Атырау облысының мемлекеттік архивінде Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігі Архив істері және құжаттаманы басқару комитетінің басшылығымен «Архив және болашақ ұрпақ» жобасы аясында «Ашық есік» күні өтті, деп хабарлайды Өңірлік коммунациялар қызметі.

Іс-шараға Атырау облысы мемлекеттік архиві және қала, сонымен қатар 7 аудандық архив филиалы бойынша 4200-ден аса оқушылар, студенттер мен магистранттар қатысты. Ол оқушылар мен студенттерге мәдени-рухани демалыс сыйлау, жастарды патриотизмге, туған жердің тарихына, мәдениетіне деген ұлттық сананы қалыптастыру мақсатында өткізілді. Атырау облысы мемлекеттік архивінің басшысы Қайрат Қуанышов ашық есік күнінің жастарға берер пайдасын атап өтті.

– «Архив және болашақ ұрпақ» атты бағдарлама аясында республика бойынша жүріп жатқан ашық есік күні бүгін біздің облысымызда да өткізіліп отыр. Бұл жоба республиканың барлық өңірлерінде 21-қыркүйек күні басталды және жыл сайын өткізіледі. Біздің басты міндетіміз – жастарымызға архивтің не екенін, мұнда қандай құжаттар сақталатынын кеңінен түсіндіру. Сондай-ақ өскелең ұрапаққа архив қорындағы құжаттардан өңір тарихына қатысты мәлімет беріп, туған өлке тарихын сүюді және білуді насихаттау үшін ұйымдастырылды, – деді Қ.Қуанышов.

Сонымен қатар Атырау облысы мемлекеттік архивінің бөлім басшысы Райса Тастемірова құжаттардан жасалған көрмеде өңір тарихының рухани, мәдени және материалдық мұрасы болып табылатын жүздеген құнды құжаттар сақталғанын айтып, мекеме жұмысымен таныстырып өтті.

– Біз болашақ ұрпаққа өңір тарихынан архив көрмелері арқылы деректер беретін боламыз. Сонымен қатар архив құжаттары негізінде дайындалған саяси қуғын-сүргін құрбандарына арналған көрмелерді ұсынып, оған қоса «Архив 2025» бағдарламасы негізінде шетел архивтерінен әкелінген аса құнды құжаттардан құралған көрмені таныстырамыз. «Архив ісінің маңызы», «Отанына оралған тарихи құжаттар», «Саяси қуғын-сүргін құрбандары» атты тақырыптағы көрмелерге экскурсия жасалады, – деді Р.Тастемірова.

Айта кетейік, аталған іс-шара барысында оқушылар мен студенттерге «Туған өлке тарихын біл» атты викториналық сұрақтар қойылып, сыйлықтар табысталды.

Махамбет атындағы академиялық қазақ драма театрының әртістері «Сезім суретшісі» деп аталатын отандық сериалда рөлдерді сомдайды, деп хабарлайды atr.kz тілшісі.

Бұл туралы Атырау театрының фейсбук парақшасында жарияланды.

«Махамбет атындағы академиялық қазақ драма театрының талантты актерлері – кино әлемінде. «Сезім суретшісі» фильмінде тәуелсіз Қазақстанның Мемлекеттік туының авторы – белгілі суретші Шәкен Ниязбеков рөлінде – Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі Мұрат Ахманов, суретші Темірбек рөлінде – Махамбет атындағы академиялық қазақ драма театрының актеры, мәдениет саласының үздігі Ержан Жұматов ойнайды.

Ал, суретші рөлін Махамбет атындағы академиялық қазақ драма театрының актеры, мәдениет саласының үздігі Елтай Шаманов сомдайды», – деп жарияланған.

Көрсетілім премьерасы қыркүйек айының соңында өтеді деп жоспарлануда. 

Толтырып өткен күннің кем-кетігін,

Болмайды енді досым менде тыным.

Мүмкін ол жайсаң жырдың жарасымы,

Жанымды әлдилейді тербетіп үн.

Жылдар өтер жылыстап білінбестен,

Сан жаңғырар қырқада гүлің өскен.

Көктем көңіл сонда да қартаймайды,

Жыр толғайды кірпігі ілінбестен.

