Мәдениет

Атыраудан ақжолтай хабар жетті. Дәстүрлі әншілердің облыстық байқауында жылыойлықтар топ жарып, ару Ақ Жайықтың көгінде әуелеген әсем әндерін самғатты. Ауданымызға танымал әнші Нұргүл Жұмағалиева бірінші орынды қанжығасына байласа, Әсет Дүйсембайұлы мен Айбек Қабыланбеков Алғыс хатпен марапатталды.

Иә, өткен аптада Н.Жантөрин атындағы Атырау облыстық филармониясының ұйымдастыруымен алғаш рет Халық әртісі, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Ғарифолла Құрманғалиевтің 115 жылдығына арналған "Алаштан ән оздырған..." атты облыстық байқау өткен еді. Ғарифолла Құрманғалиев - Мұхиттың шәкірттері Шынтас пен Шайқыдан дәріс алған елге еңбегі сіңген қайраткер, әнші (тенор). Ол Е. Брусиловскийдің «Ер Тарғын», «Айман-Шолпан», «Қыз Жібек», Мұқан Төлебаевтың «Біржан-Сара», А. Жұбанов пен Л. Хамидидің «Абай» операларында күрделі партиялар мен рөлдерді ойнады.

Тұңғыш рет ұйымдастырылған облыстық байқауда 13 әнші бақ сынады. Гүлмайдан Сүндетова, Эльза Қарабалина, Манарбек Дәулетов, Ақкенже Шаужанова, Жасұлан Базарбаев сынды Атырау жұртшылығына аты таныс музыка саласының майталмандары қара қылды қақ жарып, қазылық етті. Екі кезеңнен тұрған сайысқа 45 жасқа дейінгі әншілер қатысты. Алғашқы кезеңде үміткерлер үш әнді орындаса, екінші айналымда қос дәстүрлі шығарманы нақышына келтіре жеткізді.

Қазылардың шешіміне сәйкес бас жүлдені индерлік Самал Өмірзақова алса, Тоқсанбай Құлтумиев атындағы Құлсары балалар саз мектебінің мұғалімі Нұргүл Жұмағалиева I орынды жеңіп алды. Жерлесіміз бірінші кезеңде Мұхит Мерәліұлының «Ақ иіс», Ғ.Құрманғалиевтің «Әнші дауысы», Е.Мағазовтың «Қазақ жігіттері» шығармаларын шырқаса, екінші айналымда Мұхит Мерәліұлының «Жантелімі» мен халық әні «Желкілдекті» жүрекке жеткізе білді. Жеңістен кейінгі әсерімен бөліскен Нұргүл Серікқызы:

- Жарыс өте жоғары деңгейде өтті. Кілең «сен тұр, мен атайын» деген жүйріктер. Көптен бері конкурсқа қатыспап едім. Соңғы рет 2019 жылы сынға түстім. Дегенмен, асығым алшысынан түсіп, олжалы қайттым. Барлық ұйымдастырушыларға шексіз алғысымды айтамын,-деді өз сөзінде.

Нұргүл Жұмағалиева – бала кезінен дәстүрлі ән мен домбыраға жаны жақын өскен жан. Бұрынғы бала арманы бүгінгі жеңісіне әкелді десек те артық айтқандық болмас. Жылыой жері қашанда ақын мен әншіге толы. Оның ішінде дәстүрлі әншілердің бағасы биік. Бұрынғылардың ізгі жолын жалғаған Нұргүл Серікқызы бұл байрақты бәсекеде өзінің мықтылығын дәлелдеп, көрермен қауымның ыстық ықыласына бөленді. Барлық жерлестерімізді марапатымен құттықтап, алдағы уақытта да Жылыойдың намысын абыроймен қорғай беруіне тілектеспіз.

Е.АЛТАЙҰЛЫ

Қаладағы «Кең Жылыой» мәдениет үйінде Қабиболла Сыдиықұлының туғанына 90 жыл толуына орай «Киесі едің даламның» атты облыстық көркемсөз оқу шеберлерінің байқауы өтті. Күллі қазақ даласына аты әйгілі Қабекеңнің жырлары мен оның ел алдындағы сіңірген еңбегіне, рухына бағышталған арнаулар Жылыой сахнасының төрінде оқылды. Әуезді ән мен әсерлі жырға толы сайыстың әсері көрерменін елітіп, рухани әсерге бөледі.

