Денсаулық

Еліміздегі әрбір жиырмасыншы бала мерзімінен бұрын дүниеге келеді. Атырау Облыстық перинаталдық орталығында тәжірибелі дәрігерлер салмағы 500 грамнан асатын сәбилерді сәтті күтім жасауда. Ерте туған нәрестелер әртүрлі аурумен дүниеге келеді.

Шала туған сәбилердің ретинопатиясы – көздің кең тараған патологиясы. Дер кезінде нақты диагностикасыз ол баланы толық соқырлыққа әкелуі мүмкін. Ретинопатия көз торы тамырларының жетілмеуіне байланысты. Ұрықта көзі торы тамырларының өсуі 38-40 аптада, яғни бала туатын сәтте аяқталады. Сондықтан сәби неғұрлым ерте туған сайын оның көз торындағы қан тамырлары азайып, оның ретинопатиясы соғұрлым ауыр әрі тез дамиды.
Статистика бойынша, бұл патология әлемдегі шала туған сәбилердің 40%-ында кездеседі. Бұл аурудың сыртқы белгілері жоқ. Қазақстанда қабылданған клиникалық хаттама бойынша шала туған балалардың көзінің түбін тексеру туған сәтінен бастап 21–25 күні жүргізіледі. Егер мұндай ерте скрининг жүргізілмесе, оның салдары түзелмеуі мүмкін. Көру қабілетінен толық айырылу қаупі бар. Бірақ Атырау облысы үшін бұл ауруды ерте диагностикалау мен дер кезінде емдеудің барлық қиындығын шешудің жолы табылды.

Мәселен, жыл сайын облыстық перинаталдық орталықта шала туған нәрестелердің саны өте көп тіркеледі. Өйткені, Атырау өңіріндегі барлық шала туған баланы осы жерге әкеледі. Осы жылдың ақпан айында Облыстық перинаталдық орталықтың базасында Ретинопатия орталығының ашылуы жақсы жаңалық болды.

Жалпы, көру қабілеті бойынша балалардың мүгедектігін азайту жұмыстары перинаталдық орталықтың өзінде бірнеше жылдан бері жүргізіліп келеді. Алдымен AYALA қайырымдылық қоры базалық офтальмоскоп – базалық диагностикалық жабдықты берді. Содан кейін неонаталды дәрігер-офтальмолог арнайы оқуға жіберіліп, жаңа туған балаларға лазермен ота жасайды.

2016 жылдан бастап 59 балаға сәтті ота жасалды. Биылдың өзінде тағы бес бала отадан аман-есен шықты.

– Сәбидің денсаулығы – білікті дәрігердің қолында. Соңғы бірнеше жылда Қазақстанда неонаталдық офтальмологтардың саны 4 есеге жуық өсті. AYALA қорының арқасында бинокулярлық офтальмоскоптармен, диодтық лазерлермен және ретиналды кең қабатты камералармен толық жабдықталған орталықтар пайда болды. Бірақ бұл ретте ретинопатияның күрт дамитын түрлеріне шалдыққан балалар да айтарлықтай көбейді. Әрбір дәрігер ретинопатияны емдеумен айналыса алмайды, – деді медицина ғылымдарының кандидаты, «Шала туғандар ретинопатиясы» республикалық жобасының бастамашысы және шабыттандырушысы Әсел Үсенбайқызы Шарипова.

Ретинопатияны диагностикалау ауқымды білімді және үлкен тәжірибені талап етеді. Атырау Облыстық перинаталдық орталығының дәрігер-офтальмологы Аида Серікқызы Молдашева – республиканың неонаталдық офтальмологиядағы ең мықты мамандарының бірі.