Өлең өлкесіне осылайша отты өлеңдерімен батыл қадам басқан ақтаңгер ақын Аман Жәңкеев есімі қалың оқырманға жақсы мәлім. Құлсарыдағы аудандық балалар кітапханасында ақынның туғанына 70 жыл толуына орай өткен «Жасындай жарқ еткен ғұмыр» атты әдеби-сазды еске алу кеші тума таланттың дауысын сан жүректерге тағы бір мәрте жеткізгендей болды.

Кітапханашы-әдіскер Б.Садықова басқосудың беташарында ақын өмірі мен шығармашылығын кең тұрғыда айта келе мектеп оқушыларына кезек берді. Р.Ақылбекқызы, Е.Нұрасыл, Ә.Көшім, Н.Асқар, Р.Бейбітбай, Г.Мұхаметқали, Ә.Дәулетбаева, Д.Орынбасар, А.Сәрсенғали, А.Ғалымжан сынды шәкірттер ақын өлеңдерін айшықты етіп жатқа айтты.

Алғашқы сөз кезегін алған ҚР Журналистер Одағының мүшесі Е.Жанаев Аманмен мектепте, жоғары оқу орнында қанаттас жүргенін айтып, әсерлі әңгіме өрбітті. Терең тебіреніс үстінде ақынға арналған жыр шумақтарын төгілтті. Ұстаз, сазгер Т.Қартпаев, ҚР Журналистер Одағының мүшесі М.Әминұлы ақын өлеңдеріне жазылған әндерін орындаса, кітапхананың тұрақты оқырманы Я. Лауадина Аман туындысын тебірене оқыды.

Кешке қатысқан ақынның іні – келіні, Қазақстанның Құрметті журналисі Ә.Сисенбердиев және Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі Қ.Оңайбайқызы игі іске ұйтқы болған жанашыр жандарға, №5,7,8,15,20 мектеп басшыларына ризашылығын білдірді.

Соңынан Б.Садықова алда да мәдени-бұқаралық бағыттағы шаралар жалғаса беретінін, өмірден өткендер рухына тағзым ету парызы ұмытылмайтынын мәлім етті, қол ұшын беріп, тілеулес болған жандарға алғысын арнады.

Қалайша жарқылдамай басыла алам,

Демесе туған жерім-асыл анам.

Адамдар сезсе болды жылуымды,

Мен де бір күн сәулесі шашыраған,-деп шамырқанып шарықтаған тарлан таланттың мол мұрасы осылай уақыт өткен сайын жарқырап, көкейге нұрын төге бермек.

Б.Лауадинқызы

Осыдан бес жыл бұрын өмірден өткен айтыскер ақын Салауат Исахаевты жылыойлықтар ерекше құрметпен еске алды. Туған ауылы Шоқпартоғайда шәкірттері мен достарының ұйтқы болуымен «Елі сүйген Салауат» атты Батыс аймақтық ақындар айтысын ұйымдастырды. Аталған жыр додасы сол күні салтанатты жағдайда ашылған округ орталығындағы мәдениет үйінде дүркіреп өтті. Еске алуға арналған шара облыс әкімі Серік Шәпкенов пен аудан әкімі Жұмабек Қаражановтың қолдауымен іске асты. Қазылар алқасының төрағасы, белгілі ақын, Қазақстан Жазушылар және Журналистер Одағының мүшесі Бауыржан Халиолла аймақ пен өңір басшыларына деген алғыс сезімін айтыстың басы-қасында жүрген аудан әкімінің орынбасары Гүлнафис Айшуақова арқылы жеткізді.

