Таразы

.

Алғашқы жартыжылдықта Атырау облысында браконьерлерге 4 миллион теңгеден астам айыппұл салынды. Атырау облысы Полиция департаменті Жайық өзенінде кезекті рейдтік тексеріс жұмыстарын жүргізді,- деп хабарлайды Өңірлік коммуникациялар қызметі.

Жүргізілген кешенді рейд барысында суға рұқсатсыз түскен азамат анықталып, оған ҚР Әкімшілік құқықбұзушылық туралы кодексінің 364-бабы 1-бөлігіне сәйкес әкімшілік хаттама толтырылды.

Рейд барысында Қытайда жасалған заңсыз ау тәркіленіп, ішіндегі тірі балықтар өзенге қайта жіберілді.

- Күнделікті «Амур» жедел профилактикалық тексерісі күнделікті сағат 19:00-ден түнгі 01:00-ге дейін жүреді. Бұл жұмыс Жайық өзені мен оның маңындағы экожүйені браконьерлік әрекеттерден қорғау және азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында өткізілуде, - деді Атырау ОПД балық қорларына қол сұғушылыққа қарсы күрес бөлімінің инспекторы Максим Рахмеденов.

2025 жылдың алғашқы алты айында су айдындарында жеті қылмыстық іс тіркелді. 189 тұлға ҚР ӘҚБтК-нің түрлі баптарымен әкімшілік жауапкершілікке тартылып, 4 миллион теңгеден астам айыппұл салынды.

Айта кетейік, браконьерлікке жол бермеу мақсатында облыс көлемінде «Бекіре-2025», «Браконьер», «Киік» сынды жедел-профилактикалық іс-шаралар тұрақты түрде өткізіліп тұрады. Бұл рейдтер аясында полиция мен балық шаруашылығы инспекциясының бірлескен топтары базарлар мен сату орындарында заңсыз ауланған балық өнімдерін, сондай-ақ тыйым салынған ау құралдарын анықтауға және олардың жолын кесуге бағытталған жұмыстарды жүргізеді.

Аймақта күнделікті рейдтерге 8 қызметкер, 4 автокөлік және 3 су көлігі жұмылдырылады.

#ЗАҢМЕНТӘРТІП 

Қазір ер-азаматтармен жарысып әйелдер де арақ ішіп, сыраға сылқия тойып алатыны өкінішті жайт. Онымен де қоймай «ахаңның» буымен темір тұлпардың тізгініне жармасып, желдей жүйткитінін қайтерсің?! Төменде орын алған оқиға - дәл соның айғағы.

Мамыражай мамыр айының таңында түнімен ішіп, масаң күйінде «Lexus»-тің рөліне отырған 32 жастағы келіншек, әрине, алдында не күтіп тұрғанын білген жоқ. Расында да ішімдіктің буы ешнәрсе ойлатуға мұрға бермеді. Жүйткіп келе жатқан шетелдік жүйрік көлік қос көшенің қиылысына келгенде бас бермей кетті. Темір тұлпардың тізгініне ие бола алмаған әйелдің астындағы автокөлік тас жолдан шығып кетіп, аударылып қалды. Абырой болғанда қайғылы жағдай орын алмады.

Оқиға орнына келген жол-патрульдік полициясының қызметкерлері рөлдегі келіншектің жүргізушілік куәлігінің жоқ екендігін анықтады. Көлік құралын басқару құқығы жоқ бола тұра, мастықпен темір тұлпарды тақымына басқан нәзік жанға дәрігерлер алғашқы медициналық көмек көрсетіп, жол тәртіп сақшылары үстіне заң шеңберінде хаттама толтырды. Оның іс-әрекеті Қазақстан Республикасы Ішкі істер Министрлігінің 2023 жылғы 30 маусымдағы №534 бұйрығымен бекітілген, Қазақстан Республикасының Жол жүрісі қағидаларының талаптарын бұзу болып саналды. Яғни, жасаған әкімшілік құқық бұзушылық әрекеті Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 608-бабының 8-бөлігі бойынша сараланды. Көп ұзамай ісі аудандық сотқа жолданды.

Сот отырысында құқық бұзушы хаттамада көрсетілген мән-жайды растап, жол-көлік оқиғасын жасағанын толық мойындады. Ал жоғарыдағы ӘҚБтК-нің 608-бабының 8-бөлігінде және осы баптың 6,7- бөліктерінде көзделген, осы кодекстің 50-бабының 2-бөлігіне сәйкес «әкімшілік қамаққа алу қолданылмайтын адамдар жасаған әрекеттер 200 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соқтыратын әкімшілік жауаптылық» көзделген. Өйткені сотта әйелдің көлік құралын басқару құқығының жоқтығы және он төрт жасқа дейiнгi балаларының бар екендігі анықталды. Расында да Қазақстан Республикасының құқық қорғау, арнаулы мемлекеттік және өзге де органдарының ақпарат алмасу жүйесінің мәліметі бойынша құқық бұзушы 2012, 2015 және 2017 жылдары туған балаларының анасы екені анықталды.

