Ел басына қатер төнген сын сағатта еңбектеген баладан, еңкейген кәріге дейін қолдарына қару алып, майданға аттанды. Ол бір қасірет пен қайғыға толы жылдар еді. Фашистер Кеңестер Одағына басқыншылық жорық жасап, ойда-жоқта тап берген тар кезеңде өмір сүрген біздің әкелеріміз жандарын аяп, жасқаншақтап тұрмады.
Қаскөй жауға қайсарлықпен қарсы атылды. Жер бетінде қазақ сынды батыр да рухты халық жоқ шығар, сірә! Өйткені Мәскеудің іргесіне келіп қалған зұлым жауды тойтару үшін Панфиловшылар дивизиясын аттандыруы да соның айғағы емес пе?!
Жаудың жойқын шабуылын тойтару үшін жанкештілік, көзсіз батырлық керек еді. Сол кезде отызға да толмаған Бауыржан Момышұлының аты да осы Мәскеу түбінде шыққан еді. Екі рет жау қоршауын қарамағындағы аз ғана сарбаздарымен жарып өткен батыр Бауыржан туралы сол кездің өзінде майдан даласынан елге дейін аңыз тараған болатын. Александр Бектің Бауыржан Момышұлының ерлігі туралы жазған «Волоколамск тас жолы» романы соғыстың қайнап тұрған уақытында шығып, қолдан қолға тарап кеткен.
Міне, осы батырлардың қатарында менің де әкем Қажыахмет Сәбетов болғанын ұрпақтары мақтанышпен айтамыз. Әкем Қажыахмет Сәбетов 1905 жылы, Петербургта, Сенат алаңында болған «қанды жексенбі» атанған тарихи оқиғамен тұспа-тұс дүниеге келіпті. Әрине, ол уақыт талабына орай сауатын ашып, сол кезеңнің едәуір білімді адамы болғанға ұқсайды. Өзінің тас жаратын талабымен екі жылдық төменгі мектепті бітіргеннен кейін ауданда статистик қызметін атқарыпты. Соғыс басталған кезде 36 жаста болған Қажыахмет 1941 жылы 25 шілдеде әскер қатарына шақырылып, №550-ші артиллерия полкінде қатардағы жауынгер болып, майданға аттанады. Майданда бірнеше рет жараланса да, госпитальда жатып, емделгеннен кейін қайтадан қанды қырғынның ортасына баруға сұранып отырған. Сөйтіп, соғыстағы ерлігі, батырлығы үшін «За боевые заслуги», «За победу над Германией» медальдарымен марапатталған. Ұлы Отан соғысы аяқталғаннан кейін де Жапониямен болған соғысқа да қатысқан. «За победу над Японией» медалінің иегері.
Әкеміз соғыстан оралғаннан кейін анамызға үйленіп, жеті бала дүниеге келеді. Замандастары ол кісінің өте сабырлы, жауапкершілігі мықты, қатаң тәртіптің адамы болғанын айтады. Өтірікке жаны қас әкеміз аудандық сатистика бөлімінің басшысы болған кезінде есеп-қисап тапсырушылардан тек шындықты ғана талап етеді екен. Өкінішке орай, соғыс салған жаралары сыр беріп, ақырында өмірден ерте кетті. Әкеміздің майдандағы оқиғалары туралы сұрауға біз тым жас болдық. Ол кісі өмірден өткенде тұңғышы Гүлзада, үйдегілер Гүлжан атандырып жіберген апамыз бар болғаны 14 жаста, балаларының ең кішісі әлі жөргекте екен. Қанды қасапқа 1941 жылы, соғыс бастала салысымен аттанып, 1945 жылы Жапониядан соғыс аяқталғаннан кейін оралған әкеміздің өмірі қысқа болғанымен, біз үшін ерлік пен өнегеге толы. Анамыздың айтуынша, түнімен соғыста алған жарақаты сыздап, ұйықтай алмай, қиналып шығады екен.
Иә, асқар тауымыз ерте құлағанымен, анамыз жетеуімізді тістелеп жүріп қатарға қосты. Жоғары білім алуымызға жағдай жасады. Міне, сұм соғыстың аяқталғанына да 77 жыл болыпты. Сол жеңіс күнінде туған жас нәресте де 77 жасқа келіп, ата болды деген сөз ғой бұл. Бірақ қаншама уақыт өтсе де соғыс салған жара жазылар емес. Біз сияқты соғыс құрбаны болған әкенің соңында ес білмей қалған ұрпақтар қаншама?! Әлі күнге әкені жоқтаймыз, сағынамыз, түр-түсін көз алдымызға елестеткіміз келеді. Замандастарының естелігіне жүгінеміз, тамсана тыңдаймыз. Шүкір, әкеміз Қажыахметтен тараған жеті ұл-қыз адам болдық, еңбегімізбен танылдық, әке атына кір келтірмеуге тырыстық. Ұлы Жеңістің 77 жылдығы мерекесінде өзі туып-өскен Жылыой ауданының орталығы Құлсары қаласынан әкеміздің атына көше беруді сұраймыз. Оған ол кісінің майдан жолдары мен еңбектегі ерлігі де лайықты деп ойлаймын.
Жәрдем ҚАЖЫАХМЕТОВ,
майдангердің ұлы.