– Жыл сайын ретинопатия бойынша мен 100-ден астам сәбиді диагностикадан өткіземін. Сондай-ақ, мен көру қабілетінің патологиясы бар шала туған балаларды да тексеремін. Бәріне көмектесуге тырысамын. Бірақ дәл осы шала туған нәрестелерде ретинопатия өте тез өтеді. Мысалы, сырқаттың күрт дамыған түрі кезінде көз торының лазеркоагуляциясын жүргізу үшін менде 24 сағаттан 72 сағатқа дейін ғана уақыт бар. Бір күнге кешіксем, балаға мәңгі көру қабілетінен айырылу қаупі туады. Биыл AYALA қорынан алынған «Луцентис» препараты өте жақсы көмектесуде. Әрине, мен қазір жұмыс істеуді үйреніп жатқан ретиналды камера менің тәжірибемде өте жақсы көмекке айналады. Камера ата-аналарға компьютер мониторингінде баланың көз торындағы патологиялық процестерді көрсетуге мүмкіндік береді. Ал ата-аналар мен емдеуші дәрігер арасындағы сенім емдеудің табысты болуы үшін өте маңызды, – дейді Аида Серікқызы Молдашева.

Аида Серікқызының айтуынша, ол ретиналды камерамен жұмыс барысында Алматы, Астана қалаларындағы тәжірибелі дәрігерлердің кеңесін алып отырады. Әрине, орталықта лазермен жүргізілген оталардан кейін нәтижелерді, көз торының динамикасын қадағалауға мүмкіндік бар.

– Әсел Үсенбайқызы Шариповамен кеңесіп, онымен және басқа да әріптестермен күрделі жағдайларды талқылау мүмкіндігі шала туған нәрестелердің ретинопатиясын емдеу тактикасын таңдау және жетілдіру үшін өте маңызды. Суреттерді тек ретиналды камера ғана түсіре алады. Офтальмоскоп та көз торына визуалды диагностика жасайды, бірақ оны офтальмологтың өзі ғана көре алады. Сондықтан ретиналды камерамен емдеу мен ота жасау нәтижелері одан да сапалы болатынына сенімдімін. Бұл Атырау облысындағы балалардың көру қабілетіндегі кінәратты азайтуға көмектеседі, – деп атап өтті Аида Серікқызы.

Облыстық перинаталдық орталықтағы заманауи құралдар арқылы дәрігерлер болашақ аналарға барлық міндетті талдаулар мен скринингтерден өтуге, өздерінің психологиялық және эмоциялық денсаулықтарын бақылауға кеңес беріп отырады. Өйткені, бұл – жүктілікті мерзіміне жеткізудің ең үздік профилактикасы, яғни дені сау баланың дүниеге келуінің кепілдігі.

Қазіргі таңда ауданда 9 медициналық қызмет көрсету мекемесі бар. Олардың қатарына 135 орындық орталық аурухана, аудандық емхана, «Теміржол» филиалы, ауылдық елді мекендердегі 6 амбулаториялық пункт кіреді. Бұл жөнінде аудандық әкімдікте өткен брифингте орталық аурухана директоры Асулан Абдрахманов мәлім етті. Онда бас дәрігер аудандағы медицинаның жәй-күйін айтып, өткен жылғы атқарылған жұмыстарға тоқталды.

Туу көрсеткіші төмендеді

Бас дәрігердің айтуынша, ауданда 75 орындық мамандандырылған аурухана, емхана және 200 орындық модульдік аурухананы қосқанда медициналық құрал-жабдықтармен қамтамасыз ету 99,15 пайызды құрап отыр. Ал медициналық қызметкерлер саны – 902. Оның 107-сі – дәрігер, 518-і – орта буын медициналық және 108-і – кіші медициналық қызметкер, бұдан басқа, 164 қосалқы жұмысшы маман жұмыс жасайды. Ауруханаға қазіргі таңда 20 дәрігер, яғни 8 тәжірибелі дәрігер, инфекционист, реабилитолог, онколог, офтальмолог, фтизиатр, невропатолог, хирург, неонатолог, терапевт, сәулелі диагностика дәрігері, гинеколог, кардиолог жетіспейді. Ал былтыр ауданға 21 дәрігер жұмысқа орналасқан. Олардың қатарында травматолог, 2 стоматолог, 4 жалпы тәжірибелі дәрігер, уролог, невропатолог, 3 статист, 2 фармацевт, терапевт, реаниматолог, отоларинголог, эндоскопист, фтизиатр, педиатр, эндокринолог, хирург келген.

