Қоғамдағы әділетсіздік пен құқық бұзушылықтың бір көрінісі - сыбайлас жемқорлық. Ол мемлекеттік басқару жүйесіне, экономикаға, әлеуметтік дамуға кері әсерін тигізеді. Жемқорлық мемлекеттік қызметкерлердің, бизнес өкілдерінің және қарапайым азаматтардың құқығы мен мүмкіндігін шектейді, елдің дамуын тежейді.
Сыбайлас жемқорлық әртүрлі формада кездеседі. Соның алғашқысы – парақорлық, яғни, бұл - белгілі бір қызметті заңсыз түрде алу үшін пара беру немесе алу. Қызметтік өкілеттікті асыра пайдалану – лауазымды тұлғаның өз өкілеттігін жеке пайдасына немесе үшінші тұлғаның мүддесіне қолдануы. Әкімшілік кедергілер жасау – заңды кәсіпкерлік пен азаматтық бастамаларға жасанды тосқауыл қою арқылы пайда табу. Мемлекеттік қаражатты жымқыру – бюджет қаражатын заңсыз пайдалану немесе ұрлау. Жемқорлық қоғамның барлық саласына кері әсерін тигізеді.
Ең алдымен, экономикалық құлдырау – инвестициялық климаттың нашарлауы, кәсіпкерліктің дамуына кедергі келтіреді. Әлеуметтік әділетсіздік – қоғамдағы теңсіздіктің күшеюі, халықтың билікке деген сенімінің азаюына әкеп соқтырады. Мемлекеттік басқару жүйесінің әлсіреуі – заңдардың тиісті деңгейде орындалмауы, мемлекеттік органдардың тиімсіз жұмыс істеуі. Жемқорлықпен күресу үшін кешенді шаралар қабылдау қажет:
1. Заңнаманы күшейту – сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңдарды қатайту және оларды тиімді орындау.
2. Цифрландыруды дамыту – мемлекеттік қызметтерді электронды форматқа көшіру арқылы адамның әсерін азайту.
3. Қоғамдық бақылауды күшейту – азаматтық қоғам институттарын, БАҚ-ты және үкіметтік емес ұйымдарды белсенді қатыстыру.
4. Білім беру және насихат жұмыстары – халық арасында сыбайлас жемқорлықтың зияны туралы түсінік жұмыстарын күшейту.
5. Жауапкершілікті арттыру – заң бұзған тұлғаларды қатаң жазаға тарту, мемлекеттік қызметкерлердің этикалық нормаларын қадағалау. Иә, сыбайлас жемқорлық – елдің дамуына үлкен кедергі келтіретін қауіпті кесел, күрделі мәселе. Онымен күресу үшін мемлекеттің, қоғамның және әрбір азаматтың белсенді әрекеті қажет. Ашықтық, адалдық және заңға бағыну қағидасына сүйеніп, біз әділ қоғам қалыптастыра аламыз.
Ерболат Елеусінов,
Қара Арна ауылдық округінің әкімі
