Қараша айының үшінші сенбісінде еліміздің бұрғышылары осымен екінші мәрте кәсіби төл мерекесін атап өтті. Бірақ сол күні жылыойлық геолог барлаушылар мен бұрғышылар Құлсары қаласындағы қаралы жиынға жиналды. Өйткені өңірдің барлау-бұрғылау саласына зор еңбегі сіңген байырғы бұрғышы, майталман маман, тереңге бұрғы бойлатқан мықты инженер Игілік Жақыпов өмірден өткен еді. Міндеті мен мекемесіне адал азамат Қазір Жылыой топырағында, қала берді Атырау аймағында қара алтын қайнарын тасытып, өндіріп өнім беріп тұрған кен орындары жетерлік. Бірақ оларды зерттеп, ашқан Оңтүстік Ембі тереңді барлау-бұрғылау экспедициясының геолог-барлаушылары мен бұрғышылары екенін, әсіресе жастар жағы біле бермейді. Ондағы әр кеніштің әрбір бұрғылау алаңында барлаушы-бұрғышылардың күні-түні тынымсыз тамшылатып төккен маңдай тері жатыр. Нағыз еңбек – сол азаматтардікі. Тоқтаусыз қазып, ел игілігіне пайдалануға беріп кеткен еді.
Бүгінде олардың көпшілігінің қызығын мұнайшылар әлі көріп отыр. Сол жетіқат жер астының қазба байлығын халқының игілігі үшін жапан түзде жарғақ құлағы жастыққа тимей аянбай еңбек еткен ерлердің қатарында Игілік Бағытұлы да бар еді. Қарашаның қара суығымен бірге жеткен қаралы хабар ардагер барлаушы-бұрғышылардың қабырғасын қайыстырып кетті. Атпал азамат 67 жасқа қараған шағында ауыр науқастан көз жұмды. Жерлестері арасында Орысбай аталып кеткен ол 1958 жылдың 11 қаңтарында Молқат елді мекенінде дүниеге келді.
1964 жылы Ақкиізтоғай ауылындағы Амангелді орта мектебін бастауыш сыныптан бастап, 1974 жылы Құлсары поселкесіндегі Макаренко орта мектебін бітірді. Алтын ұядан түлеп ұшқан болашақ бұрғышы арман қуып Алматы қаласындағы Қазақ политехникалық институтының мұнай факультетіне оқуға түсіп, 1979 жылы тау-кен инженері мамандығын алып шықты. Жас маман көп ойланбастан сол мезгілдің өндіріс алыбы - Оңтүстік тереңді барлау-бұрғылау экспедициясына IV дәрежелі бұрғышының көмекшісі болып жұмысқа орналасты. Еңбекқор, ізденімпаз жігіт көп ұзамай басшылардың көзіне түсті. Арада бір жыл өткенде талабы таудай маманды тереңді барлап-бұрғылаудың V дәрежелі бұрғышысы атандырды.
Арада тағы бір он екі ай уақыттан кейін орталық инженерлік-технологиялық қызметтің аға технологы болып жоғарылатылды. Бұл қиын да күрделі қызметке екінің бірі жетекшілік ете алмайтын. Өйткені орталық мамандары кен орындарындағы апатқа ұшырауы мүмкін шиеленісті ұңғыларды қалпына келтірумен айналысады. Аға технолог алдыңғы толқын аға буынның артқан сенімін ақтап, бұл міндетті де мінсіз атқарды. Абырой биігінен көрінген Игілікті басшылар енді Равнинная кен орнының №12 бригадасына бұрғылау бастығы етіп жіберді. Орда бұзар отыздағы азамат үшін бұл үлкен жауапкершілікті талап ететін жұмыс еді. Бұл қызметті де кәсіби шеберлікпен атқарған бұрғышыға бұдан да қиын, күрделі міндетті арқалауға тура келді. Осылайша 1990 жылы ұңғымаларды шиеленіс апаттан құтқарудың жетекші инженер технологы болып тағайындалды. Осы жылдары Игілік Жақыпов кеніштердегі тұрып қалған шиеленісті ұңғымаларды апаттан құтқарып, әрмен қарай бұрғы бойлатып, межелік тереңдігіне жетуіне жол ашты. Қолынан іс келетін маманға бұл қызмет үлкен жүректілікті, асқан шеберлікті талап етті. Сол қасиеттің барлығы оның бойынан әркез табылып отырды.
Сөйтіп Игіліктің арқасында көптеген ұңғылар тереңге бойлап, қара алтын қайнары ел игілігіне жарап жатты. Бұл қызметті 1996 жылға дейін абыроймен атқарған ол экспедицияның бас технологы болып тағайындалды. Ол жауапты жұмыс жасаған уақыт 90-жылдардың тоқырау кезеңі еді. Өңірдегі өзге өндіріс ошағы секілді Оңтүстік Ембі тереңді барлау-бұрғылау экспедициясы да ауыр кезеңді бастан кешіріп жатты. Бірақ соған қарамастан, өз міндеті мен мекемесіне адал қызмет еткен азамат кейбір өзге әріптестері секілді жалақыны «көк қағазбен» есептеп беретін айлығы жоғары Теңіз кенішіндегі шетелдік компанияларға кетіп қалған жоқ. Оған майталман маманның толық мүмкіндігі де бар еді. Алайда ол экспедициясында қалып, өскелең ұрпақтың болашағы үшін қазылып жатқан мұнай кеніштеріндегі бұрғылау алаңдарының тезірек ел игілігі үшін қолданысқа берілуіне күш салды. Сол үшін ешкімнің дәті бармайтын батыл қадамдарға барып, бұрғылау техникасы экономикалық жеңісті жетістіктерге қол жеткізді. Соның арқасында еңбектің жемісін Игіліктің өзі емес, бүгінгі өскелең ұрпағы көріп отыр.