- Аудандық емхана тіркелімде тұрған 73 699 адамға медициналық қызмет көрсетеді. Аудан халқы 46 учаскелік аймаққа бөлінген. Оның ішінде 34-і жалпы тәжірибелі аймақ Құлсарының басында, ал 6 елді мекенде 12 аймақ бар. Бір тәжірибелі аймаққа 1700 адам тіркелген. Жалпы ауданның демографиялық көрсеткішіне келетін болсақ, туу көрсеткіші 2022 жылы 1733 болса, 2023 жылы 1620 болды. Жалпы аурухана құрылымында перинаталдық кезең бойынша біздің ауданымыз екінші дәрежелі қызмет көрсетеді, яғни перзентхананың ана мен бала бөлімі облыс бойынша екінші деңгейде тұр. Онда акушер-гинеколог, неонатолог дәрігерлер қызмет атқарады. Жалпы бастапқы медициналық санитарлық көмек көрсеткіші бойынша дәрігерлер өткен жылы 346915 науқасты қабылдады. Аурушаңдықты жіктеп қарайтын болсақ, былтыр мүгедектік бойынша 2558 адам тіркелген. Аудан бойынша 61990 адамды скринингтен өткізу жоспарланса, соның 97 пайызы орындалды. Туберкулез ауруына келетін болсақ, 2022 жылы 47 науқас тіркелсе, оның 41-і – ересек, екеуі – бала, 3-еуі жасөспірім болды. Жалпы флюрографиялық тексеріс жоспар бойынша емханадан жүргізіледі, ал енді босанған аналар перзентханадан өтеді. Ауылдық елді мекендердегі тұрғындарды мобильді түрде және шақырту арқылы түсіріп тұрамыз,-дейді бас дәрігер.

Арыз-шағым аяқсыз қалмайды

Асулан Абдрахманов аудандық 135 керуеттік орталық аурухана жұмысы туралы да сөз қозғады. Онда балалар бөлімшесі, емдеу, хирургиялық, перзентхана, жұқпалы аурулар бөлімшесі қызмет етеді. Оның ішінде жұқпалы аурулар бөлімшесіне қосымша қызылша ауруы бойынша 15 ересек пен 20 бала орыны дайындалған. Бөлімшелер мемлекеттік сұраныс жоспарына сай, яғни портал бойынша 2023 жылы 6000 адамға жоспар берген. Соның 5736 науқасы жатып, емін алып шыққан. Жалпы балалар бөлімінде 2022 жылмен салыстырғанда 95 науқасқа, ал перзентхана бөлімшесінде 48 науқасқа азайған. Емдеу бөлімшесінде керісінше – 326, хирургияда – 138, жұқпалы аурулар бөлімшесінде 17 науқасқа көбейіп отыр.

-Жалпы медициналық қызметтің сапасын арттыру мақсатында аудандық орталық аурухана пациенттерді қолдау мақсатында ішкі аудит қызметін іске қосты. Және сенім телефоны мен колл орталығы жұмыс жасайды. Негізінен науқастарды қолдау мен ішкі аудит медициналық деңгейде көмек сапасын басқару бойынша ережеге сәйкес қызмет етеді. Сонымен қатар, науқастың мәселесінен туындаған шағымдарын уақытында шешу немесе жазбаша арыз қалдырған жағдайда 5 күн мерзімнен аспайтын уақыт ішінде жауап беру көзделген. Жалпы 2023 жылы пациенттерден жазбаша 250 арыз-шағым түсті. Барлығы негізді деп танылды. Әр шағым бойынша қызметтік тексеріс жүргізіліп, мәселе шешімін тапты. Және олардың алдын алу үшін іс-шара жоспары құрылды. Арыз-шағымдарға тоқталатын болсақ, тұрғындардың дәрігердің қабылдауына жазыла алмауы, медицина қызметкерлерінің тарапынан этиканың сақталмауы, тиісті медициналық көмектің сапасы туралы, тегін дәрі-дәрмекпен қамту, міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру сұрақтары, жоспарлы түрде ауруханаға жатқызу, өзге де сұрақтар бойынша арыз-шағым түскен,- дейді Асулан Абдрахманов.