1934 жылы Қарақұмда дүние есігін ашқан Қабиболла Сыдиықов алты алашқа әйгілі ақын, қарымды қаламгер, маңғаз Маңғыстаудан бастап мұқым қазақтың ауыз әдебиетін зерттеп, қағаз бетіне түсірген ғұлама ғалым. Ұлағатты ұстаз ретінде де қалдырған үлгі-өнегесі ұшан теңіз. Тек Жылыойға ғана емес, жалпы қазаққа ақтық демі қалғанша қызмет қылып өткен дара тұлға. Қабекеңнің өлеңі құлсарылықтардың, күллі еңбегі жылыойлықтардың аузынан түспеуі тиіс. Соның бір көрінісі – Қабекеңнің қазынасын паш еткен облыстық көркемсөз оқу шеберлері байқауы.

Жалпы сайыс екі кезеңнен тұрды. Алғашқыда қатысушылар Қабиболла Сыдиықұлының өлеңін оқыса, келесі кезеңде Қабекеңе арналған арнауларды көрерменге нақышына келтіре орындады. Сөз сайысына облыстан бес, ауданнан төрт үміткер қатысып бақ сынап, жүлдені сарапқа салды.

Алғашқы кезеңде Қабиболла Сыдиықовтың «Менің елім», «Қайыптың арманы», «Арам тамақ ащы терін төкпейді», «Сөнбесін армандар», «Атырау» сынды өлеңдері оқылса, келесі кезеңде Өтеген Оралбаев, Дәулет Мәдиев, Шалқарбай Ізбасаров, Аманқос Ершуов сынды ақындардың арнау жырларын тебірентті. Жылыойлық ақын Нұрлыбек Амандықов жүректен шыққан өзінің төл туындысын ұсынды. Қос кезеңнің қорытындысымен бас жүлдені Махамбет ауданынан келген Берік Әбілдай қанжығасына байлады. Бірінші, екінші орындарды жылыойлық Нұрлыбек Амандықов пен Ерназ Жаңбырбай жеңіп алды. Ал жылыойлық Гүлмира Сәліш пен құрманғазылық Гүлбақыт Ермұратова үздік үштікті түйіндеді. Көрермен көзайымына айналған қатысушылар да болды. Атырау қаласынан қатысқан Алқа Сембаева мен құлсарылық Ерназ Ахметкәрімов аудандық мәдениет, тілдерді дамыту, денешынықтыру және спорт бөлімі басшысының арнайы жүлдесіне ие болды. Қабекеңнің аты да, жыры да, ғылыми еңбектері де биылғыдай мерейлі жасында ғана емес, жыл сайын Жылыой жерінде жаңғырып тұруы керек. Сондықтан мұндай шаралар жалғасын тауып, дәстүрлі түрде республикалық деңгейде ұйымдастырылса, нұр үстіне нұр болар еді.

Өз тілшімізден

Инклюзивті "Талшын" театры алғаш рет Жылыой ауданында гастрольдік сапармен өнер көрсетті. 

Әртістер жергілікті тұрғындарға "Шекарасыз шығармашылық" концерттік бағдарламасын ұсынды, кешкілік "Бір түп алма ағашы" отбасылық драмасын қойды.
 
"Талшын" инклюзивті театрының концерттік бағдарламасына халық және эстрадалық әндер, би нөмірлері және мүгедектер арбасындағы вальс кірді. Концертке театр әртістері ғана емес, сонымен қатар жобаның достары — "Жаңаша" қоры іске асырып жатқан "Ешқашан кеш емес" бағдарламасына қатысушылар өнер көрсетті. Би және вокалмен айналысатын қарт адамдар көрермендерге шығармашылықтың жас шектеулері жоқ екенін дәлелдеді.
 