Осыған дейін «Теңізшевройл» ЖШС-нің 30 жылдығына орай облыстық ақындар айтысы мен «Асыл домбыра» республикалық айтысының іріктеу кезеңін Құлсары қаласында өткізген аудан үшін аймақтық жыр жарысын ұйымдастыру әсте қиынға соққан жоқ. Десек те бұл доданың өзгелерден өзіндік ерекшелігі бар еді. Айтыстың басты идеясы арқалы ақын Салауат Исахаевтың өмірі мен шығармашылық жолы болса да, оның туып-өскен ауылы, туған жері мен елі, бір сөзбен дархан даладай дарынын көкке көтерген Жылыой өңірі, әсіресе ауданның торқалы тойы тақырыптың тұздығына айналды. Сондықтан да ауданның 95 жылдығы аясында өткен айтыскер ақын Салауат Исахаевты еске алуға арналған «Елі сүйген Салауат» атты Батыс аймақтық ақындар айтысы жылыойлықтардың жүрегіне жол тартты.
Айтысты тамашалаған жылыойлықтар, соның ішінде шоқпартоғайлықтардың қуанышында шек болмады. Айтысқа атсалысқан ақындар да бөтен емес, Салауаттың көзі тірісінде бірге жүрген өнердегі үзеңгілес достары, шәкірттері. Олардың қатарында Шынарбек Қабиев, Нұрбейбіт Нұғыманов, Серікбол Панабердиевтер бар. Қазылар алқасының құрамы да, шап па шап айтысқа түскен сөз сүлейлері де жылыойлықтарға жақсы таныс. Сөз сайысына Батыс Қазақстан, Ақтөбе, Маңғыстау және Атырау облыстарынан барлығы 12 айтыскер қатысып, бақ сынады. Олардың арасында тұлпардың тұяғындай, асылдың сынығындай болған жалғыз ұлы Ернұр Салауатұлы да бар еді. Ал қазылар алқасында досы, інісі Бауыржан Халиолланың төрағалығымен айтыскер ақын Мүтиғолла Ғани, кәсіпкер, руханият пен өнер жанашыры Нұрлан Қайреденов, «Асыл домбыра» иегері, шәкірті Сырымбек Сәрсембаев, ақын Бүркіт Базарбаевтар айтысқа төрелік етті.

Ақындар жұбы көпшілік көрерменің алдында жеребе суыру арқылы белгіленіп, аяқ алысын аңдау үшін алғашқыда әрқайсысына 15-20 минуттан уақыт берілді. Алғашқы айналымнан кейін қазылар алқасының ұйғаруымен төрт ақын додадан шығып қалды. Үздік деп танылған сегіз ақын қайтара сөз сайысына түсіп, шап па шап, жекпе жек айтыста «жүзден жүйрік, мыңнан тұлпарлар» шашасына шаң жұқтырмай алға суырылып шыға бастады.

Бес сағатқа тарта уақытқа созылған жыр додасының нәтижесін жариялайтын кез де келіп жетті. Жұрт іштен тына қалып қазылар алқасы төрағасының қорытынды сөзіне құлақ түрді. Бауыржан Халиолла сахнада өнер көрсеткен әрбір жұпқа жеке-жеке тоқталып, сөз сайысын саралап өтті. Жүлдегерлерді жариялайтын сәт те келіп жетті. Алғашқы айналымнан шығып қалған айтыскерлерге Алғысхаттар мен ақшалай сыйлықтар табыс етілді. Өнерімен көзге түскен атыраулық Амангелді Панабердиев пен Жәнібек Садыров, ақтөбелік Айболат Көшкінбай ақын ағаларының тағайындаған арнайы жүлдесіне ие болды.

Қазылар алқасының төрелігімен Атырау облысының жас ақыны Бимырза Әбілқайыр және маңғыстаулық Ердаулет Сардар үшінші орынды жеңіп алды. Екінші орын талантымен талайды тамсандырған даладай дауылпаз жас ақын, ақтөбелік Нұрбол Жауынбаевқа бұйырды. Ал жүлделі бірінші орын тұлпардың тұяғына жолы мен ағалық ақ батасын берген оралдық Бауыржан Ширмеденұлына табысталды.

Бас жүлдені және оған тағайындалған 500 мың теңге байрақты өрен өнерімен көзге түскен жас ақын, асылдың сынығы Ернұр Исахаев қанжығасына байлады. Өзге жүлдегерлер де ақшалай марапатқа ие болды.

Көзі тірісінде елін-жерін құлай сүйген арқалы ақын Салауат Исахаевты еске алуға арналған «Елі сүйген Салауат» атты аймақтық ақындар айтысы осылайша өз мәресіне жетті.

Ербол Бисекенұлы

Нұрмұхан Жантөрин атындағы Атырау облыстық филармониясы Ресейдің Астрахан облысына гастрольдік сапармен жолға шыққалы отыр, деп хабарлайды AtyrauPress.