Жүкті әйелдер ғана тегін емделе алады

Бас дәрігер брифинг барысында тұрғындардан келген сұрақтарға да жауап қатты. Ол халық тарапынан үнемі қойылатын сұрақтың бірі – 75 орындық жаңа аурухананың қашан қолданысқа берілетіні туралы еді. А.Нұрболанұлы қазіргі таңда жаңа нысанның құжаттары бітіп, өздерінің теңгеріміне алу жұмыстары жүріп жатқанын, содан кейін барып қызметін бастайтынын мәлімдеді. Сондай-ақ медицинадағы орын алған мәселені де айтпай кетпеді. Ол Жаңа Қаратон кентіндегі дәрігерлік пунктке қатысты болды. 2019 жылы аталған нысанға қосымша жапсарлас ғимарат бастап салынып, тапсырылған. Бірақ, оның сапасыз салынуына байланысты аудандық аурухана басшылығы қабылдамай отырғанын хабарлады. Тіпті мердігер мекеменің үстінен сотқа шағым берілгенін, сот шешімі бойынша ғимарат қайтадан реттеліп, сапалы түрде тапсырылуы керектігін баса айтты. Бірақ ол жұмыс та әлі бітпеген.

-Тұрғындар жиі қоятын сұрақтың бірі магниттік-резонанстық томография туралы. Жаңа ауруханадағы МРТ аппараты толық тексерістен өтті, жұмыс жасап тұр. Үйретілген мамандар да бар. Аурухана қолданысқа берілген соң аппарат жұмысын бастайтын болады,- деді нақтылап.

Брифинг кезінде «Біз жыл сайын МӘМС төлеп отырмыз. Стоматология қызметтерін тегін ала аламыз ба?» деген сұраққа бас дәрігер тек 18 жасқа дейінгі балалар мен жүкті әйелдерге ғана жұлу-емдеу қызметі тегін көрсетілетінін жеткізді. Ал мүгедектігі бар жандарға жеңілдік қарастырылған.

П.ТӘЖІ

Үш күн бойы орталық аурухананың 3-қабатының дәлізінде кезекте тұрған жылыойлықтардың саны көп. Қолына бір-бір бала ұстаған тұрғындар Атырау қаласынан келген дәрігерлерден тегін кеңес алғалы тұр екен. «Дәрігерлер бізде де бар емес пе?» деуі мүмкін әлдекімдер. Бірақ реабилитолог дәрігер біздің аудан түгілі, облыстың өзінде бірен-сараң екенін жақсы білеміз. Сондықтан «Болашақ К» қоғамдық қорының оңалту орталығынан арнайы келген орталық директоры, реабилитолог Жібек Бисенова тұрғындар үшін аса қажет маман болып тұр. Жасыратыны жоқ, қазіргі таңда ақыл-ойы мен сөз сөйлеуі дамымай қалған балалар саны көбейіп кетті. Оның себебін әркім әртүрлі топшылайды. Біз бұл мәселенің мәнісін маманның өзінен сұрағанды жөн көрдік.

-Жібек Қуанғалиқызы, ауданға келудегі мақсатыңыз қандай еді?