- Мен бірнеше жыл бұрын жарақат алдым, содан кейін мүгедектер арбасына отырдым. Құлсарыға алғаш рет келуім.  Осындай қуанышты себеппен  Жылыой өңірін көргеніме қуаныштымын. Осы жылға дейін мен шығармашылықтан алыс болдым, бұрын  сахнаға шыға аламын деп ойламадым. Бірақ театр мұғалімдері маған қорқынышты жеңуге көмектесті және мен көрермендердің алдында өнер көрсете алғаныма қуаныштымын. Осындай мүмкіндік үшін біздің жобаның ұйымдастырушылары мен демеушілеріне үлкен рахмет, - деді "Талшын" театрының әртісі Аслан Митанов. 

Құлсарыға гастрольдік бағдарлама "Бір түп алма ағашы" спектаклінің көрсетілімімен жалғасты. Отбасылық драма алғаш рет осы жылдың жазында Атырауда көрсетіліп, көрермендердің көңілінен шыққан еді.

Жыл басынан бері "Теңізшевройл" компаниясының қолдауымен "Талшын" театры түрлі мүгедектігі бар адамдар қатысатын концерттер мен шығармашылық іс-шараларды белсенді өткізіп келеді. "Біз де адамбыз" қоры жүзеге асырып жатқан бұл жоба қарапайым сахнаға шығу қиынға соғатын адамдарға өз армандарын жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Қазіргі уақытта театр труппасына ерекше қажеттіліктері бар 20-дан астам әртіс қатысуда.

Жастарды патриотизмге тәрбиелеп, еліміздің тұтастығы мен бірлігін нығайту мақсатында Кеңес Одағының батыры Әлия Молдағұлованың туғанына - 100 жыл толуына орай «Атамекен» атты патриоттық әндер байқауы өтті. Аудандық мәдениет, тілдерді дамыту, дене шынықтыру және спорт бөлімінің ұйымдастыруымен тұсауы кесілген шығармашылық сайыс тасада жүрген жас әншілердің жарыққа шығуына септігін тигізді.

Әрине, ән додасына жастар арасынан қатысуға ниет білдіргендер көп болды. Алайда көптің ішінен «жүзден жүйрігі» ғана іріктеліп алынып, таланттылар ғана сахна төріне шыға алды. Екі кезеңде бақ сынасқан қатысушылар алғашқыда Қазақстан, Отан, туған ел, туған жер тақырыбындағы әндерді арқау етсе, екінші кезеңде еркін тақырыпта өздері таңдаған әндерді шырқады.

Байқау барысын бақылап, баға беруге Атырау қаласынан арнайы келген қазылар алқасы Жылыойдан қанат қағар таланттардың аз еместігін көріп, бір қуанып қалды. «Құлақтан кіріп, бойды алған» патриоттық әндер бірінен соң бірі асқақ әуенмен шырқалып, көрерменнің рухын бір көтеріп тастады.

Байқаудың қорытындысымен Айтқали Жайымовтың «Жылойға сәлем», Б.Есебаевтың «Дариға жүрек» әндерін тамылжыта шырқаған Бейбіт Балғымбаев ІІІ орынды жеңіп алса, Арман Дүйсеновтің «Туған жер», Н.Әмірдің «Жұлдызым» әндерін орындаған мәдениет үйінің қызметкері Аймира Орынбасарова ІІ орынды иеленді.

Жүлделі Ⅰ орынды Қуаныш Бекеновтің «Кең Жылойым», П.Лидың «Саған ғашық» әндерін тамылжытқан әуесқой әнші Рүстем Бақтияров жеңіп алды. Ал Д.Шеңгелбайдың «Туған жері» мен халық әні «Арман—айды» нақышына келтіре шырқаған Құлсары балалар өнер мектебінің вокал пәнінің мұғалімі Перизат Көшербай қазылар алқасының шешімімен Бас жүлдеге лайықты деп танылды. Өзге үміткерлер де алғыс хаттар мен қаржылай сыйлықпен марапатталды. Ән додасынан «мыңнан тұлпар» шығып, бұлбұл дауысымен көптің есінде қалған Перизат Көшербай байқау жөнінде:

– Қатысушылардың барлығы да осал емес. Бұл байқауға барымды салып дайындалдым. Бүгін, міне, сол еңбегім ақталды. Мен өзім әннен сабақ беріп, шәкірт тәрбиелеймін. Сол үшін мұндай байқаулар біз үшін жетістік болып саналады. Осы сынды ән сайыстары көптеп өткізілсе, келесіде оқушыларымды да қатыстырғым келеді,-дейді.

