Экология

Көктемнің келуімен табиғат түлеп, айналамызда тазалық жұмыстарын жүргізудің маңызы арта түсті. Өкінішке қарай, аудан әкімінің телеграм арнасына тұрғындардан ауылдың тазалығына қатысты сын-ескертпелер жиі түсіп тұрады.

Мәселен, ауыл тұрғыны Бисенғали Қалқаман былай деп жазған:

– Көктемгі тазалық айлығы жүріп жатыр дегенмен, мына иесіз жатқан қоқыс алаңы экологияны бүлдірмей ме? Ертең күн ысыса қалай болады? Бұл – Махамбет газ шаруашылығы ғимаратының артындағы жағдай. Қоқыс төккендерге айыппұл са­лынсын. Сонымен бірге мекеме айналасы кесілген тал мен сынған шарбақтардан шыққан қоқыстан көз ашпай тұр. Трансформатордың айна­ласы да лас. Мекеме өз аумағын таза ұстауға міндетті емес пе? Оны кім қадағалайды?

Ал Қаламқас Сапарова есімді ауыл тұрғыны былай деп күйінеді:

– Көршіміз қорадан шыққан қоқысты есік алдына төгіп тастапты. Үйіміздің терезесін аша алмай отыр­мыз. Сиырдың тезегінің иісі мүңкіп тұр. «Тазалық айы» деген қайда қалды? Әкімдік бұған неге назар аудармайды?

Бұл мәселелерге орай Махамбет ауылдық округінің әкімі Нұрлан Сапаров түсінік жұмыстары жүргізілетінін айтып, тазалық акция­сы аясында атқарылған жұмыстарына тоқталып өтті.

– «Таза Қазақстан» акциясы аясын­да былтыр бірнеше ай ішінде 500-ге жуық азамат тазалық жұмыстарына атсалысты. 100 мыңға жуық үйдің ауласы тазартылып, 1 мың тоннадан астам қоқыс шығарылды. Жайық жағасындағы бөгет құрылысы кезінде кесілген ағаштар толықтай тазартыл­ды. Сонымен қатар, жасыл белдеудің ішіндегі қураған ағаштар кесіледі. Бұл жұмыстарды жеңілдету үшін арнайы ағаш ұнтақтайтын агрегат сатып алын­ды. Махамбет және Сарытоғай ауыл­дарына 31 қоқыс алаңы салынды. Биыл тағы 10 алаңның құрылысы басталып, олар Мөңкеұлы, Ақшолан, Шененов, Тайманов, Жұмабаев, Ахметжанов, Сарытоғай (2 алаң), Жаңа ауыл мөлтек аудандарына орнатылады. Мұндай нақты істер арқылы ауылымызда жаңа қоғамдық мәдениет пен экологиялық жауапкершілік қалыптасып келеді, – деді ауыл әкімі.

Айта кетейік, бұл игі баста­малар – республика көлемінде жүзеге асырылып жатқан «Таза Қазақстан» акциясының шеңберінде атқарылып отыр. Акцияның ба­сты мақсаты – туған өлкенің тазалығын сақтап, әрбір тұрғынның табиғатқа жанашырлықпен қарауын қалыптастыру. Мемлекет басшы­сы Қасым-Жомарт Тоқаев өзінің «Әділетті Қазақстан: заң мен тәртіп, экономикалық өсім, қоғамдық оп­тимизм» атты Жолдауында да бұл мәселеге ерекше тоқталған болатын.

Ауыл – әрқайсымыздың шаңырағымыз. Қоршаған ортаның жай-күйі – біздің өмір сапамыздың айнасы. Қоқысты тиісті жерге тастау, мекеме мен үй аумағын таза ұстау – тек міндет емес, бұл – мәдениетті қоғамның айқын көрінісі.

Қ.АЙТҚАЛИЕВ

ТАЗАЛЫҚ СЕНБІЛІГІ – АУЫЛ-АЙМАҚТЫҢ ШЫРАЙЫН КІРГІЗІП, ҚОРШАҒАН ОРТАҒА ЕРЕКШЕ ЖАСАРУ МЕН ӘДЕМІЛІК СЫЙЛАЙТЫН МАҢЫЗДЫ ШАРАЛАРДЫҢ БІРІ. АУДАНДА КҮН ЖЫЛЫНҒАН БОЙДА-АҚ ҚЫС БОЙЫ ЖИНАҚТАЛЫП ҚАЛҒАН КҮЛ-ҚОҚЫСТАН ТАЗАРТУ ЖҰМЫСТАРЫ БАСТАЛДЫ. ҰЙЫМДАСТЫРЫЛҒАН ЖАЛПЫАУДАНДЫҚ СЕНБІЛІКТЕН СОҢ БАР МАҢАЙ БАРЫНША ЖАРҚЫРАП ҚАЛДЫ.

