зәбен Жарылғасов есімін саз мектебіне еншілетпекші болды. Бұл тілектерін әлденеше рет өткізуге тырысты. Бірақ, Мәжит Сағиұлы осының бәріне пайымды пікір, парасатты ой айтып, тойтарыс беріп отырды.

- Әрине, шалғайда жүрген, Жылыойдан түлеп ұшты дейтін ғалымымыз да, әуесқой сазгеріміз де аз емес. Бірақ бәріне бірдей көше, мектеп атын беру қалай болар екен? Өзіңіз ойлаңызшы, Жәке, ертең сіздің атыңызға да мектеп керек,–деген Мәжитке әлгі ұсыныс берушілер еш уәж айта алмады. Кейде комиссия мәжілісі айтыс-тартысқа ұласып, ұзаққа созылатын-ды. Ондайда кімнің кім екенін, бүйрегі қалай қарай, кімге бұратынын анық байқауға болады-ақ.

Бірде Мәжит екеуміздің әңгімелескеніміз бар-ды. Не жөнінде дейсіз бе? Ономастикалық комиссия жөнінде. Сонда Мәжит:

-Мынау бір жақсы ат бермейтін жұмыс екен, қоям ба деп жүрмін,- дегенді айтып қалды.

- Өзің білесің,- дедім мен. Содан комиссия мәжілісі кідіріп барып, 1992 жылдың қараша айында бір өтті. Жаңа төраға болып аудан әкімінің орынбасары Өтеп Құмарғалиев есімді азамат сайланды. Ол комиссия құрамын жаңартып, толықтырды. Олардың қатарында – Ұлықпан Әбдірахманов сынды Социалистік Еңбек Ері, ардагер-мұнайшы, Меңке Бердіғалиев, Төреш Байжұмиев, Дүйсенбай Хасанов сынды ауданға белгілі басқа да азаматтар болды.

"Мақаланың жалғасын "Кең Жылой" басылымынан оқи аласыз".

Қонаш ҚАЛДЫОРАЗҰЛЫ, журналист-жазушы,

Құлсары қаласы

Ауданда қатты тұрмыстық қалдықтарды шығару тарифі өседі. Бұл мәселе аудандық Қоғамдық кеңестің  ұйымдастырған кезекті отырысында талқыланды. Жиналысты кеңес төрағасы Ерлан Нұрланов жүргізіп отырды.

Оған тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің бас маманы Ғалымжан Жолдыбаев, ауданның тазалығымен айналысып отырған «Эко қала ХХІ» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің басшысы Абыл Сақаба мен кеңес мүшелері қатысып, өз ойларын ортаға салды.

Алдымен, Ғ.Жолдыбаев алдын ала есептеулер бойынша алдағы жылға ұсынылып отырған тариф бағасымен таныстырып өтті. Яғни енді аудандағы көпқабатты үйлердің тұрғындары адам басына – 346 теңге, жер үйдегілер 536 теңгеден төлейтін болады. Демек, тариф көтеріледі. Оның өсуін «Эко қала ХХІ» мекемесі де қолдап отыр. Өйткені, қала тұрғындарының тек 50-60 пайызға ғана жуығы қоқыс жинайтын компанияға ақы төлейді. Бұл сәйкесінше қызмет көрсетуші ұйымға тек шығын келтіріп отырғанын мәлімдеді.

Сөзінше, қаладағы әрбір үй иелері отбасы мүшелерін барынша жасыруға әуес. Тіпті келісім-шартқа отыру кезінде де жанұясындағы адамдарды түгел қамтудан қашады. Ал шарт жасаған мекеменің оны тексеріп-тергеуге құқы жоқ. Сондықтан халық ақыны қалай төлейді, соны ғана алып отырады. Әрине, күн санап тамақ пен өзге де коммуналдық төлемдердің бағасы шарықтағанда, бұл мекеменің де өз тарифін көтеруі заңдылық сияқты көрінеді. Оған жанар жағармай мен техника бағаларын қосыңыз.

-Тіпті қоқыс жинайтын қызметкерлердің өзін жұмыста әупіремдеп ұстап келеміз. Аз ғана жалақыға кім келеді? Қарызымыз да көбейді. Қоқыс төгетін полигонды да қыруар қаржыға жалдап отырмыз. Мекемеге пайдасынан гөрі шығынын көп әкеле ме деп қорқамыз,-дейді Абыл Сақаба.