Д.ЕЛЕУСІН

Бүгін Алматыда Түркия Республикасы Мәдениет және туризм министрлігі, Түркияның Алматыдағы Бас консулдығының қолдауымен Түркияның «Йерел Дүшүндже» қоры Алматыда «Түрік фильмдері апталығын» ұйымдастырды. Осымен 9-рет ұйымдастырылған шара шеңберінде алматылық көрермендер 5-9 қазан аралығында «Esantay Mall – KinoPark 11 IMAX» кинотеатрында бірнеше түрік фильмін тегін тамашалай алады.

«Түрік фильмдері апталығының» салтанатты кешінде Түркия Республикасы Алматы Бас консулы Эврен Мүдеррисоғлұ: «Апталықтың басты мақсаты — екі ел арасындағы мәдени байланыстар арқылы достық, бауырластық қарым-қатынасты нығайту. Түбі бір түркінің рухани құндылықтарын насихаттау. Аталған апталықты ұйымдастырушыларға алғыс айта отырып, көрермендерді фильмдерді тамашалауға шақырамын», — деді.

«Йерел дүшүндже» қорының жетекшісі Метин Гүнгөрен апталыққа әр жанрда түрлі фильм ұсынылатынын айтты: «Кішкентай көрермендерге «Рафадан тайфа» анимациялық фильмімен қатар патриоттық сезім, ғашықтық сезім, қаһармандыққа үндейтін туындыларды әкелдік. Бүгінгі салтанатты кеште ғасырлық тарихы бар Түркия Республикасын құрған Мұстафа Кемал Ататүріктің мемлекетті құрардан 1 күн бұрынғы өмірін бейнелейтін «Соңғы кешкі ас» фильмін тамашалайсыздар».

Мәдени шара үшін Түркиядан арнайы келген түрік өнерпаздар Онур Туна мен Пелин Акин Алтан өздерінің Қазақстанға алғаш келгендерін, жасыл желекке оранған Алматының кең көшелері мен ескерткіштері қатты ұнағанын айтты: «Әр көшеде орналасқан ескерткіштер сіздердің өнер мен мәдениетке қаншалықты көңіл бөлетіндіктеріңізді көрсетсе керек. Бауырлас халықпыз. Қазақтардың Ататүріктің жақсы көретінін айтты. Ататүріктің ұрпағымыз, мен басты рөлде ойнайтын бүгінгі «Соңғы кешкі ас» қазақ көрермендерге ұнайтынына сенімдіміз».

Салтанатты кеште түрік өнерпаздар мен продюсерлерге қазақы шапан жабылып, құрмет көрсетілді.

Түркиядан келген қонақтар:

Бирол Гювен – Т.Р. Мәдениет және туризм министрлігі киноның бас директоры.

Кемал Үйсал – баспасөз хатшысы. Мәдениет және туризм министрлігі Бас директордың кинематография жөніндегі орынбасары.

Метин Гүндогду — Әділет және даму партиясының Орду депутаты (26-27 мерзім)

«Йерел дүшүндже» қорының төрағасы.

Өнер ҚЫЛЫЧ – Түрік фильмдері апталығының директоры – бас координаторы.

Исмаил Фидан – «Рафадан Тайфа» – Хайриматор – Продюсер

Ахмет Селим Тунсер – «Соңғы кешкі ас» – Продюсер.

Онур Туна — «Соңғы кешкі ас» — актер

Пелин Акил Алтан — «Соңғы кешкі ас» — актриса.

Ғалип Гунер – «Түн хоры» – Продюсер.

Дуйгу Мерджан – «Түн хоры» – актриса.

Мустафа Джихат Дурмуш – «Нефес Ер Экси Ики» – Продюсер.

Али Кантурвардар — «Нефес Ер Экси Ики» – Продюсер.

Озан Узуноглу – «Нефес Ер Экси Ики» – Директор.

Фатих Османлы – «Османның жаратылуы» сериалы – актер.

Бурхан Доған – «Бейбіт өмір» – Продюсер.