Аудандағы көптеген еңбек ұжымдары белгіленген аймақты тазартып, жалпы санитарлық жағдайын жақсартуға күш салды. «Тазалық табалдырықтан басталады» дегендей, қоршаған ортаның тазалығына жауапкершілікпен қарау – әрбір азаматтың басты міндеті. Тұрғындарға сенбілікке қатысу туралы қаншама айтыла тұрса да, олардың белсенділігі көрінбеді. Әр адам өз үй-жайын әдемі, ауласын таза ұстаса, бұл тұтастай аумақтың тазалығына қосқан мол үлес болар еді. Әр адам сенбілік барысында қолына тырнауыш-күрегін алып, дүрмекке қосылып кетсе ғой дейсің. Туған жердің тазалығын қадағалау – әрбір тұрғынның азаматтық парызы екенін естен шығармағанымыз абзал. Туған жерінің ауасын жұтып, суын ішіп, табиғатынан қуаттанған азаматтың қай-қайсысы да қатардан табылса жақсы. Алдағы болатын сенбіліктерде жаға бойлары мен көшелерді тазалау, саябақтарды ретке келтіру, талдардың түбін қопсыту, әктеу, балалар ойын алаңдарының сыртқы қоршауларын сырлау, сынғандарын жөнге келтіру, қоғамдық орындардың айналасын абаттандыру қолға алынатын болады.

Айбек НӘЖІМОВ

Өткен сенбі ауданымызда «Таза Қазақстан» экологиялық акциясы аясында жалпықалалық сенбілік өтті. Жылыойлықтарды қоршаған ортаны қорғауға, табиғатты аялауға дәріптейтін іс-шара аудан ортылығынан бөлек, ауылдық округтерде де жүзеге асып, ауыл тұрғындары туған жер топырағын қоқыстан тазартуда аянып қалмады.

     Акцияға ауданымыздың мемлекеттік және өндірістік мекемелерінің қызметкерлері де белсене қатысып, бекітілген аймақтарды бірлесе тазалады. Ұжымдық істің нәтижесінде қала көшелері біраз тазарып қалды, өңір экологиясына көңіл бөлінді. Сенбілікке «Жылыой Тазалық» мекемесінен 2 «погрузчик», 4 «самосвал», 3 трактор, 2 «ГАЗель» көлігі жұмылдырылып, 55 адам қаламыздың орталық ықшамаудандарын тазалауға атсалысты. Олар бір күнде 370 текше метр қоқыс жинап, арнайы полигонға жеткіздірді. Бұл жөнінде «Жылыой Тазалық» мекемесінің хатшы-референті Береке Дегенбаева:

    -«Бірлік бар жерде тірлік бар» демекші өткен сенбі аудан азаматтарымен бірлесе отырып, үлкен жұмыс жасадық. Акцияға қосылған жандардың аудан экологиясына бей-жай қарамайтынын байқадым. Бұл игі іс әлі де жалғасын табары сөзсіз. Сондықтан тазаланған жер мен қоршаған ортаны таза ұстау жөнінде Жылыой жұртшылығына жиі ескерту жасалса, нұр үстіне нұр болар еді!-дейді өз сөзінде.

      Сенбілікке жалпы есеппен 300-ден астам адам мен 16 техника жұмылдырылды. Нәтижесінде 460 текше метр қоқыс жиналып, іс-шара сәтті өтті.

​Диана ІЗБАСАРҚЫЗЫ

Атырау қаласы Балықшы ықшамауданында өткен ағаш егу экологиялық акциясында 130 шыбық отырғызылды. Аталмыш шараға Атырау облысы бойынша экология департаментінің қызметкерлері мен ірі кәсіпорындар да ат салысты. “Атмекен Эко” қоғамдық қорымен ұйымдастырылған ағаш егу акциясы “Отбасы” паркінде өтті. 