Ерлан Нұрланов бұл да қоқыстың уақытылы шығарылуына тікелей байланысты екенін айтып, тарифтің аз да болса өсуін қолдады:

-Егер халық бұған келіспесе, мекеме жабылады да, қала уақытылы тазаланбай, шіріп кетуі ықтимал. Жалпы тарифтер бойынша бұл мәселелердің барлығы қарастырылған. Бұл жан-жақты зерделенген мәселе ғой. Енді осылардың барлығын қорыта келе, тарифтің көтерілуі немесе көтерілмеуі мәслихатта белгілі болады,-деді.

Қоғамдық кеңес мүшелері Үкіметтен субсидия бөлгізу жайын да сөз етті. Халықты қанай бермей, коммуналдық қызметтердің шығындарын жабудың басқа жолдарын іздеу жөн болатынын айтады. Мәселен, техника сатып алуға грант бөлу, субсидия беру сияқты амалдарды қарастыру артық етпес еді. Өйткені мұндай мекемелерге қаржылай қолдау болмаса, халықтан түсетін азғантай ақша мекеменің банкрот болуына әкеп соқтыруы мүмкін дейді. Сондай-ақ, қоқысқа ақша төлейтін халық көрсеткішін жақын арада 100 пайызға жеткізуді және бұл жұмысты мұқият қадағалау керектігін алға тартты.

Иә, қазіргі кезде тұрмыстық қалдықтарды жинау, сақтау, сұрыптау өзекті мәселелер қатарында тұр. Біз кез келген қалдық заттарды лақтырмастан бұрын оны кәдеге жарату жағын да жақсылап ойластыруымыз керек. Қалдықтарды орнымен тастап, тазалықты сақтасақ, денсаулыққа да, қала көркіне де жақсы әсер ететіні белгілі.

Осыны қоқысқа ақша төлер кезде сараңдық танытып, түрлі қитұрқы әдіске баратын тұрғындар жақсы түсінсе екен дейсің.

Перизат ҚИЗАТОВА

Бұрын «Құлсарыгаз» аталып келген «KazGlobalSolution» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі бүгінде аудандағы іргелі отандық компаниялардың қатарында. Мердігер мекеме ретінде Теңіз кенішінде жұмыс жасап келе жатқанына бірнеше жылдың жүзі болды. Қазіргі таңда ол темірдей тәртіпке негізделген алып кен орнындағы табысты өндірістік кәсіпорынның біріне айналды.

Жұмысшылардың 90 пайызы – жылыойлықтар «KazGlobalSolution»– алғашқылардың бірі болып өз жұмысшыларын 14 күндік жұмыс ауысымына көшірген отандық компанияның бірі. Бұдан өндірістік көрсеткіші көтерілмесе, ештеңеден ұтылған жоқ. Керісінше, жергілікті жұмысшылардың алғысын арқалап жүр. Серіктестіктің бас директоры Жазира Ермекованың айтуынша, қазіргі таңда «KazGlobalSolution» ЖШС-інде екі мыңның үстінде адам еңбек етеді. Оның 90 пайызы – жылыойлық азаматтар.

Біз бұған «AMANAT» партиясының аудандық филиалының төрағасы Сайлаубай Таласов пен аудандық мәслихат төрағасы Қанат Мыңбаев бастаған халық қалаулыларымен бірге Теңіз кенішіне барғанда көз жеткіздік. Расында да, жұмысшылар жататын жатақханалары мен асхана, өндіріс орындарын көзбен көріп, жұмысшы-қызметкерлермен тілдескенде, мұнда 14 күндікпен еңбек ететін адамдардың көңіл-күйінің көтеріңкі, өз кәсіби міндетін атқаруға деген ынта-жігерінің жоғары екендігіне көз жеткіздік. Ал өзге мердігер мекемелердегі жағдай нешік? Оларда бұл мәселе қалай шешімін тауып жатыр деген сауалға депутаттар Сәуле Мамбетова, Сымбат Қабдырахмановалармен бірге аудандық әкімдіктің Теңіз кенішіндегі бөлімінде өткен басқосуда жауап іздеп көрген едік. Онда партия филиалының ұйымдастыруымен 28 күндік вахталық ауысыммен еңбек етіп жатқан бірқатар шетелдік және отандық компания өкілдерімен жиналыс өткізілді.

"Мақаланың жалғасын"Кең Жылой"

басылымынан оқи аласыз"

Ербол Қошақанов.