Филармония директоры Хамиль Сүйекбаевтың айтуынша, сапар аясында Қ.Ахмедияров атындағы «Нарын» халық аспаптар оркестрі және белгілі солистер күйші-композитордың төл туындыларымен қатар қазақтың халықтық, фольклорлық музыкасынан тұратын концерттік бағдарламасын тарту етеді.

«Биыл – Еуразия кіндігін күй күмбіріне бөлеген, қазақ ұлтының руханиятын қалыптастыруға шексіз үлес қосқан тарихи тұлға, күй атасы Құрманғазы Сағырбайұлының туғанына 200 жыл толып отыр. Аталмыш дата республика көлемінде ғана емес, халықаралық қауымдастық деңгейінде, тұтас түркі жұрты атап өтуі тиіс мерейтой екені анық. Осы мақсатта Нұрмұхан Жантөрин атындағы Атырау облыстық филармониясы Құманғазы бабамыз мәңгілікке дамыл тапқан РФ, Астрахан жеріне гастрольдік сапарын ұйымдастырады», - деді Хамиль Сүйекбаев.

Сапар барысында 16 қыркүйек күні сағат 17:30-да Володар ауданы Алтынжар ауылы, Құрманғазы атындағы өңірлік мәдениет орталығында; 17 қыркүйек күні сағат 19:00-де Астрахан қаласы Астрахан мемлекеттік филармониясында және 18 қыркүйекте сағат 18:00-де Краснояр ауданының Красный Яр ауылында концерттік бағдарламалар қойылады.

Эльмира МЫҚТЫБАЕВА

Мәдениетаралық және этносаралық бірлікті нығайту бойынша әдебиет және журналистика саласындағы үздік жұмыстарды анықтау үшін сыйлыққа өтінімдерді қабылдау басталды, хабарлайды ҚазАқпарат.
«Сыйлықтың мақсаты – жазушылар мен журналистердің қоғам мен мемлекет алдындағы сіңірген еңбегін, мәдениетаралық және этносаралық бірлікті нығайтуға қосқан ерекше құнды үлесін тану.

Сыйлыққа автор (авторлар) немесе авторлар ұжымы, шығармашылық ұжымдар қатыса алады. Өтінімдерді қабылдау 2023 жылғы 1 қыркүйектен бастап 30 қыркүйекке дейін жүзеге асырылады», - деп жазды Мәдениет және спорт министрлігі.

Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрлігі төмендегі номинациялар бойынша құжаттарды қабылдайды:

- «Проза»;

- «Поэзия»;

- «Драматургия»;

- «Балалар әдебиеті».

Жұмыстарды әдебиет және журналистика саласының еңбек сіңірген қайраткерлері мен сарапшыларынан тұратын қазылар алқасы бағалайтын болады.
Сыйлық қорытындысы бойынша әр номинацияның үздік өкіліне «Мәдениетаралық және этносаралық бірлікті нығайту бойынша әдебиет және журналистика саласындағы үздік жұмыс сыйлығының лауреаты» атағы беріліп, диплом және ақшалай сыйақы табыс етіледі.

Дүниеге шыр етіп келгеннен бастап-ақ адам баласы туған үйін, туған ауылын тани бастайды. Міне, осы жерді әр адам атамекенім, алтын бесігім деп біледі. Оның тарих тереңіне үңіліп, таланттарын да тани бастайды. Сол арқылы туған жерінің киесін сезініп, қадір-қасиетін ұғынады.

Талабы таудай талай таланттарды тарту еткен туған жер топырағы Тоқсанбай Құлтумиев сынды дарынды композиторды дүниеге әкеліп, «құйрықты жұлдыздай жарқ еткізгендігі» белгілі. Осы бір асыл бейне туралы, оның есімін жылдар ағымымен қатарымызға қосылған жас ұрпақтардың есіне салуда №1 қалалық кітапхана «Бір көше – бір тарих» жобасы бойынша белгілі жерлесіміз, сазгер, домбырашы, Күй атасы - Құрманғазының шығармаларын шебер орындаушы, насихаттаушы Т. Құлтумиевтың 90 жылдығына орай «Алып тұлға, ұлы сазгер» атты Тоқсанбай Құлтумиев атындағы көше тұрғындарымен танымдық кездесу өткізді.

Ондағы мақсат: жергілікті танымал өнер адамдарының шығармашылығын дәріптеу, өмірін елге, жас ұрпаққа таныту еді.