«Ол ұңғымаға келсе, әріптестері апатты ауыздықтарына сенетін» 1997-1998 жылдары экспедиция тағдыры шешіліп, тарағаннан кейін Игілік Жақыпов сол кездегі Жылыой бұрғылау басқармасына қызметке келді. Онда апатты жағдайды қалпына келтіру шебері болып еселі еңбек етті. Мұнда да тағдыры қыл үстінде тұрған ұңғымалардың «диагнозын» дәл тауып, жетіқат жер астынан тереңірек мұнай тартуына жол ашты. Бірақ нар көтермес нарықтың ауыртпалығы арқаға аяздай батқан заманда бұл бұрғылау мекемесінің де жағдайы мәз болмады. Соның кесірінен атпал азамат бір жылдай сол кездегі «жұмыссыздар армиясының» тізімін толықтырды.
Десек те өз ісінің хас шеберіне кәсіптің көзі табылды. Көп ұзамай ол Қабат қайтарымын арттыру және ұңғымаларды күрделі жөндеу басқармасына І дәрежелі инженер-технолог ретінде жұмысқа орналасты. Арада аз ғана уақыт өткенде жетекші инженер-технолог қызметіне тағайындалып, 2005 жылы бұрғылау бөлімінің бастығы болды. Мықты маманды қай-қай басшы да жақсы бағалайды. Оны 2008 жылы «Мұнай Сервис ЛТД» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің құрылтайшысы, белгілі кәсіпкер Мағауия Мерғалиев өзіне қызметке шақырды. Сөйтіп ақпанның 13-і күні серіктестік бас директорының өндіріс жөніндегі орынбасары лауазымына тағайындалды. Қызығынан қиындығы басым бұл міндетті бұрғымен бірге тереңге тәжірибе бойлатқан Игілік Бағытұлы асқан абыроймен атқарды. Соның арқасында «Мұнайсервистің» жетіқат жер астынан тапқан мұнайы мол болып, өңірге ғана емес, аймаққа аты танылған іргелі отандық компанияға айналды. Бірақ басшылық қызметте жастарға орын берген Орекең 2013 жылдан бастап шиеленісті апаттан құтқару жөнінде жетекші инженер-технолог қызметіне келді. Өзіне ежелден етене таныс бұл міндетті байырғы бұрғышы мінсіз атқарды. Зейнеткерлікке қалса да еңбектен қол үзбей жүріп шама-шарқы келгенше алып жүрді. Бар білгенін жас мамандарға үйретіп, ақыл-кеңесін аямай, қолынан келгенше қамқорлық танытты.
- Қатарынан оқ бойы озық маман қайда жұмыс жасаса да, қандай өндіріс ошағында жүрсе де өз ісіне тындырымды, тек қана алғыс арқалаған азамат бола білді. Бұрғылау басындағы небір қиын шиеленісті жағдайларда «апаттан шығу жоспарына» сәйкес бәрін өзі есептеп, барлық ықтимал қарсы шараларды ойластырып отыратын. Бүге-шүгесіне дейін қарастырып, басқару пультіне өзі тұрып, басқарып, батыл қадамдарға баратын және жеңісті жетістіктерге жететін. Ол ұңғымаға келсе болды, әріптес жұмысшылар апатты ауыздықтап, тығырықтан қиналмай шығатынына сенетін еді,-дейді әріптесі Серікқали Ержанов.
Иә, өз ісіне сенімділік, бұрғылау саласындағы нөмері бірінші жетістік саналады. Ол өз кәсібінің үздік шебері болды. Терең білімі мен сыпайы да сырбаз кішіпейіл мінезімен, мейірманды жылы жүрегімен көптің сүйіспеншілігіне бөленді. Үлкендер жағы «Біздің Игілік» десе, кейінгі іні буын «Біздің Иақаң» деуші еді. Осылайша өзін өзгелерге мойындатқан жан. Ел алдындағы ұзақ жылғы еселі еңбегі елеусіз қалған жоқ. Алған ақшалай, заттай сыйлықтардан басқа Мұнай министрлігінің «Өз мамандығының үздігі» дипломы, «КазақОйлЕмбі» өндірістік бірлестігінің «Өз кәсібінің үздік шебері» төсбелгісімен марапатталды. Игілік Бағытұлы - үлкен жанұя иесі де. Ол 1982 жылы биікжалдық Лия Қуанғалиқызымен отау құрып, бес бала тәрбиелеп өсірді. Үлкен ұлы Тілеген әке жолын қуып, инженер-геолог мамандығын меңгерді. Өзге ұл-қыздары да жоғары білімді, халық шаруашылығының әрқилы саласында еселі еңбек етіп жүр. Қазыналы қарт Ембінің топырағынан түлеп ұшып, жетіқат жер астының байлығын алтын көмбенің үстінде отырған Жылыой жұртының игілігі үшін жарату жолында аянбай тер төккен Игілік Жақыповтың еңбегі артында қалған елі барда әркез өз бағасын алары хақ!
Қалыбай Ерғазы,
«Барлау-Бұрғылау ардагерлері» қоғамдық бірлестігінің мүшесі