Қазақстанның алты облысының тұрғындары үшін теміржолмен жүру арзандады. Әсіресе Жетісу облысында айтарлықтай арзандады, деп хабарлайды inbusiness.kz сайты Energyprom.kz порталына сілтеме жасап.

Energyprom.kz мәліметінше, 2023 жылдың қазан айында Қазақстанның алты облысында пойыз билеттерінің бағасы 2022 жылғы қазанмен салыстырғанда арзандады. Пойызбен саяхаттау Жетісу өңірінің тұрғындары үшін ең қолжетімді болды (-10,4%). Билеттер арзандаған аймақтар тізімінде мыналар да бар:

Шығыс Қазақстан облысы (-6,7%);

Атырау облысы (-5,7%);

Шымкент (-5,1%);

Алматы облысы (-2,4%);

Қызылорда облысы (-1%).

Бұл ретте ел бойынша теміржол жолаушылар көлігі қызметтерінің бағасы бір жылда 7,9%-ға өсті. Бірнеше өңірде пойыз билеттері айтарлықтай қымбаттады, соның ішінде Маңғыстау облысында (+35,5%), Алматыда (+22%) және Солтүстік Қазақстан облысында (+20,2%).

2023 жылдың қаңтар-қазан аралығында Қазақстан бойынша теміржол көлігімен 16,6 миллион жолаушы тасымалданған. Бұл өткен жылмен салыстырғанда 2,2 пайызға артық. Астана тұрғындары көбінесе пойызбен жүреді (4,6 млн адам, жылына +17,3%).

Құлсары қаласында жүріп жатқан сақалды құрылыстың бірі – «Атырау» ықшамауданындағы бес қабатты үш үй. Құрылыс жұмыстары жылдар бойына жүргізілсе де «жыры» бітпей келе жатқан бұл көппәтерлік тұрғын үйлердің өзекті өртер өткір мәселесі облыс әкімінің ауданға іс сапары барысында да көтерілді. Бірақ әлі күнге пайдалануға берілген жоқ. Өйткені кеткен кемшіліктер түзетілмей, қабылданбайтынын Серік Жамбылұлы қадап тұрып айтты.

Міне, содан бері нендей өзгерістер орын алды, кемшіліктер қалпына келтірілді ме? Көкейді осы тектес көп сауалдар мазалаған "AMANAT" партиясы аудандық филиалының төрағасы Сайлаубай Таласов пен аудандық мәслихат төрағасы Қанат Мыңбаевтар А.Есенияз, Сымбат Қабдырахманова секілді партия фракциясының белсенді депутаттарын ертіп, сақалды құрылыстың сапасын зерделеп көрді. Онда мердігер мекеме кездесіп, тапсырыс беруші тарапынан міндеттелген олқылықтың орнын толтыру мақсатында атқарылып жатқан жұмыстармен танысты. Кемшілікті барынша тез арада түзетіп, сапалы әрі межелі мерзімде аяқтау тапсырылды. Және де бұл жұмыстардың орындалуы "AMANAT" партиясы аудандық филиалының арнайы бақылауында болатыны ескертілді. Партия төрағасы мен мәслихат төрағасы бастаған топ аудан аумағындағы күрделі жөндеу жұмыстары әлі аяқталмай жатқан орта мектептердің оқу ғимаратында да болып қайтты. Сол күні Құлсары қаласындағы №18 мектепті жөндеп жатқан мекеме жұмысшыларының оқу орнының ішін бітіріп, сыртқы жұмыстарға көшкені белгілі болды. Ал Қосшағылдағы №2 мектепте жасалатын шаруа әлі де бастан асады. Оқу ордасының спорт залы мен асханасының ішіндегі, сондай-ақ 2-қабатындағы тоқ желілерін монтаждау жұмыстары аяқталмаған. Оны аяқтағаннан кейін барып, мердігердің мойнында әлі оқу кабинеттерінің есік-терезелерін ауыстырып, жылу жүйелерін жаңарту міндеті тұр. Осы жұмыстар толыққанды атқарылмай қосшағылдық оқушылар «жайлы мектепте» жайғасып отырып, алаңсыз білім ала алмайтыны анық. Сондықтан "AMANAT" партиясы аудандық филиалының төрағасы Сайлаубай Таласов пен аудандық мәслихат төрағасы Қанат Мыңбаев, депутаттар А.Есенияз, Сымбат Қабдырахмановалар күрделі жөндеу жұмыстарының халық қалаулыларының қатаң бақылауында болатынын тағы бір мәрте ескертті.

Е.БИСЕКЕНҰЛЫ