-Бұрын аутизм, ақыл-ойы мен сөйлеу дамуының кешігуі деген диагноз қойылған балалар сирек кездесетін. Ал қазір олардың көптігі сонша, арнайы емдеу орындарына сыймай, үйден ем алуына тура келіп тұр. Соңғы жылдары көбейіп кеткен мұндай ауруларға немқұрайлы қарауға мүлдем болмайды. Біз еліміздің болашағы – балаларымыздың білімді, саналы, бәсекеге қабілетті болып өскенін армандаймыз ғой. Ал денсаулығында ақауы бар перзент көбейіп жатса, бұл – елдің қасіреті деп айтуға болады.

Сондықтан біздің Атырау қаласындағы «Болашақ К» қоғамдық қорының оңалту орталығы осы мәселені шешудің бірден-бір жолы – әлеуметтік жобаны іске асыру керектігін түсінді. Сондықтан бұл проблеманы қалай шешу керек, оған не қажет, соның барлығын жазып, «Теңізшевройл» компаниясына ұсынған болатынбыз. ТШО қаржыландыратын әлеуметтік инвестициялар бағдарламасы аясында жобамыз қолдау тауып, бірнеше жылдан бері «Атырау облысында «Ерте араласу» бағдарламасы бойынша ерте оңалту» жобасы шеңберінде жұмыс жасап келеміз. Жобаның мақсаты - қозғалуы мен дамуы тежелген балаларды емдеу, оңалту жұмыстарын ерте бастау.

Біздің дәрігерлер бұған дейін осы ауданға келіп тұрғындармен тығыз жұмыс жасайтын медицина қызметкерлеріне дәріс берді. Яғни, оларды бала бойындағы қандай да бір ақауды ерте анықтауына үйреттік. Міне, бүгінгі мақсатымыз да аудандағы 3 жасқа дейінгі балаларды қабылдап, ата-анасына тегін кеңес беріп, бағыт-бағдар беру. Өзіммен бірге мұнда невролог-невропатолог дәрігерлер де келіп, қабылдау жүргізуде.

-Қанша баланы қабылдадыңыз? Біздегі жағдай қалай екен?

-Кешелі бері 40-қа жуық баланы қабылдадым. Мен тек 3 жасқа дейінгі емес, жасы одан жоғары ұл-қыздарды да қабылдап жатырмын. Өкінішке орай, жасы 4-ке келсе де сөйлем құрай алмайтын, сұрағыңа жауап бермейтін, айтқаныңды түсінбейтін бала көп болып шықты.

-Ақыл-ойы мен сөйлеу дамуының кешігуі бар балалар неге көбейіп кетті деп ойлайсыз? Оның себебін ерте анықтауға бола ма?

-Жалпы әйел адам жүктілікке дайындалғанда денсаулығын реттеуі керек. Әсіресе қаны аз адамдар гемоглобинін қалыпқа келтіруі қажет. Өйткені қаны аз әйелден іштегі балаға оттегі жетіспесе, сәбидің, ең алдымен басында ауру пайда болады. Әрине, сосын жүкті әйел көп күйзеліске түспеу, құнарлы тамақтанып, таза ауада көп серуендеу деген сияқты қарапайым қағидаларды орындамайды. Ал кішкентай балалар мезгілінде ұйықтамайды, дұрыс тамақтанбайды, таңертеңнен кешке дейін қолдарында ұялы телефон. Содан кейін олардың ештеңеге қызығушылығы жоқ, сөйлемейді, түсінбейді, мінез-құлқы коррекцияға жатпайды, тәртіпке бағынбайды. Сондай балалармен ата-ана қарқынды түрде жұмыс жасаудың орнына, телефонын беріп, бір сәтке тыныштандырғысы келеді. Бұл жағдайдың одан әрі ушығып жатқанын түсінбейді. Жалпы телефон, теледидардан жүретін жарнамалар, көптеген мультфильмдер, ең аяғы көлік жүргізушілері жиі қолданатын «Тугис» сияқты телефон қосымшалары адамның өздігінен ойлануына мүмкіндік бермейді. Керісінше миды жұмыс жасатпай, робот қылуға әкеледі.