«Таза Қазақстан» республикалық экологиялық акциясы аясында әр апта сайын жыл соңына дейін жұмыстар жалғасатын

Осы ұсыныс аясында  «Таза Қазақстан» акциясы жүріп жатыр. Қазіргі кезде еліміздің өңірлерінде көмірқышқыл газының бөлінуін шектеу және өсіп келе жатқан шөлейттенуді ауыздықтау үшін бес жыл ішінде ормандарға 2 миллиардтан астам ағаш отырғызу және елді мекендерде 15 миллионнан астам ағаш отырғызу жөніндегі Мемлекет басшысы алға қойған ауқымды міндет жүзеге асырылып жатыр.

Бүгінгі таңда табиғаттың ластануына бейжай қарамауымыз керек. Өкінішке қарай, климаттың өзгеруі нашарлап барады. Орталық Азияда кейінгі 30 жылда орташа жылдық температура шамамен бір градусқа көтерілді. Өңірі де негізгі өзен бассейндерінің және биоәртүрліліктің азаюы үлкен алаңдаушылық туғызады. Булануды арттыратын газдар мен ауаның ластануы мәселені ушықтырып жатыр. Бүгінде «жасыл даму» мақсаттарына қол жеткізу үшін елдердің күш-жігері анағұрлым белсенді және тиімді болуы керек.«Біз жүргізіліп жатқан саяси реформалар кешенді экономикалық реформалармен қатар жүруі тиіс екеніне сенімдіміз. Дәл осы тәсіл бізге орташа табыс тұзағынан шығып, дамудың келесі деңгейіне өтуге мүмкіндік береді. Сондықтан біз шын мәнінде нарықтық, еркін және бәсекеге қабілетті экономика құруға бағытталған ел үшін жаңа экономикалық бағытты жүзеге асырып жатырмыз. Жасыл экономиканы дамыту, энергия тиімділігін арттыру және жаңартылатын энергия секторын дамыту біздің төмен көміртекті даму стратегиямыздың басымдықтары болады, ол 2060 жылға қарай нөлдік шығарындыларға оңтайлы жол береді, – деген еді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Жасыл экономикаға көшу – Тоқаев саясатының басым бағыттарының бірі.

Атап айтқанда, Мақат ауданы Бәйгетөбе ауылдық округінен экологиялық акцияға 210 адам, 2 техника жұмылдырылып, округ бойынша 1250 жасыл желек отырғызылды. Сонымен қатар, 3,9 га жер аумағы тазаланып, 53 тонна қоқыс шығарылды. Ал, Доссор кенті бойынша экологиялық акцияға 1017 адам, 8 техника жұмылдырылып, 11 гектар жер аумағы тазаланды. Кент бойынша 302 тонна қоқыс шығарылды. Сондай-ақ, 2008 жасыл желек отырғызылып, 2 баннер орнатылды. Мақат кентіне келер болсақ, аталмыш акцияға 1091 кент тұрғындары мен аудан еріктілері ат салысып, 12 га жер аумағы тазаланды. Нәтижесінде 54 тонна қоқыс шығарылды. «Таза Қазақстан» акциясы бойынша 3 баннер орнатылып, кент аумағына 630 жасыл желек отырғызылды. Сонымен қатар, тазалық жұмыстарына 5 техника жұмылдырылды. Аталған акция бойынша тұрғындар арасында үгіт-насихат жұмыстары кеңінен ұйымдастырылды.

Өркениетті ел болу үшін тазалық ұғымын қоғамда терең орнықтыру қажет. Бұл туралы ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев 2025 жылдың 14 наурыз күні Көкше баурайында өткен Ұлттық құрылтайда айтқан болатын.

«Ислам – тазалықтың діні. Өркениетті ел болу үшін тазалық ұғымы қоғамда терең орнығуы керек. Былтырдан бері елімізде «Таза Қазақстан» акциясы жүріп жатыр. Жалпыұлттық жоба жұртшылықтың кең қолдауына ие болды. Әсіресе, жастарымыз, соның ішінде еріктілер ерекше белсенділік танытты. Ұлттық құрылтай мүшелері де игі іске атсалысты.  «Таза Қазақстан» жай науқан емес екенін мен  бірнеше рет айттым. Оның түпкі мазмұны көшені, ауланы тазалаумен шектелмейді. Бұл – ұлттық болмысымызға қатысы бар мәселе, тұтас еліміздің келбетін өзгертетін бастама. Мен осы жерде Таза Қазақстанның тағы бір сипаты азаматтарымыздың сана-сезімі мен жан-дүниесінің тазалығы екенін атап өткім келеді. Рухани тазалық – ұлт сапасын айқындайтын маңызды фактордың бірі. Демек, ұлттың жаңа сапасын қалыптастыруға ата дініміз де оң ықпал етеді»,- деді Мемлекет басшысы.