Гамзе Нұр Асланпай – «Бейбіт өмір» – Продюсер.

«Түркітілдес журналистер қоры» ҚҚ.

Атырауда батыр әрі күйші Махамбет Өтемісұлының шығармашылығын дәріптеуге арналған республикалық Махамбет оқуларының жеңімпаздарын марапаттау рәсімі өтті. Екі күнге созылған бұл байқауға еліміздің 15 облысынан VIII-IX сынып оқушылары қатысып, өз таланттарын бірнеше бағытта сынға салды.
Облыстық білім беру басқармасы Таланттарды анықтау және қолдау орталығының директоры міндетін атқарушы Жанар Сәрсенғалиева байқауды ұйымдастыруға қолдау көрсеткен «Дарын» республикалық ғылыми-тәжірибелік орталығына және аталған басқармаға алғыс білдіріп, іс-шараның жас ұрпақтың бойында Махамбеттің өр рухын сіңіріп, ұлттық құндылықтарды дәріптеуге бағытталғанын атап өтті.

Байқауға қатысқан 77 оқушы 5 бағыт бойынша өнер көрсетіп, жеңімпаздар марапатталды. Қазылар алқасының шешімімен 6 қатысушы – І, 10 қатысушы – ІІ, ал 15 қатысушы ІІІ орынды иеленді. ekrekrekrekr «Ұлы Арман» бағыты бойынша Маңғыстау облысынан келген Галина Казиева Махамбет шығармаларына иллюстрациялық сурет салуда І орынды иеленсе, қарағандылық Нұрғасыр Изат «Ел құтқарар ер едім…» атты шығармаларды жатқа оқуда жеңімпаз атанды. Махамбет күйлерін орындаушылар арасында Атырау қаласының оқушысы Әли Ғұбайдолла үздік өнер көрсетті. Жас ақындар арасында Атырау облыстық дарынды балаларға арналған ұлттық гимназияның оқушысы Әли Зайыр жеңімпаз атанды. Ал шығармашылық қорғау бағыты бойынша Бақдәулет Мәжитов үздік деп танылды. Байқауға қатысқан жас таланттар Махамбет шығармаларын орындау арқылы рухани күш алып, батырдың ерлігін жүректерімен сезінгендерін айтты. Жүлдегерлерге «Дарын» орталығының дипломдары мен сертификаттары және облыс әкімдігінің қолдауымен ақшалай сыйлықтар табыс етілді.

Жайна МӘЛІМҚОЖА

Мақат ауданының құрылғанына 100 жыл толу мерейтойына арналған дүбірлі доданың бас жүлдесін атыраулық Серікбол Панабердиев жеңіп алды, - деп хабарлайды Өңірлік коммуникациялар қызметі.
“Мұнайлы елім - киелі жерім” деп аталған айтыс ерекше форматта өтті. Додаға БҚО, Ақтөбе, Маңғыстау және Атырау қаласы мен аудандарынан 12 ақын қатысты. Оларды жеребе арқылы көрерменнің өзі жұптады. Айтысты ҚР мәдениет саласының үздігі, айтыскер ақын Шалқарбай Ізбасаров тізгіндеді. Ал қазылар алқасына танымал ақын Саадат Нұрманов төрағалық етті.

Жыр додасы аудан әкімі Азамат Мәмбетовтың құттықтау сөзімен басталды.

-Ауданымыздың мерейтойы осындай дүбірлі жыр додасымен басталып жатыр. Айтыс — ұлттық өнердің асыл қазығы болса, ақын — халықтың жыршысы. Қанға сіңген ұлы өнер тартысты болсын. Сөз маржанын терген ақындарға сәттілік тілеймін, - деді Мақат ауданының әкімі Азамат Мәмбетов.

Жүлделі бірінші орын Нұрбек Сарбасов (Мақат ауданы) пен Айнабек Бисенғалиевқа (БҚО) бұйырды. Ал Әнуарбек Садықов (Мақат ауданы) екінші орынға қол жеткізсе, үшінші орынды Жәнібек Садыров (Индер ауданы) пен Ерасыл Мухитов (Махамбет ауданы) қанжығасына байлады. Жеңімпаздар мен қатысушылар ақшалай жүлдемен марапатталды.