Сұхбат
Кейбір дереккөздер бойынша, елімізде жыл соңына дейін 10 миллион адамға коронавирус вакцинасы салынады деп жоспарланған. Десе де, екпеге қатысты аудан тұрғындары тарапынан әртүрлі сұрақтар туындауда. Олардың көбі вакцинаның денсаулыққа қауіп төндірмейтініне күмәнмен қарайды. Біздің тілшіміз Қарағанды фармацевтика зауыты шығарған «Спутник-V» вакцинасының қауіпсіздігі мен тиімділігі және екпеден кейін болатын белгілері жайында Жылыой аудандық емханасының терапевт дәрігері Жақсылық Сырғамен сұхбаттасқан еді.
- Сырға Саматқызы, жалпы вакцинация не үшін қажет?
- Вакцинация - заманауи медицинаның ең үлкен жетістігі. Бұл миллиондаған адамның өмірін, балаларды түрлі аурулар мен мүгедектіктен сақтайды. Мәселен, вакцинациялаудың арқасында әлемде шешек ауруы жойылды. Полиомиелит деп аталатын ауру қазір жойылу сатысында тұр, қызылшамен ауыратындар саны азайды. Вакцинациялаудың арқасында әлемде инфекциялық аурумен ауыратындардың саны бірнеше пайызға қысқарды. Сондықтан вакцинаның қауіпті инфекциялық аурулардың алдын алуда пайдасы өте зор.
- Коронавирусқа қарсы салынып жатқан отандық вакцинаның тиімділігі қандай?
- Қазір елімізде қолданылып жүрген вакцинаның барлығы 90 пайыздан жоғарғы тиімділікті көрсетеді. Вакцина тиімділігінің негізгі көрсеткіші - вакцина арқылы басқарылатын инфекциялардың халық арасында төмендеуі болып табылады. Ал коронавирус инфекциясына қарсы қолданып отырған «Спутник V» вакцинасына келер болсақ, ресми деректер бойынша бүгінгі күнде вакцинаның тиімділігі - 91,6 пайыз. Екпенің толық тиімділігін бағалау үшін ұжымдық иммунитет 60 пайыздан кем болмауы тиіс.
- Алып-қашпа әңгімелерде айтылып жүргендей, «вакцинацияның кері әсері бірнеше жылдан кейін шығуы» мүмкін бе?
- «Спутник V» вакцинасын қолдану нұсқаулығына орай, екпе ағзаға енгеннен кейін алғашқы үш күнде әсер беруі қалыпты жағдай болып саналады. Егілгеннен кейін болуы мүмкін негізгі белгілер: вакцина салған орынның ісінуі және қызаруы, дене қызуының жоғарылауы, буындардың ауруы, әлсіздік, тұмауға ұқсас белгілер болуы мүмкін. Ал бірнеше жылдан кейін болатын әсерге келсек, бүгінгі күнге дейін ондай дерек тіркелмеген, нақты дәлелдемелер жоқ.
- Вакцинаны кімдерге алуға болмайды?
- Коронавирусқа қарсы екпені 65 жастан асқан азаматтарға, жүкті әрі емізулі баласы бар әйелдерге, соңғы алты айдың ішінде коронавируспен ауырып шыққан адамдарға салудың қажеті жоқ. Ауыр аллергиясы бар, бүйрек пен бауырдың созылмалы сырқаттарымен ауыратындар, қант диабеті бар, эпилепсия, қатерлі ісікпен, астмамен (демікпе) ауыратындарға, инсульт алған, жүрек-қан тамыр ауруларынан зардап шегетін, иммун тапшылығына шалдыққан және өкпесі ауыратындарға екпеге тек дәрігерлік тексеруден кейін ғана рұқсат беріледі. Коронавирус инфекциясымен ауырған адамдармен тікелей байланыста болғандарға толық 14 күн карантиннен шыққанға дейін екпе алуына болмайды. Бұдан бөлек, кәмелет жасқа толмаған балаларға вакцина алуға тыйым салынады.
Жалпы вакцина қабылдау алдын- да біз міндетті түрде медициналық тексеру жүргіземіз. Вакцина салдырмас бұрын дене қызуын өлшеу, эпидемиологиялық анамнезді жинау (науқасты субъективті тексеру әдісі), жүрек соғысы жылдамдығын, қан қысымын өлшеу, тыныс алу және жүрек қан-тамырлары жүйелерін бақылау сияқты медициналық тексеру жүргізіледі. Егер тексеру барысында адам денсаулығынан кінәрат табылса, вакцина алуға рұқсат етілмейді.
- Біреулер «вакцинациядан кейін 3 күн демалыс қажет» дегенді айтады. Бұған не айтасыз?
- Үш күндік демалыс жайында ешқандай ғылыми негіз жоқ. Ешқандай ресми дерек көздерде мұндай ақпарат айтылмаған. Бұл пікір «вакцинациядан кейін қандайда бір әсерлер алғашқы үш күнде пайда болады» деген әңгімеге қатысты шыққан сөз деп ойлаймын.
- Екпеге әлі де болса күдікпен қараушыларға айтарыңыз?
- Қалыпты өмірге оралу үшін, яғни, вирустың өршуін төмендету немесе мүлде жою және эпидемиялық жағдайды тұрақтандыру үшін әрбір азамат өзінің, жақын-жуықтарының денсаулығына жауапкершілікпен қарағаны жөн. Кез келген ұжымның иммундық деңгейі жоғарылаған кезде ғана ауру азаяды. Сондықтан вакцинаға бейжай қарауға болмайды.
- Күні бүгін аудан бойынша қанша адам екпе қабылдады?
- Ауданда коронавирусқа қарсы вакцинаның бірінші компонентін қабылдағандар саны -1079, екінші компонентін қабылдағандар – 550 адам.
-Әңгімеңізге рахмет!
Сұхбаттасқан: Ж. ЖЕТКІЗГЕНҚЫЗЫ
Сурет автордікі