Ал баладағы дамудың кешігуін сәбидің айлық кезінде басын көтермеуінен, өздігінен аунамауынан, былдырлап сөйлемеуінен, жан-жағындағы заттарға көзінің түспеуінен де анықтауға болады.

-Бұл мәселенің алдын алу үшін қандай кеңес бересіз?

-Жалпы ақыл-ой, сөйлеу дамуында кешігуі бар балаларға дер кезінде мән берілмесе, ол өсіп кеткен соң көп нәрсе кеш болуы мүмкін. Сондықтан сәби құрсаққа біткеннен бастап онымен сөйлесуді, оны дамыту үшін жұмыс жасауды қолға алуымыз керек. Әсіресе 3 жасқа дейінгі балалардың миын жетілдіру оңай, олар көбіне икемге келеді. Өйткені, кішкентай баланың миында қосымша клеткалар көп болады. Міне, сол клеткаларды әрекет жасауға үйретсек, бала жақсы дамып кетеді. Ол үшін 1 жасқа толмаған балаға «мұрның, көзің, құлағың қане?» деп сұрақ қойып, тілімен айтпаса да, қолымен көрсете алатындай үйретуіміз керек. Негізінде жақсы дамып келе жатқан бала, денсаулығында қандай да бір ақауы жоқ бала екі аяғымен бірдей, бір аяғымен де емін-еркін секіріп білуі керек. Осылардың барлығына бала өмірге келгеннен бастап ата-ана мән берсе, қадағалап отырса, баласының дамуы үшін көп уақытын бөлсе, онда біз жоғарыда айтқан аурулардың алдын алар едік.

-Әңгімеңізге рахмет.

Әңгімелескен: П.ҚИЗАТОВА

AYALA қайырымдылық қоры Атырауда «Әлемді көремін» жобасын жүзеге асыруға кірісті. Қор Атырау облысының облыстық перинаталдық орталығымен және «Galamat Integra» ЖШС-мен 2024 жылдың жақында есігін ашқан ерте туған нәрестелердің ретинопатия орталығына Forus Neo ретиналды камерасын жеткізу туралы үшжақты шартқа қол қойды.
Камераны жеткізу «Теңізшевройл» компаниясының қолдауымен мүмкін болады, ол AYALA қоры сияқты Атырау облысындағы балалардың көру қабілеті бойынша мүгедектігін төмендетуге мүдделі. Ретиналды камера орталықтың дәрігерлерін оқытудан кейін жұмыс істей бастайды. Атырау облыстық перинаталдық орталығында ашылған Ретинопатия орталығы облыстың түкпір-түкпірінен келген балаларды диагностикалауға және емдеуге қабылдайтын болады.
«Теңізшевройлдың» қолдауымен сатып алынған ретиналды камера оны барлық қажетті диагностикалық жабдықтармен толық жинақтауды аяқтайды. Биылғы жылы AYALA Қайырымдылық қоры Атырау ОПО-на «Луцентис» препаратының 12 сауытын тапсырды, ол да жаңа туған сәбилерді көру қабілеті бойынша мүгедектіктен құтқаруға көмектеседі.

«Атырау облысы азаматтарының жекелеген санаттары үшін шұғыл және жоспарлы стоматологиялық көмекті қаржыландыру 2023 жылы 0,9 млрд-тан 2024 жылы 1,2 млрд-қа дейін артты, яғни биыл қаржыландыру 31% өсіп отыр» - деп тоқталып өтті «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КеАҚ Атырау облысы бойынша филиалының директоры Байтолла Газизов.
Қор филиалы директорымен ең өзекті деген сұрақтарды жинақтап, сұхбаттасқан болатынбыз.

- Байтолла Закарьяұлы МӘМС қаражаты есебінен кімдер тегін көмек ала алады?