Иә, аудан тазалығы – ол ауыл келбеті екені белгілі. Осы ретте ауданда көше тазалығын сақтау, елді мекендерді абаттандыру және көгалдандыру мақсатында бірқатар тың жобалар жүзеге асырылып, түрлі жұмыстар ұйымдастырылды. 

Аудандық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары және тұрғын үй инспекциясы бөлімінің басшысы Темірбек Іңірбайдың мәліметінше былтырғы жылдың 6 сәуірінен бастап ұйымдастырылған экологиялық акцияда жалпы көлемі 462 тонна қоқыс шығарылған.

«Ауданда 2024 жылдың 6 сәуірінен бастап, мемлекет басшысының аумақтарды абаттандыру, көгалдандыру жөнінде берген тапсырмасына сәйкес республика көлемінде өзіндік тақырыбы мен мақсатына сәйкес «Таза Қазақстан» экологиялық акциясы ұйымдастырылуда. Акцияға аудан бойынша 2318 адам, 15 техника жұмылдырылды. Аудан бойынша барлығы 26,09 га жер аумағы тазаланып, 462 тонна қоқыс шығарылса, 3888 тал отырғызылды. Атап айтқанда, Бәйгетөбе ауылдық округінен экологиялық акцияға 210 адам,2 техника жұмылдырылып, округ бойынша 1250 жасыл желек отырғызылды. Сонымен қатар, 3,9 га жер аумағы тазаланып, 53 тонна қоқыс шығарылды. Ал, Доссор кенті бойынша экологиялық акцияға 1017 адам, 8 техника жұмылдырылып, 11 гектар жер аумағы тазаланды. Кент бойынша 302 тонна қоқыс шығарылды. Сондай-ақ, 2008 жасыл желек отырғызылып, 2 баннер орнатылды. Мақат кентіне келер болсақ, аталмыш акцияға 1091 кент тұрғындары мен аудан еріктілері ат салысып, 12 га жер аумағы тазаланды. Нәтижесінде 54 тонна қоқыс шығарылды. «Таза Қазақстан» акциясы бойынша 3 баннер орнатылып, кент аумағына 630 жасыл желек отырғызылды. Сонымен қатар, тазалық жұмыстарына 5 техника жұмылдырылды. Аталған акция бойынша тұрғындар арасында үгіт-насихат жұмыстары кеңінен ұйымдастырылды. Айта кетейік, сенбілік жұмыстары алдағы уақытта да жалғасын табатын болады. Одан өзге аталған экологиялық акция негізінде «Үлгілі үй, таза аула», «Үлгілі көпқабатты тұрғын үй», Үлгілі қоғамдық ғимарат» аталымдарымен байқау ұйымдастырылды. Байқау қорытындысына сәйкес, «Мақат желілік өндірістік басқармасы» мекемесі «Үлгілі қоғамдық ғимарат», «Мұнайшы газеті» көшесі 81 тұрғын үй тұрғыны Жанбол Бекенбаев «Үлгілі үй, таза аула», С.Мұқашев көшесі 35 тұрғын үй «Үлгілі  көп қабатты тұрғын үй аталымдарымен марапатталды»,- дейді бөлім басшысы.

Қалай айтсақта ауыл – ортақ үйіміз. Сондықтан, оның көркейіп, гүлденуіне әрбір тұрғын бей-жай қарамай, қоқыс-қалдықтарды кез келген жерге тастамау қажет. Өйткені, төңіректі таза ұстап, көркейту өз қолымызда. 

                                                                                                          Ботакөз Асхатқызы

Былтырғы  жылдың 6 сәуірінен бастап ұйымдастырылған экологиялық акцияда Мақат ауданы бойынша жалпы көлемі 462 тонна қоқыс шығарылған.

Ауданда 2024 жылдың 6 сәуірінен бастап, мемлекет басшысының аумақтарды абаттандыру, көгалдандыру жөнінде берген тапсырмасына сәйкес республика көлемінде өзіндік тақырыбы мен мақсатына сәйкес «Таза Қазақстан» экологиялық акциясы ұйымдастырылды. Акцияға аудан бойынша 2318 адам, 15 техника жұмылдырылды. Аудан бойынша барлығы 26,09 га жер аумағы тазаланып, 462 тонна қоқыс шығарылса, 3888 тал отырғызылды.
Айта кетейік, сенбілік жұмыстары алдағы уақытта да жалғасын табатын болады.