Кәсіпкерлік

Ауданымыз жері сортаң, топырағы тұзды, ағынды судың көзі де, шүйгін шөбі де жоқ мұнайлы өлке саналғанымен, өңірде шаруаның ебін тауып, төрт түлігін сайлап отырған шаруагерлер қатары аз емес. 

Осындай табан ақы, маңдай термен төскейін малға толтырған аудан тұрғынының бірі - Сағындық Мұқаш. Ол бүгінде атасының ізгілікке толы өмір жолын жалғап, нәсібін малдан тапқан ел ағасы. Мал бағу ісін атадан қалған сара жол деп санайтын кейіпкеріміз 1963 жылы 15 сәуірде Доссор кентінде дүниеге келген.

Ол қазіргі Б.Қанатбаев атындағы орта мектепте 8 жылдық білім алып, кейіннен 1978-1985 жылдар аралығында Гуреев политехникалық техникумына мұнайшы мамандығына оқуға түскен.

Оқу ордасын аяқтаған соң, алғашқы еңбек жолын Доссордағы автокөлік кәсіпорнында жүргізуші болып бастаған. Кейіннен мал бағу ісін қолға алып, ата кәсіпке мойын бұрған.

«Қазақ атам малда береке бар деп босқа айтпаса керекті. Бұл сала өзімнің жүрек қалауым, жанымның тыныштығы десем болады. Мал бағу ісі аса ұқыптылықты, жауапкершілікті талап етеді. Жалпы өзімнің осы сала бойынша жеке кәсіпкерлік ашуым 2008 жылдан бастау алады. Сол жылдары достарымызбен бірігіп «Атамұра Холдинг» деген атаумен қожалық аштық. Қожалығымызда төрт түліктің барлығы да болды. Атап айтар болсақ, жылқы, түйе, сиыр малдары мен жандықтар болған.  Кейіннен 2012 жылы барлығы әртүрлі шаруамен кетті де, аталған қожалық жабылып қалды. Содан соң, бастаған істі аяқсыз қалдырмауды шешіп сол жылы өзім «Ата Жолы» шаруа қожалығын аштым»,- дейді Сағындық Мұқаш.

Иә, егер тұлға еңбектемесе мал өспейті, несібе молаймайтыны анық. Осы ретте кейіпкеріміз кейінгі ұрпақтың ауыл шаруашылығын, әсіресе мал шаруашылығын одан әрі дамыту жолын таңдаса аянбай еңбек ету керек екенін жеткізді.

«Малда береке бар. Өйткені мал – сатса пұл, сойса ет, мінсе көлік. Малдың сүтінің өзінен қаншама тағам даярланады. Құрт дейміз бе, сүз бе дейміз бе, тіпті айранының өзі неге тұрады? Осының барлығы табиғи өнім, әрі еңбек еткен адамға кәсіптің көзі болып саналады. Тек келістіріп жасаса болғаны. Әрине оның барлығы үшін бірінші адамда ынта болу керек. Ынтыса бар адам тау қопарады.  Мен де осы жолды таңдап, еңбек етудемін. Қожалығымда жылқы малы басымдау келген. «Жылқы – ол үрсе желдікі, айдаса жаудыкі» демей ме? Бұл сөздердің астарында қаншама мән-мағына жатыр. Алмағайып заманда ұрыларда көп. Табиғаттың тосын мінезі де болып тұрады. Осындай кездері малды іздеуге шығасың. Оған қаншама техника керек. Техникадан бөлік бағып отырған малыңның аман болғанын қалайсың. Бірақ өз жұмысыңды сүйсең бұның барлығы бос сөз бе дерсің?! Аспаннан ештеме салбырап түспейтіні анық. Сондықтан еріншек болмау керек. Тіпті мал шаруашылығы қолдан келмесе, егін шаруашылығы да бар. Бұның барлығы нағыз еңбекті қажет етеді. Жердің құнары жетерлік. Еккен өңімің өз жемісін береді. Жерге бір дән тастасаң жер ана оның да жемісін береді. Күтіп баптасаң болғаны. Бастысы артқа шегінбеу керек. Қызмет қылам, кәсіп жасаймын деген адамға мемлекеттен қолдау да көп»,- дейді кейіпкеріміз.