Кездесу кезінде Тоқсанбай Құлтумиев атындағы көшені аралай жүріп, сол көшенің тұрғыны зейнеткер мұғалім Әлия Далбаевамен жүздестік. Әлия апай Тоқсанбай Құлтумиев жайлы қызықты әңгіме өрбітіп, халыққа руханият нәрін сіңіріп жүрген кітапхана қызметіне сәттілік тіледі.

Осы шараны ұйымдастырған кітапхана меңгерушісі Нұрсұлу Самсақызы кездесу барысында ауданымызға белгілі ақын, жазушы, Қазақстан Жазушылар және Журналистер Одағының мүшесі, Жылыой ауданының Құрметті азаматы Қонаш Қалдыоразұлының «Дала сазы», «Дала сазы немесе өнерді өрге өрлеткендер» кітабымен таныстырып, ондағы жазылған сазгердің қысқа да ғибратты ғұмыры жайлы баяндап, әңгімелескен Алия Мұңалқызына алғысын білдірді. «Шолпан» оқу орталығының оқушысы, «Жарқын» тобының мүшесі Дінмұхаммед Абзалұлы Тоқсанбай Құлтумиевтың «Комсомол» күйін күмбірлетті.

Әйгілі сазгердің атындағы көше бойында Құлсары қаласының №2 мамандандырылған өрт сөндіру бөлімі де орналасқан. Онда да сазгер Тоқсанбай Құлтумиевтың өмірі мен шығармашылығы туралы жан-жақты баяндалды. Өрт сөндіру бөлімі бастығының міндетін атқарушы О.Бөлегенов, бөлімше маманы Т.Самарханов тақырып төңірегінде өз ойларымен бөлісті.

Кездесу кезінде «Алып тұлға, ұлы сазгер» атты кітап көрмесі таныстырылып, өрт сөндірушілерді кітапханаға кітап оқуға шақырды.

Анкарада қазақтың шертпе күй орындаушылық мектебінің негізін қалаушы, композитор Тәттімбет Қазанғапұлының есімі ұлықталды, деп хабарлайды Zakon.kz.

Анкарадағы Тәттімбет Қазанғапұлы атындағы саябақ 2016 жылы күйшінің 200 жылдығына ашылған. Араға 7 жыл салып мәдени нысанның қақ ортасында күй өнерінің классигіне арналған ескерткіш бой көтерді. Туынды авторы - Мұрат Мансұров. 2,5 тонна қола ескерткіш Қарағанды облысы әкімдігінің Анкараға тартуы болды, деп хабарлайды "Хабар 24".

"Бабаларымыз ұлықтау, тарихымызды сақтау тек достықтың белгісі деп білемін. Тек осындай іс- шараларымыз көп болсын. Біздің Тәттімбет Қазанғапұлы бабамыз, түрік елінің төрінде орын алғаны үлкен қуаныш, бақыт сыйлайды".

Қарағанды облысы әкімінің орынбасары Ербол Әліқұлов

"Бұл жерде Дина Нүрпейісова мен Ахмет Байтұрсынұлының есімі берілген қос саябақ бар. Мұндай нысандар халықпен халықты бірлестіріп, бірін- бірі жақсы тануда үлкен рөл атқарады. Сондықтан осындай жерлеріміздің саны арта берсін".

Этимесгут муниципалитеті мэрі Энвер Демирел

Түркия Республикасының 100 жылдығына орайластырылған шараға Тәттімбет Қазанғапұлының ұрпағы арнайы келіпті. Оның айтуынша, Анадолыда бабасына ескерткіштің бой көтеруі күллі қазақ үшін зор мәртебе.

"Түркия астанасында Тәттімбет бабамызға ескерткіш ашылуының куәсі болды. Ескерткіштің ашылуы тек Тәттімбет ұрпақтары, Қарағанды облысы емес, жалпы қазақ еліне деген үлкен құрмет".

Тәттімбет Қазанғапұлының ұрпағы Сләмиден Нұркенов Тәттімбет Қазанғапұлының есімі ұлықталған жерде әрқашан да Тәттімбет халық аспаптары оркестрі жүреді. Бұл жолы да, өнерпаздар Анталия, Анкара мен Аланияға барып, жергілікті тұрғындарды қазақтың ән мен күйіне бөлемек.