Сондықтан аудандық соттың қаулысымен құқық бұзушы әйел Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 608-бабының 8-бөлігінде көзделген әкімшілік құқық бұзушылықты жасағаны үшін кінәлі деп танылды. Сөйтіп, оған әкімшілік жаза ретінде 550 480 теңге көлемінде айыппұл салынды.

Индира Оңайжанова,

аудандық сот әкімшісінің бас маманы,

сот мәжілісінің хатшысы

Дүйсенбі күні кешкі сағат 19:00 шамасында аудан орталығында жол-көлік оқиғасы орын алып, соның салдарынан 13 жастағы жасөспірім қаза тапты. Полиция қызметкерлерінің сөзінше, қайғылы жағдай Құлсары қаласындағы «Достық» ықшамауданында болған. Қос көшенің қиылысында «Паз Вектор Некст» маркалы автокөлігі мен мопед соқтығысып қалған.

Жасыратыны жоқ, соңғы жылдары кәмелет жасқа толмаған балалардың техникаға деген қызығушылығы мен мопед, скутер, электронды самокат, мотоцикл сынды көлік құралдарын басқаруға деген сұранысы күрт артып отыр. Соның салдарынан, қаланың көше-көшелерінде қос аяқты техниканы тізгіндеген жасөспірімдер жауыннан кейінгі саңырауқұлақтай қаптап кетті. Осыдан бірнеше айлар бұрын облыс орталығы мен өзге өңірлерде осы мопед жүргізушілерінің жүгенсіздігі салдарынан орын алғане оқыс оқиғалар көбейген сәтте полиция бөлімі жаппай рейдтік іс-шаралар ұйымдастырған еді. Себебі, жас мопедшілердің жол қозғалыс ережелерін толық білмеуінің соңы Атырау қаласында осындай қайғылы оқиғалармен аяқталып жүрді. Енді, міне, сондай өкінішті оқиға біздің Құлсарыда орын алды.

Иә, апта басындағы ауыр жайт жылыойлықтар үшін оңайға соқпады. Жасөспірімді дереу аудандық ауруханаға жеткізгенмен оның өмірін аман алып қалу мүмкін болмады. Бұл жөнінде облыстық Полиция департаментінің Ақпараттық саясат бөлімінің аға инспекторы Дина Мақсотова:

- Құлсары қаласында қоғамдық автокөлік пен мопед көлік құралы соқтығысқан. Соның салдарынан мопед көлік құралын басқарған 2012 жылы туған жасөспірім ауруханаға жеткізіліп, алған дене жарақаты салдарынан қаза тапты. Қазіргі таңда қылмыстық іс тіркеліп, кешенді тергеу амалдары жүргізілуде. Өзге ақпарат тергеу мүддесіне сәйкес, жариялануға жатпайды,-деді өз сөзінде.

Бұл ретте аудандық полиция капитаны Әлиғазым Тыныштықов әлеуметтік желі арқылы кәмелетке толмағандар арасында қозғалыс құралдарын басқару кезінде қауіпсіздік талаптарын сақтау қажеттігін тағы бір мәрте еске салды. Ол бейне үндеуінде:

- Ата-аналар тарапынан бақылау мен жауапкершілік – осындай қайғылы жағдайдың алдын алудың маңызды кепілі. Сондықтан жергілікті тұрғындарды аса сақ болуға шақырамыз. Балалардың қауіпсіздігі ең әуелі ата-ананың жауапкершілігінде екенін ұмытпаған жөн. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, мопедтер мен электр самокаттар көлік құралдары санатына жатқызылады. Осыған байланысты, оларды басқару кезінде де көлік жүргізушілеріне қойылатын нақты талаптар бар. Мысалы, жасөспірімнің көлік құралын жүргізуіне рұқсат беру ата-ананың салғырттығы ретінде қаралады. Және құжатсыз, арнайы қорғаныс құралдарынсыз көлік жүргізу заң бұзушылық болып саналады. Осыған сәйкес, көлік құралын басқарған жасөспірім ғана емес, оны заңсыз иелікке берген ата-ана немесе заңды өкіл де жауапқа тартылатынын қатаң ескертеміз. Бұл Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің бірқатар баптарына сәйкес жүзеге асады,-дейді жылыойлықтарды тәртіпке шақырып.

Әрине, мопед пен өздігінен жүретін өзге де көлік құралын басқаратын жасөспірім мен олардың ата-аналарына бұған дейін де шаралар қолданылып келген. Айталық, аудандық полиция бөлімінің мәліметіне сәйкес, жыл басынан бері ауданда 68 мопед, электронды самокат және мотоцикл арнайы тұраққа қойылып, иелері әкімшілік жауапкершілікке тартылған. Ал облыс аумағында мопедтердің қатысуымен 19 жол-көлік оқиғасы тіркелген.