Бүгінде Сағындық Мұқаш басқаратын қожалықтың қанаты кеңге жайылып, малы өсіп, жұмысы ілгері басқан. Соның нәтижесінде ол өзінің ғана емес, өзгенің де еңбек етіп, отбасын асырауына мүмкіндік беріп, ауданның бес жұмыссыз азаматын жұмыспен қамтып отыр.  

«Мал шаруашылығы – бұл тіршілік көзі болып табылады. Жасыратыны жоқ қиыншылығы да жетерлік. Қожалығымдағы азды-көпті төрт түлігімнің барлығына өзімнің үлгермейтінім анық. Сол себепті бес азаматты жұмысқа алдым. Олар аспаз, сауыншы, малшы және жұмысшы қызметтерін атқарады. Сәйкесінше өз несібелерін алып отыр. Жалпы, шаруашылықты дамытып, оны ұстап тұру оңай шаруа емес. Ол үшін көп еңбектеніп, маңдай терді төгу қажет. Өзім қаншама жыл тынымсыз еңбек етіп, қожалық жұмысын жолға қойып, соның арқасында балаларымды оқыттым. Біреуден ілгері, біреуден кейін жүріп, өз ісімді дөңгелеттім десем артық айтқаным емес. Сондықтан кейінгі буыннан осы ата кәсіптен алшақтамай, осы саланы одан әрі дымытуды тілеймін»,- дейді кәсіпкер.

Иә, мал шаруашылығы атадан қалған кәсіп түрі. Ал біздің бүгінгі кейіпкеріміз осы саланың үздіктерінің бірі. Ол қажырлы еңбегі мен тындырымды тірлігінің арқасында кейінгі жас ұрпаққа үлгі болып отыр.

                                                                                  Ботакөз Асхатқызы

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев 2025 жылды «Жұмысшы мамандықтарының жылы» деп жариялаған болатын.

Бұл туралы Президент «Әділетті Қазақстан: заң мен тәртіп, экономикалық өсім, қоғамдық оп­тимизм» атты Жолдауында: «Біз жұмысшы мамандықтарын дәріптеу арқылы қоғамда еңбекқор және нағыз маман болу идеясын насихаттаймыз»,- деп айрықша атап өткен болатын.

Иә, расымен де қоғамда сан алуан мамандық иесі еліміздің дамуы үшін ерен еңбек етуде. Бірақ, соның ішінде еңбек адамының қоғамдағы орны ерекше. Олар өндірістің негізгі қозғаушы күштері болып табылады. Әрбір жұмысшының еңбегі мен кәсібі белгілі бір салада маңызды рөл атқарады.

Соның ішінде еңбегімен көпке үлгі болып, ауыл шаруашлығының әлеуетін көтеріп жүрген кәсіпкерлерің бірі әрі бірегейі – Татьяна Череватенко.

Ауылда туып-өсіп, тіршілігіне қанық кейіпкеріміз үшін егін шаруашылығы жат дүние емес. Өзінің айтуынша, бірнеше жылдан  бері бақша дақылдарын егумен айналысады. Десе де соңғы уақытта ғана сүйікті ісін кәсіпке айналдырған.

«Әуел баста бұл жәй ғана хобби болды. Бірақ жолдасымның қолдауымен 2019 жылы жеке кәсіп ашып, көкөніс өндіріп, кейін тағы да бірнеше кәсіп түрлерімен айналысып көрдік. Ал арнайы жылыжай салу, үлкен көлемде көкөніс өндіру жолдасым екеуміздің отау құрғалы бері ойымызға алған ісіміз еді.