- Стоматологиялық көмек жоспарлы және шұғыл түрдегі көмектер барлық 18 жасқа дейінгі балалар мен жүкті әйелдерге көрсетіледі. Шұғыл түрдегі көмектер азаматтардың жекелеген санаттарына: ҰОС ардагерлеріне; 1, 2, 3 топтағы мүгедектігі бар адамдар; атаулы әлеуметтік көмекті алушылар, жасы бойынша зейнеткерлер, инфекциялық, әлеуметтік мәні бар аурулармен және айналасындағылар үшін қауіп төндіретін аурулармен ауыратын науқастар, мүгедектігі бар балаға күтім жасайтын және бала кезінен бірінші топтағы мүгедектігі бар балаға күтім жасайтын жұмыс істемейтін адамдар, сондай-ақ «Алтын алқа», «Күміс алқа» алқаларымен марапатталған көпбалалы аналар.

- Жоспарлы стоматологиялық көмекке не кіреді?

Жоспарлы стоматологиялық көмек – бұл ауыз қуысының, тіс пен қызыл иектің саулығын сақтау үшін операциялық емдеу болып табылады. Атап айтсақ, тұрақты тексерулер, профилактикалық процедуралар, тісжегіні емдеу, тіс өңезін және тіс тасын алу, химиялық қатайтылған композиттік материалдардан жасалған пломбаны дайындау және салу.

- Шұғыл стоматологиялық көмекке не кіреді? Шұғыл стоматологиялық көмек амбулаториялық деңгейде консультациялық-диагностикалық көмек түрінде де, стационарлық жағдайда да көрсетілуі мүмкін. Бұған күрделі тісжегіні, пульпитті, периодонтитті, альвеолитті, невралгияны, невритті, стоматиттің ауыр түрлерін емдеу, күрделі тісті жұлу, абсцессті ашу, одонтогендік жылауықты алып тастау, жоғарғы-төменгі жақ буынының қисаюын түзету, тістердің бөлінуін уақытша бекіту, қатерсіз өсінділер мен эпулисті (жергілікті тітіркендіргіш факторлардың әсерінен пайда болатын ісік тәрізді өсінді) алып тастау. Еріннің, тілдің жүгеншігі пластикасының операциясы да МӘМС қаражаты есебінен жүзеге асырылады. Егер тексеру нәтижелері бойынша тіс дәрігері амбулаториялық жағдайда көмек көрсету мүмкін емес деген объективті шешім қабылдаса, ол науқасқа бас тартуға және оны жедел жәрдем арқылы ауруханаға жіберуге құқылы. Жедел госпитализацияның көрсеткіштері созылмалы одонтогенді және неодонтогенді қабыну ауруларының жедел немесе асқынуы немесе жақ-бет аймағының жарақаты, қан кету және шұғыл емдеуді қажет ететін шұғыл жағдайлар болып табылады.

- Ортодонтиялық көмекті МӘМС жаба ала ма?

Иә. Ортодонтиялық көмек жақ-бет аумағының туа біткен патологиясы бар балаларға, ҚР «Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек туралы» Заңына сәйкес, тіс-жақ аномалияларының әртүрлі түрлері бар аз қамтылған отбасылардан шыққан 6 жастан 12 жасқа дейінгі балаларға көрсетіледі. Атап айтқанда, жақ-бет аймағының туа біткен патологиясы бар балаларға, сондай-ақ ортодонтиялық алмалы-салмалы аппаратты (ортодонтиялық пластина) пайдалана отырып, тіс-жақ ауытқуларын жою үшін аппаратты пайдалана отырып, сондай-ақ тіс-жақ ауытқуларының әртүрлі түрлері бар балаларға көрсетіледі.

- Қандай стоматологиялық клиникаларда МӘМС әрекет етеді және емхананың учаскелік дәрігерінен жолдама қажет пе?