Бірақ соған қарамастан, біз өткеннен ащы сабақ алуды ұмытып кетіп жатамыз. Мұның арты осындай орны толмас қайғылы жағдайға душар етуде. Жоғарыдағы деректер жасөспірімдердің мопед мінуге деген қызығушылығы жоғары, ал жол қауіпсіздігіне деген жауапкершіліктің төмендігін көрсетеді.

Бүгінде кәмелет жасқа толмағандар үшін көлік құралын басқару заң бойынша шектелгенімен, көп жағдайда ата-аналар тарапынан бақылаудың әлсіздігі мен ересектер қадағалауының жеткіліксіздігі қайғылы оқиғаларға әкеп соқтыруда. Сондықтан, аудан тұрғындарын, әсіресе ұл-қыз тәрбиелеп отырған ата-аналар бала тәрбиесіне көңіл бөліп, олардың қауіпсіз өмірі, ең әуелі, өз жауапкершілігінде екендігін ешқашан естен шығармағаны жөн. Бұл ретте балалардың қатысуымен болатын жол-көлік оқиғаларын азайтуға бағытталған кешенді шаралардың жиі өткізілгені тұрғындар үшін артық болмасы анық.

Д.ІЗБАСАРҚЫЗЫ

Заң мен тәртіп

Биыл 23 маусымында Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев құқық қорғау органдарының кеңейтілген отырысында «Заң мен тәртіп» идеологиясы аясында құқық бұзушылықтарға мүлде төзбеушілік қағидатын ұстануды, заңды құрметтеуді және отбасылық құндылықтарды нығайтуды басты міндеттердің бірі ретінде атап өтті.

            Қоғам тұрақтылығы мен дамуы – әрбір отбасының тыныштығы мен амандығына тікелей байланысты. Өйткені отбасы – тұлғаның алғашқы тәрбиесі мен мінез-құлқы қалыптасатын, жауапкершілік пен сүйіспеншілікке, сыйластық пен түсіністікке баулитын қасиетті шаңырақ. Алайда соңғы жылдары елімізде тұрмыстық қатынастарға байланысты келеңсіз оқиғалар жиілей түсті.

            Мәселен, биылғы жылдың өзінде облыс аумағында отбасылық-тұрмыстық қарым-қатынастар аясында 67 қылмыстық оқиға тіркелген. Бұл – жай ғана статистика емес. Бұл – 67 тағдыр, 67 жанұя, 67 қайғылы оқиға. Мұндай деректердің артында адам өмірі, баланың психологиялық жай-күйі, әйелдердің қауіпсіздігі және ер азаматтардың жауапкершілігі тұр. Ең өкініштісі – бұл қылмыстардың дені ішкі жанжалдар мен тұрмыстық кикілжіңдердің салдарынан туындаған.

            Бұл – қоғамдағы әлеуметтік-психологиялық ахуал мен отбасындағы қарым-қатынас мәдениетінің әлсіреп бара жатқандығын көрсетеді.

            Мемлекет тарапынан бұл түйткілді мәселені шешу бағытында бірқатар маңызды шаралар жүзеге асырылуда. Құқық қорғау органдары отбасылық жанжалдарға жедел әрекет ету, зардап шеккен тараптарға уақытша баспана беру, психологиялық қолдау көрсету жұмыстарын жүйелі жүргізуде. Дегенмен, бұл проблеманы тек заң шеңберінде шешу мүмкін емес.

            Бүкіл қоғам болып, әрбір отбасы мүшесі болып, қарым-қатынас мәдениетін арттыруымыз керек. Сыйластық пен сенімге құрылған байланыс – отбасы берекесінің алтын діңгегі. Жергілікті билік пен құқық қорғау органдары әлеуметтік осал топтарға арнап психологиялық және құқықтық кеңестер ұйымдастыруда. Сонымен қатар мектептер мен колледждерде отбасы құндылықтарын насихаттайтын тәрбиелік іс-шаралар өткізіліп, қоғамдық ұйымдар мен бұқаралық ақпарат құралдары арқылы түсіндіру жұмыстары жүргізілуде.

            Отбасы – тек жеке адамның ғана емес, тұтас ұлттың негізі. Сондықтан әрбір ұрыс-керіс, әрбір зорлық-зомбылық әрекеті – жеке бір адамның ғана емес, тұтас қоғамның дерті.

            Аңыз тұлға Бауыржан Момышұлы: «Отан – отбасынан басталады» деп бекер айтпаған. Бұл сөз – отбасындағы тыныштықтың мемлекет үшін қаншалықты маңызды екенінің айқын дәлелі. Отбасындағы тыныштық – ел ішіндегі тұрақтылықтың кепілі. Сондықтан бұл мәселеге бейжай қарамау – әрбір азаматтың адамгершілік әрі азаматтық борышы.

Айсұлу СҮЛЕЙМЕН

Атырау облыстық прокуратурасы

 1-басқарманың аға прокуроры