«Сабақты ине сәтімен» демекші, «Шелл-Қазақстан» компаниясының қаржылай қолдауымен Орталық Азияның Еуразия қоры жүзеге асыратын ӨРЛЕ 3.0 жобасына өтінім тастап, конкурсқа қатысып, грант жеңу арқылы жаңа кәсібімізді бастадық.

Жаңа кәсіп бастау – жауапты іс. Әрі кәсіпкер сол істен хабары болуы да керек. Өйткені, бастаған тың іс кәсіпкерге де, тұтынушыға да пайда әкелуі керек.

Жалпы, кәсіп бастарда үлкен қорқыныш болды. Десе де жолдасым екеуміздің бұл істен хабарымыз болды. Бала күнімізден үйде бау-бақша егіп, күтім жасауды көріп, біліп өстік. Соның пайдасы шығар, бастаған ісімізді дөңгелетіп әкеттік», - дейді Татьяна Череватенко.

Әрбір кәсіпкер үшін қолдау өте маңызды. Қазіргі таңда елімізде тың кәсіппен айналысамын деушілерге бар жағдай жасалған десек артық айтпаймыз. Кейіпкеріміз де мемлекет тарапынан үлкен қолдау көрген.

Жаңа іс – жаңа бастама. Әр істің берекесі болғанымен, тың кәсіпті бастау аса қырағалықты талап етеді. Оның ішінде көкөніс егу тіптен бөлек іс. Себебі, жер ананың құнарлығы, климаттың қолайлылығы, дұрыс суару сынды бірнеше маңызды дүниелерді басты назарда ұстау керек.

«Кәсібімізді бастарда жылыжай салып, көкөніс өндіретіміз айдан анық болды. Бірақ, жылыжайға не егеміз, қалай шығады? – деп көп ойландық. Сөйтіп, халықтық күнделікті тұрмыста ең жиі қолданатын көкөністерінің бірі – қияр өндірумен айналысамыз деп шештік»,-дейді кәсіп иесі.

Әрбір істің артында қиындығы болары сөзсіз. Сол қиындықты тек сол кәсіппен айналысқан адам ғана түсініп біліп жатады. Десе де уақытша қиындықтарға мойымай, бастаған ісін соңына дейін жеткізіп, кәсібінің нәсібін көріп жүргендер аз емес.

«Басы қатты, аяғы тәтті» ,- дегендей алғашында жылыжай салу кезінде, қияр егу кезінде де қиындықтар болды. Сортаң жерімізге көкөніс бітік шыға ма деп те ойладық. Жылыжай құрылысы аяқталғаннан кейін кірпік қақпай еңбек етіп, қиярымы ектік. Алғашқы жылдары қиярды суару да оңай болмады. Көкөністерді суаратын суды сағаттап өз қолымызбен таситынбыз»,- дейді кәсібінің алғашқы баспадағын еске алған кейіпкеріміз.

Кәсіпкердің өткен жылы еккен диқанның егіні бітік шығып, жоспарлаған өніміне қол жеткізген. Өскен көкөністерді жинағаннан кейін ауданымыздағы тұрғындар жаппай сатып алып, тұрғылықты жерде өсіп шыққан көкөністі сүйсініп жеген.

Биыл да кәсіпкер жылыжайдың аумағын кеңейтіп, оған қияр мен аскөк егуде. Өткен жылғы кеткен олқылықтардың орнын толықтырып, пайдалы өнімді ұсынуды көздейтін кейіпкеріміз сапалы қияр өндірудің қыр-сырымен де бөліскен болатын.

