Альбиностар - жұмбақ, әдемі, таңғажайып жаратылыс иелері.
Олардың өте сирек екенін есепке алсақ, бұларды нағыз табиғат ғажабы десе болады. Алайда олардың өмірі жеңіл ме? Альбинизм қайдан пайда болады? Альбинизм - ағзадағы пигменттер жүйесінің ауруы. Дәлірек айтсақ, альбинизм - пигменттің жоқ болуы. Адамның не жануардың альбинос болып жаралуын ғалымдар түрліше түсіндіреді. Кейбіреулері бұны гендік кодтың мутациясы деп те ұғынады. Альбинизм – реңсіздік, яғни организмнің өзіне тән түсінің жоғалуы. Ол рецессивті генге байланысты тұқым қуалайды. Бұл ген гомозигота кезінде меланин, хлорофилл пигменттері синтезін тежейді. Адамдар мен жануарлардың түрге тән сыртқы пигментациясы іштен туа, көзі, қасы, шашы, түгі, терісі т.б. өзгелерден ерекше түске боялады. Альбинизмге шалдыққан адамдар нашар көруі мүмкін, терілерінің зақымдану мүмкіндіктері жоғары.
Аппақ адамды тану оп-оңай
Альбинизм құбылысы Ежелгі Рим мен Грекия жазбаларынан бері көрсетіліп келеді. Онда орта ғасырлардағы адамдар альбиностарды шайтанның көмекшісі деп санап, оларды тірідей өртеп жіберіп отырған немесе туа салысымен көміп тастағаны туралы жантүршігерлік деректер де бар. Адамдар арасындағы альбиностарды тану қиынға соқпайды: ақ шаш, бозарған ақ тері, мөлдір кірпіктер. Еуропа ғалымдарының зерттеулері бойынша, 20 мың адамның бірі ғана "таза қанды" альбинос болады. Олардың терісі ақ, шаштары ақшыл, көздері қызыл келеді. Ал Нигерияда 3000 баланың бірі таза альбинос болады екен.
Көп ішіндегі ақ қарғалардың көрмеген қорлығы жоқ
Андэр Pе Cэим Cан атты коммерциялық емес ұйым келтірген мәліметтерге сенсек, 1990-шы жылдардан бері Африканың 27 елінде 190 адам ажал құшса, 300-ге жуық альбиносқа шабуыл жасалған. Альбиностарға қарсы зорлық-зомбылық көрсету жағынан әлем елдері арасында Танзания көш бастап тұр. Альбиностар туралы бірнеше ғылыми еңбектің авторы Сюзан Эйганың ойынша, Танзанияда осы мәселеге қатысты қылмыстардың тыйылмауына елдегі жұмыссыздық пен тайпалық жөн-жоралғылардың сақталып қалуы әсер етуде. Адамды шошытатыны, өлтірілген альбиностардың дене мүшелері қара базарда әлі де сатылып жүр. Оның үстіне жергілікті бақсы-балгерлердің «Альбиностар денесі емдік қасиетке ие» деуі сауданы қыздырып, отқа май құя түсуде. Бұл аздай, зұлым балгерлер тіпті «Олардың дене мүшелерінен жасалған тұнбалар, ұнтақтар мен бойтұмарлар байлық пен табыс әкеледі» деп сендірумен келеді. Әлемде альбинизм дертінен ең ұзақ зардап шеккен отбасы Үндістанда тұрады. Әулетті дендеген дерт тұқым қуалап, үш буынға жалғасып келеді. Бұл індеттің таралуы дүниежүзі бойынша құбылмалы. Андэр Pе Cэим Cан ұйымы соңғы бес жылда 320 баланың мамандық алуы үшін олардың оқу ақысын төлеп берді. Ол ұйым Африкада ғасырлар бойы қарғысқа ұшыраған және ауыр дерт болып саналған альбинос адамдар туралы стереотиптер мен олардың болашағын өзгертуді діттейді. Өкініштісі, кейбір африкалықтар әлі күнге дейін альбиностардың шашы, сүйегі, мүшелері ерекше күшке ие десіп жүр. Қара нәсілді халық тұратын құрлықта аппақ боп туған адамдардың дене мүшелері балық өсімін молайтады, тастардың арасынан алтын табуға немесе саясаткерге сайлауда жеңіске жетуге көмектеседі деп түсінеді. Афроамерикалық Дайандра Форрест – ең ірі модельді агенттікпен келісімшартқа тұрған алғашқы альбинос әйел. Оның аппақ терісі, ерекше шашы және көздері – тартымдылығының бір парасы. Алайда өзге де альбинизмге шалдыққан адамдар сияқты ол да бала кезінде мазаққа қалған. Бірақ ол өзінің танымалдығын альбинизм туралы оң көзқарас тудыруға және соқыр сенім мен елдің келеке-мазағына қарсы ой қалыптастыруға пайдаланды.
Біздің елдегі ақ періште кейпіндегі адамдар
Альбиностар ішінара Қазақстанда да кездеседі. Қуанарлығы сол, біздің елімізде альбинос болып туғаны үшін зорлық-зомбылыққа тап болды деген деректі еш естімеппіз. Бұл біздің, яғни барша қазақстандықтардың бейбітсүйгіш әрі мейірімді екенін меңзесе керек. Мәселен, оралдық кішкентай Дильназдың дүниеге келуі ата-анасы мен отбасы үшін тосын жай болды. Дильназдың анасы 20 жастағы Тамара шашы мен терісі аппақ қызына балғын балалардың тосырқай қарап, қуыршаққа ұқсатқанын айтады. Тіпті қорқып, жанына жуымайтындар да бар екен. Альбинизм Дильназдың көру қабілетін сәл-пәл нашарлатқаны болмаса, басқалай дамуында еш ауытқушылық жоқ. Керісінше, Дильназ өте пысық, сезімтал, ерке әрі сүйкімді болып өсіп келеді. Оралдық дәрігерлер аймақта альбинос адамды бұрын-соңғы кездестірмегенін айтқан. Олардың болжамынша, мұндай жағдай біздің елімізде миллион адамнан тек біреуде ғана болуы мүмкін. Мұның себебі, қазақтардың жеті атаға дейін қыз алыспайтындығынан болар.
Сондай-ақ әлеуметтік желіде ақтаулық апалы-сіңлілі Қалағановтар туралы да жарияланды. 14 жасар Әсел мен бір жарым жасар Камилла да - осындай ерекше жандар. Оларға таңғалған адамдар «аппақ періштелер», «фарфор қуыршақтар» мен «Ақшаһарларға» теңейді. Дегенмен альбинизм дертіне шалдыққандар біздің елімізде тым сирек кездеседі. «Instagram» әлеуметтік парақшасында кең танымал және бүгінде модельдік салада өз бақтарын сынауда. Дәрігерлердің болжамынша, мұндай жағдай біздің елімізде миллион адамнан тек біреуде ғана болуы мүмкін.
С.МҰРАТҚЫЗЫ