Жоқ, емханадан жолдама талап етілмейді. Стоматологиялық көмекті емханалар жанындағы стоматологиялық кабинеттен де, әлеуметтік медициналық сақтандыру қорымен шарт жасасқан жеке стоматологиялық клиникалардан да алуға болады. Өзекті тізбені Қордың fms.kz ресми сайтындағы «Медициналық қызметтерді сатып алу – КДҚ жеткізушілер» бөлімінен таба аласыздар https://fms.kz/zakupki/postavshchiki-kdu-uslug/.

Сонымен қатар 1414 нөмірі бойынша Бірыңғай байланыс орталығына жүгінуге болады.

Айта кетейік, ағымдағы жылдың 1 ақпанындағы жағдай бойынша Атырау облысы бойынша МӘМС шеңберінде стоматологиялық көмек көрсететін 34 медициналық ұйыммен шарттар жасалды. Оның ішінде 20 - ы – жекеменшік, 14 -і – мемлекеттік меншік нысаны, яғни емханалар мен ауруханалар.

- Егер рентгенография өту қажет болса, тістерді емдеуден бұрын дәрілік аллергияны немесе анестезияны болдырмау үшін аллергиялық сынама жасау керек болса, ол үшін МӘМС-тен төлене ме?

Иә, егер бұл үшін медициналық көрсеткіш болса төленеді. Тіс дәрігерінен консультативтік парақ болған жағдайда тіркелген жері бойынша учаскелік дәрігер қосымша тексерулерге жолдама бере алады. МӘМС шеңберінде аппликациялық, өткізгіштік, инфильтрациялық анестезия төленеді. Тісжегінің көптеген асқынулары бар 4 жасқа дейінгі балаларға, сондай-ақ орталық жүйке жүйесінің функционалды және органикалық зақымданулары, психикалық, мінез-құлық бұзылыстары (белгіленген мүгедектік) және басқа органдар мен жүйелердің зақымдануы, асқынулар мен ауырсыну қаупі бар медициналық көрсеткіштер бойынша санация жалпы ауырсынуды басу және седациямен «анестезиология және реаниматология» кіші түрі бойынша медициналық қызметке лицензияға қосымшасы және реанимациялық іс-шараларға арналған жағдайлар қарастырылған стоматологиялық ұйымдарда жасалатынын білу маңызды.

Фото: ашық дереккөз

МӘМС – тің қандай артықшылықтары бар: маман пікірі

Елімізде МӘМС жүйесінің енгізілгеніне биыл бесінші жыл. Бес жыл деген мәселесі шаш-етектен келетін медицина саласына енгізілген мұндай күрделі реформа үшін көп уақыт емес. Атырау қаласында МӘМС жүйесі қалай іске асырылып жатыр? Ол үшін қандай жұмыстар жүргізіліп жатыр? Осы және басқа да сұрақтардың жауабын алу үшін біздің тілшіміз № 7 Атырау қалалық емханасының директоры, іскерлік әкішілік магистрі, қалалық маслиха депутаты Гульнафис Абдиллақызы Таңбаевамен сұхбаттасқан еді.

ЕЛІМІЗДІҢ ОНКОДИСПАНСЕРЛЕРІНДЕ БІРЫҢҒАЙ АШЫҚ ЕСІК КҮНІ ӨТЕДІ

2024 жылғы 03 ақпанда Халықаралық обырға қарсы күрес күніне арналған онкүндіктің шеңберінде Қазақстанның өңірлік онкологиялық ұйымдарында халық үшін бірыңғай Ашық есік күні өтеді.

Елімізде вакцинацияның арқасында қызылша азайды

Бұл туралы ҚР Денсаулық сақтау министрлігі мәлімдеді, деп жазады atr.kz тілшісі.

Эпидемиологиялық жағдайды тұрақтандыру бойынша қабылданып жатқан шаралар қызылша инфекциясымен күресте оң динамикаға әкелді.

Қаңтардың соңғы үш аптасында аурудың төмендегені байқалады.

ФОТОГАЛЕРЕЯ

Біріңғай мемлекеттік байланыс

AqPrint

Байланыс номерi :     +7 702 132 03 32      +77122458521