«Қияр егудің қыр-сыры өте көп. Әйтсе де бастысы - топырақ таңдау. Қияр жылуды, жарықты және құрғатылған, жақсы аэрациясы бар топырақты жақсы көреді. Сол себепті топыраққа аса мән берген жөн. Ал екіншісі  - тұқым таңдау. Қияр тұқымын жақсы сапалы, өсімдіктерге зиянды емес тұқымнан таңдаған дұрыс. Сонымен қатар, тұқымның сортын өзіңіздің климаттық аймағыңызға сәйкес таңдаған жөн керек. Ал үшіншісі – тұқым себу. Қиярды ашық далада сәуір айының соңында немесе мамыр айының басында себуге болады. Тұқымдарды 1-2 см тереңдікте сепкен дұрыс. Егер көшет арқылы егетін болсаңыз, онда тұқымдарды жылыжайда немесе жеке контейнерлерде өсіруге болады»,-дейді өз ісін шын сүйетін кәсіп иесі.

Еңбек етуден ешуақытта ерінбеген кәсіпкер  үнемі ізденіп, шаруашылыққа да, диқандарға тиімді жағын ойлап жүреді. Қоғамда ел экономикасының басты күші болған ауылшаруашлық саласының дамуына бір кісідей ат салысып, халыққа сапалы әрі балғын өнімдер ұсынып жүрген кәсіпкер бүгінде еңбегінің жемісін көріп, елге еңбегімен қадірлі болып жүр. Алдағы уақытта жас кәсіпкер өз өнімдерімен тек ғана ауданымызды ғана емес, республиканың түкпір-түкпіріне жіберіп, көптеген халықты қамтамасыз етпек.

Ж.Қамза

Мемлекет басшысының алты жылдағы саясаты мен бастамалары еліміздің экономикасына тың серпін беріп, көптеген саланың дамуына жол ашты. Оның ішінде, отандық өндірушілерді қолдау, әйелдер кәсіпкерлігін дамыту және әлеуметтік мәселелерге ерекше көңіл бөлу өзекті.

Елдің дамуына үлкен үлес қосып, маңызды реформалар мен өзгерістерге қол жеткізді деп ойлаймын.

Мен жеке кәсіпкер ретінде, осы реформалар мен бастамаларды толық қолдаймын. Өз кәсібімді дамыту барысында мемлекет тарапынан көрсетілген қолдау мен мүмкіндіктердің маңыздылығын ерекше атап өткім келеді. Президенттің басымдық берген бағыттарының бірі – отандық тауар өндірушілерді қолдау, бұл мен сияқты кәсіпкерлер үшін зор мүмкіндіктер туғызады.

Әсіресе, әйелдер кәсіпкерлігін дамытуға бағытталған бағдарламалар мен қолдау шаралары мен үшін үлкен маңызға ие. Қиындықтарға қарамастан, әйелдер кәсіпкерлігін дамытуға бағытталған жұмыстар менің өз ісімді кеңейтуге, жаңа нарықтарды игеруге және жастарды кәсіпкерлікке баулуға мүмкіндік берді. Сонымен қатар, қоғамда қайырымдылық пен әлеуметтік жауапкершіліктің маңызы артты, бұл менің жеке өмірімде де маңызды рөл атқарады.

Алты жыл ішінде елде жүзеге асқан көптеген өзгерістердің жемісін көріп, мен кәсіпкер ретінде өз ісімді одан әрі дамытуға ынталымын. Президенттің реформалары мен қолдау көрсеткен бағыттары арқасында, елімізде болашақта да көптеген мүмкіндіктер мен жетістіктерге жетеміз деп сенемін.
Осылайш кәсібилікті ұштастырып, көптеген шәкіртті өмір жолына бағыттап, қолөнердің мәнін терең түсіндіруде маңызды рөл атқарып келеміз. Бұл процесс тек дағдыларды меңгерту ғана емес, шәкірттерге өз қолымен шығармашылық туындыларын жасауға мүмкіндік беріп, олардың дамуына зор ықпал етеді. Білім мен тәжірибені үйлестіріп, шәкірттерді тәрбиелеп, олардың өміріне ерекше із қалдырып, болашақта үлкен жетістіктерге жетуіне жол ашуға тырысып келеміз.

Гүлжазира АЙМҰРЗАЕВА,
кәсіпкер, жеке тігін цехының басшысы

«Қазақстанның ауыл шаруашылығындағы әлеуеті зор екені белгілі. Енді соны тиімді пайдаланатын кез келді. Біз алдағы бес жылда ауыл шаруашылығының жалпы өнімін екі есе көбейтіп, осы саладағы еңбек өнімділігін үш есе арттыруымыз керек. Бұл – өте маңызды міндет».

​Бурабайда өткен Ұлттық құрылтайдың төртінші отырысында Президент Қасым-Жомарт Тоқаев осылай деді. 

Әрине, аграрлық саланы дамытуға бағытталған ауқымды жобалар бұған дейін де жоспарланып, жүйелі жүзеге асырылып келе жатқаны анық. Осыған назар аударған мемлекет басшысының мәлімдеуінше, соңғы алты жылда еліміздің агроөнеркәсіп кешенін субсидиялауға 2,5 триллион теңге бөлінді. Бұл ауыл шаруашылығына тиесілі жалпы өнім көлемінің 1,8 есеге немесе 8,3 триллион теңгеге дейін өсуіне ықпалын тигізгді. Есепті мерзімде жұмыспен қамтылған бір адамға шаққандағы еңбек өнімділігі екі есеге өсіп, 4,2 миллион теңгеге жетті. Ал, азық-түлік өндірісінің көлемі 2,1 есеге ұлғайды.

​«Алайда, мұның өзі де біз үшін шекті меже емес. Егер қолдағы бар мүмкіндіктер мен резервтерді толықтай жұмылдырып, тиімді пайдалана білген жағдайда, еліміздің әуелгі мүмкіндіктеріне қарасақ,әлдеқашан әлемдегі алпауыт аграрлық мемлекеттің бірі болуға тиісті едік. Бірақ ауыл шаруашылығына жеткілікті қаржы салынған жоқ. Бұл саланы жемқорлар мен алаяқтар иемденіп келді. Олардың ішінде мемлекеттік қызметшілер де болды. Жалған мәліметтердің кесірінен мемлекет қағаз жүзіндегі мал санына жылдар бойы субсидия төледі. Қазір қордаланған мәселенің бәрін шешіп, агроөнеркәсіп кешенін жаңа деңгейге көтеру үшін көп жұмыс жасауға тура келіп тұр» деп түйіндеді аталған салаға қатысты сөзін мемлекет басшысы.

​Бұл пікірді бәріміз де қостап, қалыптасқан ахуалды оңалтуға, сөйтіп агрокешендегі жағдайды түзетуге өзіндік үлесімізді қосуға тиіспіз, деп ойлаймын. 

Зұлпұхар СҮЙНЕШОВ,

ауыл шаруашылығы саласының ардагері, Атырау облысының Құрметті азаматы

Сурет: kazinform.kz

Құрылтай – тарихи маңызы бар, дала демократиясының дәстүрінен бастау алған, бүгінде қоғам мен мемлекет арасында диалог орнатуға арналған алаң болып табылады. Онда елдің өзекті мәселелері шешіліп, болашаққа нық қадам жасау үшін маңызды жоспарлар мен жобалар талқыланады. Мәселен, Ұлытаудағы құрылтайда ұлттық мүдделер және республика күніне ұлттық мереке мәртебесін қайтару туралы айтылса, Түркістанда мәселе мемлекеттік құндылықтар туралы болды.

Сондай-ақ, жастардың рухани және физикалық тұрғыдан денсаулығы атап айтылды. Атырауда кейбір азаматтардың дәстүрлі емес діни ағымдарға бейімділігі, адамгершілік, тәрбие мәселелері көтерілді. Осындай кездесулердің нәтижесінде құрылтайда қазақстандық қоғамның маңызды мәселелері шешіледі, заңнамалық деңгейде құжаттар мен бағдарламалар қабылданады. Атап айтқанда, ұлттық құрылтайдың қорытындысында Атырауда есірткі қылмысы мен құмар ойындарға қарсы іс-қимыл бойынша түзетулер, тұрмыстық зорлық-зомбылыққа, есірткі сатуға және вандализмге қарсы күрес жөніндегі нормалар қабылданды. Электрондық темекіні сатуға тыйым салынды. Жалпы, былтырғы құрылтайда көтерілген мәселелерді іске асыру үшін 10 заң әзірленіп, бүгінде олардың 9-ы қабылданды.

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Бурабайда өткен ұлттық құрылтайдың IV отырысында сөйлеген сөзінде қоғамда қызу пікірталас туғызған салық реформасына қатысты өз көзқарасын білдіріп, Үкіметке мақсатсыз мшығындарды қысқартуды тапсырды. Президенттің айтуынша, біздің мемлекетіміз — әлеуметтік, сондықтан білім беруге, денсаулық сақтауға инвестиция салу жалғасады.  Бірақ көмек шынымен мұқтаж азаматтарға көрсетілуі керек, алаяқтыққа жол берілмейді. Сондай-ақ, Президент аз салық төлеу үшін өз бизнесін бөлшектейтін кәсіпкерлер туралы айтты. Мемлекет басшысының айтуынша, қалыптасқан жағдайды заңнамаға қажетті өзгерістер енгізе отырып, шұғыл түрде «түзету» қажет.

Қазақстанда кәсіпкерліктің дамуы – мемлекеттің экономикалық саясатының басым бағыттарының бірі болып табылады. Соңғы жылдары мемлекет тарапынан бизнесті қолдауда бұрын болмаған шаралар ұйымдастырылуда, мемлекеттік қолдау құралдарын қарастырған бірнеше мемлекеттік бағдарламалар жүзеге асуда.

Өңірде бизнесті жүргізу үшін қолайлы жағдайлар жасау, бизнес-климатты жақсарту, жаппай кәсіпкерлікті дамыту бойынша жүйелі жұмыстар атқарылуда, нәтижесінде шағын және орта кәсіпкерлік саласындағы көрсеткіштердің өсу динамикасы байқалуда. Былтыр мұнайлы өлкеде ресми түрде 68 мыңнан астам шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері тіркелген. Бұл салада жұмыспен қамтылғандар саны – 146 мың адамды құрап, өндірілген өнімінің көлемі – 2,4 трлн. теңгеге жеткен. Тек былтырдың өзінде кәсіпкерлікті қаржылай қолдауға әр түрлі көздерден 13,3 млрд. теңге қаралған.

Оның ішінде, кәсіпкерлікті дамыту Ұлттық жобасы шеңберінде өткен жылы бюджеттен 12,4 млрд. теңге бөлініп, 35,9 млрд. теңге құрайтын 1000 – ға жуық кәсіпкер жобасы қолдау тауып, олар арқылы 429 жұмыс орны ашылады деп күтілуде.

Жаңа бизнес идеяларды іске асыруға 5 млн.теңге көлемінде мемлекеттік грант 16 жобаға ұсынылған, жалпы мемлекеттік қайтарымсыз грант көлемі — 80 млн. теңге. Бұл бағытта 400 АЕК мөлшерінде қайтарымсыз грант ұсынуға 430 млн.теңге бөлініп, нәтижесінде 291 кәсіпкердің жобасы қолдау тапқан.   

Халық құрылтайды ерекше қызығушылықпен күтеді, өйткені бұл — қоғамды толғандыратын өзекті мәселелер айтылатын және елдің саяси және экономикалық тұрақтылығының игілігі үшін осы мәселелерді шешу жолдары туралы айтылатын платформа.

Нұрлы ӘЙТИЕВА,

Әйелдер күштері Альянсының жетекшісі,

Атырау бизнес және құқық колледжінің директоры

Жұмысшы мамандықтарының мәртебесі артып, оларға сұраныстың көбейгені – біз сияқты кәсіби мамандар үшін үлкен қолдау. Тігіншілік – тек өнер ғана емес, халыққа қажет, сұранысы жоғары кәсіп.

Мен өзім кішкентай кезімнен тігінге деген қызығушылығым болды. Тіпті үйдегі бар матадан өзіме киім-кешек тігіп алатынмын. Бұл қасиет маған анамнан дарыса керек. Ол  да бұрын іскерлікпен айналысқан болатын.

Осы салада өз кәсібімді қолға алып бастағаныма да 5 жылдай болды. Оюлы көрпелер, сәнге айналған түрлі пернелерге, қыз жасауларына тапсырыс алып, енді мереке жақындағасын ұлттық киімдерге де сұраныс жоғары.

Бастағанда, тек хобби деп ойлағам, бүгінде бұл менің тұрақты табыс көзіме айналды. Тігіншілікті таңдағаныма еш өкінбеймін.

Өзім әрқашан ұлттық киімді насихаттап жүремін, тек мереке кезінде емес, қашанда шапанмен жүруді әдетке айналдырғанмын. 

Қазір сапалы, қолөнерге негізделген киімдер мен бұйымдарға қызығушылық артып келеді. Жастарға айтарым – еңбек ету мен өз ісіңді сүю табысқа жетелейді.

Президенттің бұл бастамасы жұмысшы мамандықтарын таңдаған әр азаматқа жаңа мүмкіндіктер береді деп сенемін.

Айнур НАСЫРОВА,

жеке кәсіпкер

Индер ауданы

Бүгін мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев шежірелі өлке – бурабайда өтіп жатқан IV ұлттық құрылтайда салық мәселесіне айрықша тоқталды. Шыны керек, қазір өңір кәсіпкерлерін алаңдатып отырған да осы — жаңа салық жүйесі. 

Жалпы, біздің кәсіппен айналыса бастағанымызға көп уақыт өте қойған жоқ. Үй алдындағы дүкеніміздің көше тұрғындарына тұрақты қызмет етіп келе жатқанына биыл екі жылға жуықтады. Осынау уақыт аралығында біз біраз нәрсені ұқтық. Егер табысыңды адал жолмен тауып, салықты уақытылы төлеп отырсаң ешкім де ештеңе демейді. Оның үстіне, біздің дүкеніміз секілді шағын кәсіп иелері қосымша құн салығын төлемейді деген ұсыныс айтылғанына қуанып қалдық. «Үкімет салық реформасына қатысты жаңа тәсілдерді ұсынды. Бұл шаралар, жалпы алғанда, дұрыс. Онданегізгі экономикалық және әлеуметтік факторлар ескерілген. Кәсіби мамандар да, жалпы жұртшылық та қосымша құн салығының мөлшерлемесін көтеру қажеттігіне түсіністікпен қарайды. Дегенмен ұсынылған шараларға, соның ішінде, қосымша құн салығынақатысты сын-пікірлер де естіліп қалады. Бірақ мұндай пайым шынайы ахуалға негізделмеген.

Түрлі себепке байланысты өзіне ауқымды әлеуметтік міндеттеме алмайтын елдер аз емес. Ал Қазақстанның бюджет қаржысының жартысынан көбіәлеуметтік саланың еншісінде.

Біздің еліміз – әлеуметтік мемлекет. Сондықтан білім беру, денсаулық сақтау салаларына инвестиция салуды жалғастырамыз. Бұл – біздің конституциялық міндетіміз. Бірақ шын мұқтаж азаматтарға ғана көмеккөрсетілуі керек. Қызметін асыра пайдалануға, алаяқтыққа жол берілмейді. Сондықтан басымдық берілмеген жобаларға бөлінетін қаржы азаяды. Бұл қажет шара екені айдан анық. Үкімет осы жылдың соңына дейін оны қалай оңтайландыру керектігін біржола анықтап алуға тиіс»,-деді Президент.
Шынында да, бұл реформа қазынаны толықтыруға бағытталып отыр. Ал бюджеттің көбейгені – өзімізде мектеп пен балабақшаның көбейгені, инфрақұрылымның жақсара түскені деп қабылдауымыз керек. 

Асылбек ҚАДЫРБАЕВ, 

жеке кәсіпкер

Кең жазиралы қазақтың кең байтақдаласындағы қырмызы қырдың басын адам көз тоймас керемет бір келбетке бөлейтін алқызыл қызғалдақтар әуелден көктемнің символы іспеттес. Еліміз осы бір ең нәзік гүлдің Отаны болса, оның 35 түрі кездеседіекен. Жалт етіп сөнген жастық шақтың бір сәтіндей жарқ етіп гүл атып, көзден бал-бұл ұшатын бұл ерекше гүлдер ерекше күтімді қажет етеді. 

   Иә, “Қызыл кітапқа” енген нәзік өсімдік түрінекінің бірі өсіріп, баптай алмайтыны анық. Десекте, бағбаншылықтың бұл түрін Құлсары қаласындағы жас жанұя екінші жыл қатарынан табыс көзіне айналылдырып келеді.

      Ол  жылыойлық бағбаншы жігіт - Ибрагим Ізім. “Жүз рет естігенше, бір рет көр” дегендей, үйінің ауласындағы шағын ғана сарайының кең төріне гүл өсіріп жүрген азаматтың кәсібін көзбен көру үшін арнайылап барған едік. Келіншегі мен апасының көмектесуімен Көрісу күніне орай құшақ-құшақ гүл орап жатқан ол бізді қуана қарсы алды. Оның айтуынша, осы қызғалдақ гүлдерін баптап, сатудың нәтижесінде өткен жылғы Халықаралық әйелдер мерекесінде 1 млн. теңгеден астам пайдаға кенелген екен.

   Кәсіп иесін әңгімеге тарттық. Қалың қызғалдақтың наурыз айына үлгеріп өсіп, бүршік жарып, гүлдеуі үшін желтоқсан айынан бастап егеді екен. Ибрагим Нұрболатұлы бізге гүл өсіру үшін қажетті жағдайдың деңгейімен де бөлісті:

    -Бөлменің температурасын 4 градустан бастап, жайлап көтереміз ғой. Кейде 15,16-ға дейін жоғарылатылады. Ол енді қызғалдақтың бабынақарай. Алдымен, гүлді өсіру үшін біз жарықты өшіріп тастаймыз. Қараңғыда гүлдің сабағын ұзартып аламыз. Ал басындағы күлте жапырақшаларын шығару үшін жарықты жағамыз. Өзінің осындай баптау процестері бар әртүрлі. Гүлдердің өзі не қажет екенін сездіріп тұрады. Бұл кәсіппен айналысып жатырғаныма 2 жыл болса да, қызғалдақтардың тілін жақсы түсінемін. Нарықтағы бағаны білемін. Кей жерде 800 теңге, кей жерде 700, тіпті 550 теңгеге дейін түскен кездері болды. Бірақ біздегі бір қызғалдақ бағасы - 700 теңгені құрайды. Қанша дегенмен Жылыой жерінде өсіріліп жатыр. Мұның артында қаншама еңбек жатыр,-дейді ол.

   Алдағы жылдары да қызғалдақ өсірумен айналысуды қалайтын кәсіп иесінің айтуынша, ол жылыжай салуға көмек сұрап аудандық әкімдікке де жолығыпты. Іс оңынан шешілсе гүл кәсібімен тұрақты айналысатындығын жеткізді.

Д.ІЗБАСАРОВА